Софи Јоханесдотер
Софи Јоханесдотер (шведски: Sofie Johannesdotter; 24 август 1839 — 22 февруари 1876) — шведско-норвешки сериски убиец која отрула најмалку три лица во Фредрикшалд (денешен Халден) од 1869 до 1874 година.[1] Јоханесдотер подоцна била осудена за овие убиства и погубена, последната жена што била погубена во Норвешка и претпоследна погубување севкупно.[2]
Ран живот уреди
Софи Јоханесдотер е родена на 24 август 1839 година во малото село Артемарк во Шведска. Таа потекнувала од семејство на сиромашни, необразовани селани кои имале уште пет деца, од кои две починале во детството. Израсната во сиромашното село, Јоханесдотер била неписмена и наводно била злоставувана од нејзините родители додека растела. На 15-годишна возраст била испратена на училиште да учи читање и пишување, со што многу се борела.
Во 1867 година, таа емигрирала во Норвешка во потрага по вработување, се преселила во Фредрикшалд и извесно време работела во фабрика за памук. Следната година, таа се вработила како слугинка на 70-годишниот Нилс Анкер Станг, локален трговец.
Набргу по нејзиното пристигнување, другите слуги почнале да се жалат на кавгаџискиот и антагонистички став на Јоханесдотер, поради што неколку од нив си заминале. Без да знае нејзиниот работодавец, таа често крадела и кога никој не ја контролирал.
На 16 октомври 1869 година, една од слугинките на Стангс, Марен Јоханесдатер, ненадејно починала. Иако првично се веруваlo дека причината за нејзината смрт е колера, подоцна се дознаlo дека била отруена со арсен триоксид, кој Јоханесдотер и бил даден како подарок од нејзината сестра и тајно го ставилa во шолјата чај на Јоханесдатер. Причината за убиството никогаш не бila откриена, но се сомневаle дека Софи ја убила откако двајцата се скарале и мислела дека ќе се ослободи од неа бидејќи Марен штотуку дала отказ за да се омажи.
На 12 октомври 1872 година, сопругата на Станг, 63-годишната Катарина Елизабет Фојн Вил, се разболела од мистериозна болест, од која подлегнала четири дена подоцна. Јоханесдотер ја отрулa со арсен, бидејќи Вил постојано се обидувал да ја отпушти, само за да интервенира нејзиниот сопруг. Според некои гласини од другите слугинки, Софи насамо им кажала дека некој треба да ја убие г-ѓа. Станг.
На 10 октомври 1874 година, Станг конечно открил дека Јоханесдотер крадела од него и наредил таа да биде отпуштена. Како одговор, тој потоа бил отруен со арсен, ставен во неговата супа од јачмен и починал истата вечер.
На 17 јануари 1875 година, Јоханесдотер се обидела да ја отруе 16-годишната Матилде Вил, роднина на починатата г-ѓа Станг, со арсен, но девојката успеала да преживее. Според нејзините признанија, Јоханесдотер била задолжена да го негува и чува девојчето откако таа се разболела од грип, но била уморна и сакала да се ослободи од неа. Додека преживувала, Вил останала со трајна штета од труењето. Подоцна се омажила за шведско- американски методистички свештеник и напишала неколку христијански песни до нејзината смрт во 1903 година, од кои најпозната е „Si allting til Jesus“.
На 10 февруари 1875 година, Јоханесдотер ги собрала своите работи и го запалила домаќинството Станг. Додека куќата била изгорена до темел, никој не бил повреден.
Апсење и истрага уреди
Уште од мистериозниот пожар, низ областа Фредрикшалд се прошириле гласини дека Софи Јоханесдотер е одговорна за пожарот. Врз основа на овие гласини, на 23 март 1875 година, телата на г. и г. Станг биле ексхумирани и донесени во болницата Ебенезер на обдукција, која открила дека и двајцата покажале обилни количини арсен. Иако во овој момент ништо не упатувало на Софи, таа била прогласена за главен осомничен кога властите откриле писма до нејзината сестра во Шведска, во кои таа бара арсен за лекување на пријавена вештина. Како резултат на тоа, Јоханесдотер била сместена и донесена во болница следниот ден, а кога и биле покажани телата, таа признала дека ги убила двајцата сопружници.
Неколку дена по нејзиното апсење, таа исто така признала дека ја убила Марен Јоханесдатер и ја труела Матилда Вил, како и бројни подметнати пожари и кражба на многу ситни предмети од нејзиниот работодавец. Властите ја испитувале и за смртта на градинарот и нејзиниот татко, како и обидот за труење на постара жена, но Јоханесдотер жестоко негирала било каква вмешаност и нејзината вина никогаш не беше докажана во овие случаи.
Судење, затвор и погубување уреди
На 19 јули 1875 година, Софи Јоханесдотер била прогласена за виновна за трикратно убиство и била осудена на смрт. Во ноември истата година, нејзината пресуда била потврдена од Врховниот суд и одобрена од кралот Оскар Втори, жесток противник на смртната казна. Додека бил во затвор, Јоханесдотер често била посетувана од свештеник и станала побожно религиозна.[3]
На 18 февруари 1876 година, Софи Јоханесдотер била обезглавена во Боргерместерлокен во Фредрикшалд од џелатот Теодор Ларсен. Непосредно пред нејзината погубување, таа гласно ја прочитала шведската химна „Калан“, и додека требало да биде обезглавена, ја држел за рака нејзиниот свештеник и наводно рекла дека „Сега, [таа] ќе си оди дома кај Исус!“.[4]
Наводи уреди
- ↑ Live Vedeler Nilsen (January 12, 2019). „Giftmordersken i Halden“ [The Halden Poisoner]. National Library of Norway (норвешки). Архивирано од изворникот на 2021-11-15. Посетено на 2021-11-15.CS1-одржување: бот: непознат статус на изворната URL (link)
- ↑ Nina Røsnæs (February 18, 2017). „Historien om Sofia fra Landsberg“ [The story of Sofia from Landsberg]. Kandusi (норвешки). Архивирано од изворникот 2021-08-18. Посетено на 2021-11-15.
- ↑ „Om Sofie Johannesdatters Henrettelse...“ [About Sofie Johannesdotter's execution...]. Fredriksstad Tilskuer (норвешки). February 19, 1876.
- ↑ „Sofie Johannesdatters Henrettelse...“ [Sofie Johannesdotter's execution...]. Fredrikshalds Tilskuer (норвешки). February 20, 1876.
Библиографија уреди
- Per Hohle (January 1, 1980). De endte på skafottet: Om mord og udåd, drapsmenn og dommer i gammel tid [They ended up on the scaffold: about murder and outrage, murderers and executioners in ancient times] (норвешки). Grøndahl. ISBN 8250404025.
- Frank Kiel Jacobsen (2008). Giftmordersken i Fredrikshald : historien om Sophie Johannesdatter [The poisoner of Fredrikshald: the story of Sofie Johannesdotter] (норвешки). H. Anderson Books.