Румелија
Румелија (отомански турски: روم ايلى, romanized: Rum İli, lit. 'Земја на Римјаните';[б 1] турски: Rumeli; грчки: Ρωμυλία) ― името на историската област во Југоисточна Европа, со кој управувала Отоманската Империја, приближно одговарајќи на Балканот. Во својата поширока смисла, името било користено за да се однесува на сите отомански поседи и вазали во Европа. Тие подоцна геополитички би биле класифицирани како „Балкан“, иако Унгарија и Молдавија понекогаш се исклучувани.[1][2]
Етимологија
уреди
Зборот „рум“ во овој контекст значи „римски“ и „ели“ значи „земја“, а со тоа и Румелија (отомански турски: روم ايلى, Rūm-ėli; турски: Rumeli) значи „Земја на Римјаните/Римјанија“ на отомански турски јазик. Се однесува на земјите освоени од Отоманската Империја на Балканот, кои порано и припаѓале на Римската империја. Поимот опстојува на неколку јазици во регионот: албански: Rumelia; бугарски: Румелия; грчки: Ρωμυλία, или Ρούμελη; српскохрватски: Румелија/Rumelija; како и романски: Rumelia. Старите латински документи во Џенова го користат поимот Романија, вообичаеното име за Римската Империја во средниот век.[3]
Првично, Селџуците го користеле името „Земја на Рум(ите)“ (Римјаните) за да ја дефинираат Анадолија, која војските на Селџучката Империја постепено ја освојувале од Римската Империја по Битката кај Манцикерт во 1071 година. Анадолискиот селџучки султанат од неговите современици бил наречен Румски Султанат, што значи „Султанат на Римската Империја“ или „Римски султанат“, кој претежно ја покривал средишна Анадолија до Битката кај Ќосе Даг во 1243 година. Анадолија била нарекувана Земја на христијаните, па оттука и Рум. Подоцна, тој бил заменет со анадолските бејлици, меѓу кои османлискиот бејлик станал познат во 14 и 15 век и на крајот станал Отоманска Империја.
Меѓутоа, по проширувањето на Отоманската Империја во Анадолија и на Балканот во втората половина на 14 век и по освојувањето на Константинопол (сега Истанбул) во 1453 година од Мехмед II, поимот Румели(ја) бил применуван исклучиво на балканскиот регион на Отоманската Империја. Регионот останал првенствено населен со христијани; иако постепено, значителен број Албанци, Бошњаци, како и во помал број Грци, Срби, Бугари, Македонци, Црногорци и Власи, преминале во ислам.
Многу големи везири, везири, паши и беглербегови биле по потекло од Румелија.
Географија
уреди
Румелија ги опфаќала областите Тракија, Македонија и Мизија, кои сега се Бугарија и турска Тракија, на север граничат со реките Сава и Дунав, на запад со јадранскиот брег и на југ со Мореја. Во почетокот главен град бил градот Пловдив, потоа Софија.[4] Името „Румелија“ на крајот било применето за една помала област составена од средишна Албанија и северозападна Македонија, а најважниот град бил Битола.
По административната реорганизација направена од страна на османлиската влада помеѓу 1870 и 1875 година, името Румелија престанало да одговара на каква било политичка поделба. Источна Румелија била конституирана како автономна покраина на Отоманската Империја, со Берлинскиот договор (1878),[4] но на 6 септември 1885 година, по бескрвна револуција, била обединета со Бугарија.[5] Косовскиот Вилает бил создаден во 1877 година.[6]
Во Турција, зборот Тракија сега најмногу го заменил зборот Румели(ја) за да се однесува на делот од Турција што се наоѓа во Европа (покраините Одрин, Лозенград, Текирдаг, северниот дел на Чанаккале и западниот дел на покраината Истанбул). Сепак, „Румелија“ останува во употреба во историски контекст и сè уште е користена во контекст на културата на сегашното турско население на Балканот и на потомците на турските доселеници од Балканот. Регионот во Турција е нарекуван и Источна Тракија или Турска Тракија. Во Грција, поимот Ρούμελη (Румели) е користен уште од отоманско време за да се однесува на Средна Грција, особено кога е сопоставен со Пелопонез или Мореја. Зборот Румели исто така е користен во некои случаи, најчесто во Истанбул, за да се однесува исклучиво на делот од покраината Истанбул што е западно од теснецот Босфор.
Поврзано
уреди
.svg){kind=small}
Белешки
уреди- ↑ Во тоа време значело православни христијани и поконкретно христијани со источноримски обред
Наводи
уреди- ↑ Juhász, József (2015). „Hungary and the Balkans in the 20th Century — From the Hungarian Perspective“. Prague Papers on the History of International Relations: 115 – преку CEJSH.
After 1918, with the massive reduction of Hungary’s territory and influence, many Western observers held Hungary to be one of the nations of the Balkans. But Hungary never regarded itself as part of that region, especially since the term ’Balkans’ carried negative connotations.
- ↑ Graubard, Stephen Richards, уред. (1999). A new Europe for the old?. New Brunswick, N.J., U.S.: Transaction Publishers. стр. 70–73. ISBN 978-0-7658-0465-5.
- ↑ Fossier, Robert; Sondheimer, Janet (1997). The Cambridge Illustrated History of the Middle Ages. Cambridge, England: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-26644-4.
- ↑ 4,0 4,1 Reclus, Onésime; Ibáñez, Vicente Blasco; Reclus, Élisée; Doré, Gustave (1907). Novísima Geografía Universal (шпански). Madrid La Edit. Española-Americana. стр. 636. OCLC 432767489.
- ↑ Frucht, Richard (2004). Eastern Europe: An Introduction to the People, Lands, and Culture. ABC-CLIO. стр. 807. ISBN 1576078000.
- ↑ Verena Knaus; Gail Warrander (2010). Kosovo. Bradt Travel Guides. стр. 11. ISBN 978-1841623313.
Општи и цитирани наводи
уреди- Bronza, Boro (2010). „The Habsburg Monarchy and the Projects for Division of the Ottoman Balkans, 1771–1788“. Empires and Peninsulas: Southeastern Europe Between Karlowitz and the Peace of Adrianople, 1699–1829. Berlin: LIT Verlag. стр. 51–62. ISBN 9783643106117.
Надворешни врски
уреди
. Encyclopædia Britannica. 23 (11. изд.). 1911.
