Пристапување на Србија кон Европската Унија
Пристапувањето на Србија кон Европската Унија (ЕУ) е процес во кој Република Србија треба да стане членка на ЕУ. На 22 декември 2009 година Србија официјално поднесе барање за членство во ЕУ. Покрај пречките во областа на политиката, на 7 декември 2009 година Србија го деблокира договорот за трговија со Србија, а на 19 декември 2009 година државите од шенген зоната им одобрија визна либерализација на српските граѓани.Владата на Србија има за цел Србија да пристапи кон ЕУ во 2014 година, според планот на Пападополу-агенда 2014.Заменик претседателот на Европската комисија Жак Барот изгледа дека ја поддржува оваа иницјатива, предвидувајќи го пристапувањето на Србија кон ЕУ во наредните 5 до 7 години по поднесувањето на формалното барање за пристапување.По преговорите со Србија кои западнаа во ќор сокак,во октомври 2010 година,се вели дека ЕУ ќе сака да продолжи со преговорите за пристапување.
| Приклучување на Срби кон ЕУ | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||
| Статус | ||||||||||||||||
| Стабилизација и придружување | ||||||||||||||||
| Мреж. место | http://www.seio.gov.rs/ | |||||||||||||||
| Напредок | ||||||||||||||||
| Статистики | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
На 7 ноември 2007 година, Србија отпочна Договор за стабилизација и асоцијација(ДСА) со ЕУ, односно се согласи со крајната верзија на текстот кој треба да претрпи мали промени или да остане непроменет, чекор што претходеше на официјалното потпишување што се очекуваше да се случи во 2008 година.Ова претставуваше пресвртница во преговорите за пристапување на Србија и беше спроведена по Советот на главниот обвинител за воени злосторства Карла дел Понте, која што ја извести ЕУ дека земјата соодветно ги почитува одлуките на трибуналот но Ратко Младиќ мора да биде во Хаг пред да се случи какво било официјално потпишување.
| Обид на Србија за пристап кон ЕУ | Просек на земјите- членки на ЕУ | Србија |
|---|---|---|
| (ППП)(БДП) | 552,780 | 79,798 |
| Површина (км2) | 165,048 | 88,361 |
| Население | 18,583,598 | 7,334,935 |
| Статус |
|---|
| Стабилизација и асоцијација |
| Мрежно место |
|---|
| http://www.seio.gov.rs/ Архивирано на 19 јануари 2018 г. |
Ставот на српската влада уреди
Владата на Србија сака да ја подготви земјата за пристапување кон ЕУ во периодот помеѓу 2012 и 2015 година.Сепак,се чини дека многу поверојатно е ова да се случи околу 2015 година заради големиот број на домашни проблеми и обемни реформи коишто треба да се спроведат.Српската влада изјави дека статусот на Косово не треба да се поврзува со преговорите со ЕУ.
На 29 април 2009 г. вицепремиерот Божидар Дјелиќ го потпиша Договорот за стабилизација и асоцијација(ДСА).На 1 мај српскиот премиер во тој период Воислав Коштуница рече дека рускиот министер за надворешни работи Сергеј Лавров бил во право кога рекол дека треба да се потпише (ДСА).Но, еден ден подоцна, на 2 мај 2008 година, тој вети дека ќе го поништи договорот по изборите, нарекувајќи го „трик“, ”Договор на Солана” и” попишување на Тадиќ-Дјелиќ.По српските парламентарни избори во 2008 година, се формира нова влада и парламентарно мнозинство, а опозицијата која што го потпиша (ДСА) остана без политичка моќ.” Еден од првите чекори на новата влада ќе биде да го достави Договорот за стабилизација и асоцијација со Европската Унија на парламентот за ратификација.”изјави новиот српски премиер Мирко Цветковиќ.Почнувајќи од јануари 2009 г., српската влада започна еднострано да ги спроведува обврските од договорот.
Европската комисија треба да ги процени ефектите.
Според една анкета од Центарот за слободни избори и демократија, почнувајќи од ноември 2009 година, 71% од граѓаните на Србија дадоа поддршка за пристапувањето.
Ставот на Европската Унија уреди
Европската Унија(ЕУ) забележува дека единствениот предуслов и единствената пречка во процесот на пристапување на Србија кон ЕУ е српската соработка со Меѓународниот криминален суд на поранеш за поранешна Југославија (МКСЈ),а мотивот за таа пречка и условување е предавањето на обвинетите Ратко Младиќ и Горан Хаѓиќ за злосторства против човештвото.И двајцата ги бара (МКСЈ). Холандија претставува сериозен противник во потпишувањето и ратификацијата на (ДСА) помеѓу ЕУ и Србија,која што изјави дека договорот нема да стапи во сила сè додека (МКСЈ) не го притвори Ратко Младиќ.На 15 септември 2008 г.Холандија го блокира делот поврзан со трговијата од (ДСА) со Србија.ЕУ и Србија се расправаа во врска со сроведувањето на мисијата на ЕУ ЕУЛЕКС во Косово.ЕУ сака да ја спроведе својата мисија во Косово според предлогот на Мрти Ахтисари за статусот на Косово,но Србија сака мисијата ЕУЛЕКС прво да биде одобрена од Советот за безбедност на Обединетите нации во согласност со Резолуцијата 1244 на Советот за безбедност на ОН.Ова се случи подоцна откако канцеларот на ОН и српската влада направија план од 5 точки,по кој Советот за безбедност на ОН ја одобри мисијата ЕУЛЕКС,која што фунционираше под управата на УНМИК.Владите на Холандија и Белгија се спротивставија на потпишувањето на Договорот за стабилизација и асоцијација,додека владата на Шпанија лобираше на страната на Србија.
Преговори уреди
Европската Унија ја разгледува можноста за проширување на Балканот уште од крајот на деведесеттите години.Преговорите станаа сериозни откако Србија го започна процесот на спроведување на реформи по падот на режимот на Милошевиќ во 2000год.тогаш,како дел од државната заедница на Србија и Црна Гора,кога ЕУ официјално објави дека Балканските држави се потецијални кандидати за членство.Ова е потврдено во 2003 г.
Во ноември 2005 г. започнаа преговорите околу Договорот за стабилизација и асоцијација.
На 3 мај 2006 г. ЕУ привремено ги замрзна преговорите околу (ДСА) со Србија,заради неуспехот во апсењето на Ратко Младиќ,наведувајќи дека Србија не успеа да ги исполни нејзините обврски за целосна соработка со Меѓународниот криминален суд за поранешна Југославија.Ова го забави процесот на спроведување на реформи и влез на Србија во ЕУ.Во јули 2006 г. владата објави акционен план за апсење на Ратко Младиќ со цел да го пронајде и да го донесе поранешниот генерал пред лицето на правдата,по што се очекува подобрување на односите со ЕУ.Во мај 2007 г. српските партии постигнаа договор за нова влада ,и го поставија претседателот Борис Тадиќ за претседател на новоформираниот Совет за национална безбедност.Неколку недели по формирањето на Советот,српските власти направија две клучни апсења на обвинетите воени злосторници.Како резултат на тоа,на 13 јуни 2007 г.ЕУ одлучи да продолжи со преговорите.На 21 јули 2008 г. е уапсен Радован Караѓиќ.
На 8 ноември 2007 г. српскиот вицепремиер Божидар Дјелиќ и комесарот за проширување на ЕУ Оли Рен го одобрија Договорот за стабилизација и асоцијација помеѓу Србија и ЕУ во Брисел.
Оли Рен рече дека одлуката на ЕУ за одобрување на Договорот за стабилизација и асоцијација е резултат на подобрената соработка со (МКСЈ),како што соопшти главниот обвинител на овој Суд,Карла дел Понте.
Рен истакна дека целосната соработка на Белград со (МКСЈ)и понатаму останува предуслов за потпишувањето на Договорот за стабилизација и асоцијација,кој беше одобрен по започнувањето на првиот круг преговори.На 16 јануари 2008 г. Холадија и Белгија потврдија дека тие нема да го потпишат (ДСА)(потребни се потписи од сите земји-членки на ЕУ) сè додека Србија не гипочитува целосно прваилата на (МКСЈ).На 14 јануари обвинителот на (МКСЈ) Серж Брамерц потврди дека нема промени и дека Србија се́ уште не соработува целосно.
По овој договор,ЕУ планира да ѝ даде кандидатски статус на Србија,најрано во 2009 г.,зависно од нејзината целосна соработка со судот во Хаг.
Договор за стабилизација и асоцијација уреди
На 17 февруари 2008 г.привремената влада на Косово еднострано прогласи независност од Србија.Ова беше проследено од многу држави на ЕУ кои го признаа Косово како независна држава.Овие настани силно влијаеа на српскиот политички пејзаж.Процесот на пристапување на Србија кон ЕУ беше главната тема по која мислењата на коалиционите партии се разидуваа.
На 4 април 2008 г.српскиот премиер Воислав Коштуница,поддржан од министерот за инфраструктура Велимир Илиќ,изјави дека членството на ЕУ не е веќе на дневен ред на владата на Србија.Коштуница рече дека пред влезот на Србија во ЕУ тие мора да разговараат за прашањето околу границите и територијалниот интегритет на Србија.Тој рече дека Србија во никој случај не мора да го потпише Договорот за стабилизација и асоцијација.Тој го нарекува овој Договор ,“Договор на Солана.”
Во исто време,претседателот Борис Тадиќ рече дека Конвенцијата од Виена му дозволува да го потпише Договорот и дека ќе го потпише доколку му е понудено. Владата претходно му даде овластување на вицепремиерот Божидар Дјелиќ да го потпише договорот и тој сè уште е подготвен да го направи тоа.
На 29 април 2008 г. вицепремиерот Божидар Дјелиќ го потпиша Договорот за стабилизација и асоцијација.На церемонијата во Луксембург присуствуваа претседателот Борис Тадиќ и министерот за надворешни работи Вук Јеремиќ.
На 1 мај Коштуница рече дека рускиот министер за надворешни работи Сергеј Лавров бил во право кога рекол дека треба да се потпише (ДСА). Но,еден ден подоцна,на 2 мај 2008 година,тој вети дека ќе го поништи договорот по изборите,нарекувајќи го “трик”,”Договор на Солана” и” попишвање на Тадиќ-Дјелиќ (ДСА)”.
По српските парламентарни избори во 2008 година,се формира нова влада и парламентарно мнозинство,а опозицијата која што го потпиша (ДСА) остана без политичка моќ.” Еден од првите чекори на новата влада ќе биде да го достави Договорот за стабилизација и асоцијација со Европската Унија на парламентот за ратификација.”изјави новиот српски премиер Мирко Цветковиќ.На 9 септември 2009 г. парламентот на Србија го ратификува Договорот за стабилизација и асоцијација (ДСА) со ЕУ.Европската комисија(ЕК) го поздравува ратификувањето на Договорот за стабилизација и асоцијација(ДСА) од страна на српскиот парламент.
На 15 септември 2008 г. Холандија го замрна делот од претпристапниот (ДСА) со Србија поврзан со трговијата.
На 16 октомври 2008 г.српската влада еднострано одлучи да започне со реализирање на делот поврзан со трговијата од привремениот Договор за трговија со ЕУ почнувајќи од 1 јануари 2009 г.
| Настан | Република Македонија | Хрватска | Албанија | Црна Гора1 | Босна и Херцеговина | Србија2 | Косово
(според УНСЦР 1244)3 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Почеток на преговорите за (ДСА) | 5.4.2000 | 24.11.2000 | 31.1.2003 | 10.10.2005 | 25.11.2005 | 10.10.2005 | (?) |
| Одобрување на (ДСА) | 24.11.2000 | 14.5.2001 | 28.2.2006 | 15.3.2007 | 4.12.2007 | 7.11.2007 | (?) |
| Потпишување на (ДСА) | 9.4.2001 | 29.10.2001 | 12.6.2006 | 15.10.2007 | 16.6.2008 | 29.4.2008 | (?) |
| Времена спогодба: | |||||||
| Ратификација од страна на ЕК | 27.4.2001 | 30.1.2002 | 12.6.2006 | 15.10.2007 | 16.6.2008 | 8.12.2009 | (?) |
| Ратификација на ПСА од страна на државата | 27.4.2001 | 30.1.2002 | 30.1.2002 | 14.11.2007 | 20.6.2008 | 22.9.2008 | (?) |
| Стапување во сила | 1.6.2001 | 1.3.2002 | 1.12.2006 | 1.1.2008 | 1.1.2008 | 1.2.2010 | (?) |
| Ратификација на (ДСА) од страна на: | |||||||
| Држави ПСА | 27.4.2001 | 30.1.2002 | 9.11.2006 | 13.11.2007 | 26.2.2009 | 22.9.2008 | (?) |
| Австрија | 6.9.2002 | 15.3.2002 | 21.5.2008 | 4.7.2008 | 4.9.2009 | 18.11.2010 | (?) |
| Белгија | 29.12.2003 | 17.12.2003 | 22.10.2008 | 29.3.2010 | 29.3.2010 | (2011) | (?) |
| Бугарија | Се приклучи кон ЕУ подоцна | 30.5.2008 | 13.3.2009 | 12.8.2010 | (?) | ||
| Кипар | Се приклучи кон ЕУ подоцна | 30.5.2008 | 20.11.2008 | 2.7.2009 | 26.11.2010 | (?) | |
| Чешка | Се приклучи кон ЕУ подоцна | 7.5.2008 | 19.2.2009 | 23.7.2009 | 9.12.2010 | (?) | |
| Данска | 10.4.2002 | 8.5.2002 | 24.4.2008 | 25.6.2008 | 26.5.2009 | (2011) | (?) |
| Естонија | Се приклучи кон ЕУ подоцна | 17.10.2007 | 22.11.2007 | 11.9.2008 | 19.8.2010 | (?) | |
| Финска | 6.1.2004 | 6.1.2004 | 29.11.2007 | 18.3.2009 | 7.4.2009 | (2011) | (?) |
| Франција | 4.6.2003 | 4.6.2003 | 12.2.2009 | 30.7.2009 | (2011) | (2011) | (?) |
| Германија | 20.6.2002 | 18.10.2002 | 19.2.2009 | 16.11.2009 | 14.8.2009 | (2011) | (?) |
| Грција | 27.8.2003 | 27.8.2003 | 26.2.2009 | 4.3.2010 | 20.9.2010 | (2011) | (?) |
| Унгарија | Се приклучи кон ЕУ подоцна | 23.4.2007 | 14.5.2008 | 22.10.2008 | 16.11.2010 | (?) | |
| Ирска | 6.5.2002 | 6.5.2002 | 11.6.2007 | 4.6.2009 | 4.6.2009 | (2011) | (?) |
| Италија | 30.10.2003 | 6.10.2004 | 7.1.2008 | 13.10.2009 | 8.9.2010 | 3.8.2010 | (?) |
| Латвија | Се приклучи кон ЕУ подоцна | 19.12.2006 | 17.10.2008 | 12.11.2009 | (2011) | (?) | |
| Литванија | Се приклучи кон ЕУ подоцна | 17.5.2007 | 4.3.2009 | 4.5.2009 | (2011) | (?) | |
| Луксембург | 28.7.2003 | 1.8.2003 | 4.7.2007 | 11.6.2009 | 22.12.2010 | 8.11.2010[47] | (?) |
| Малта | Се приклучи кон ЕУ подоцна | 21.4.2008 | 11.12.2008 | 7.1.2010 | 6.7.2010 | (?) | |
| Холандија | 9.9.2002 | 30.4.2004 | 10.12.2007 | 29.1.2009 | 30.9.2009 | (2011) | (?) |
| Полска | Се приклучи кон ЕУ подоцна | 14.4.2007 | 6.2.2009 | 7.4.2010 | (2011) | (?) | |
| Португалија | 14.7.2003 | 14.7.2003 | 11.7.2008 | 23.9.2008 | 29.6.2009 | (2011) | (?) |
| Романија | Се приклучи кон ЕУ подоцна | 15.1.2009 | 8.1.2010 | (2011) | (?) | ||
| Словачка | Се приклучи кон ЕУ подоцна | 20.7.2007 | 29.7.2008 | 17.3.2009 | 11.11.2010 | (?) | |
| Словенија | Се приклучи кон ЕУ подоцна | 18.1.2007 | 7.2.2008 | 10.3.2009 | 7.12.2010 | (?) | |
| Шпанија | 4.10.2002 | 4.10.2002 | 3.5.2007 | 12.3.2009 | 15.6.2010 | 21.6.2010 | (?) |
| Шведска | 25.6.2002 | 27.3.2003 | 21.3.2007 | 11.3.2009 | 14.9.2009 | (2011) | (?) |
| Обединетото Кралство | 17.12.2002 | 3.9.2004 | 16.10.2007 | 12.1.2010 | 20.4.2010 | (2011) | (?) |
| (ДСА) стапува во сила | 1.4.2004 | 1.2.2005 | 1.4.2009 | 1.5.2010 | (2011) | (2011) | (?) |
(загради): најбрз можен датум
1 Преговорите за Црна Гора започнаа во ноември 2005год.додека беше дел од државната заедница Србија и Црна Гора. Спроведени се посебни технички преговори во однос на прашања под државна организациона надлежност. Во јули 2006 г. дадено е овластување за почеток на директни преговори со Црна Гора.На 26 јули започнаа директните преговори и завршија на 1 декември 2006 г.
2 Во ноември 2005 г. започнаа преговорите со Србија.(како дел од државната заедница Србија и Црна Гора,изменет мандат од јули 2006год.).
3 За Косово,делумно признатата отцепена покраиона на Србија,преговорите започнаа во 2003 и се́ уште траат.Мслењата на членовите на ЕУ се разидуваат во врска со тоа како точно да се продолжи со новиот процес за стабилизација и асоцијација САП во Косово,затоа што некој од членовите се спротивставуваат на неговата независност.
Клучни настани во процесот на пристапување на Србија кон ЕУ уреди
| Година | Хронолошки ред на настаните: |
|---|---|
| 1997 | Регионален приод.Советот на министри на ЕУ воспоставува политичка и економска условеност за развој на билатерални односи.1999: ЕУ предлага нов процес на стабилизација и асоцијација (ПСА) за пет земји од Југоисточна Европа,вклучувајќи ја и Србија. |
| 2000-октмомври | Пад на режимот на Милошевиќ. |
| 2000-ноември | Србија ќе има корист од автономните трговски повластувања од ЕУ. |
| 2001 | Првата година од спроведувањето на новата програма КАРДС,посебно создадена за државите во кои се спроведува новиот процес за стабилизација и асоцијација (ПСА). |
| 2001-јуни | Европскиот совет од Феира наведува дека сите држави во кои се спроведува новиот прцес на стабилизација и асоцијација (ПСА) се” потенцијални кандидати” за членство во ЕУ. |
| 2001-јули | Почеток на консултативна работна група на ЕУ СРЈ. |
| 2002-март | Попишување на договорот од Белград за државната заедница Србија и Црна Гора. |
| 2003-јуни | На самитот во Солун,(ПСА) е потврдена како политика на ЕУ за Западниот Блакан.Потврдено е гледиштето на ЕУ за овие земји. |
| 2003-јули | Засилениот постојан дијалог на ЕУ со Србија и Црна Гора го замени форматот на Консултативната работна група. |
| 2004-јуни | Одлука на Советот за партнерство помеѓу ЕУ и Србија и Црна Гора,преработена во јануари 2006. |
| 2004 -октомври | Советот донесе заклучоци кои отворија процес за воведување на Договорот за стабилизација и асоцијација. |
| 2005-октомври | Отпочнување на преговорите околу Договорот за стабилизација и асоцијација. |
| 2006-3 мај | Откажани се преговорите околу (ДСА) заради несоработка и недоволен напредок со (МКСЈ). |
| 2006-21 мај | Црна Гора прогласува независност. |
| 2006-15 јуни | Владата на Србија официјално ја признава Црна Гора како независна држава. |
| 2006-јуни | По прогласувањето на независноста на Црна Гора ,Србија станува законски наследник на државната заедница. |
| 2006-октомври | Парламентот усвојува нов Устав, потврден со референдум. |
| 2007-13 јуни | Продолжување на преговорите околу (ДСА) со Србија по нејзиното ветувањето дека целосно ќе соработува со (МКСЈ). |
| 2007-1 ноември | Одобрување на (ДСА) со Србија. |
| 2008-1 јануари | Стапување во сила на Договорот за реадмисија и визната либерализација помеѓу Србија и ЕУ. |
| 2008-17 февруари | Собранието на Косово прогласува независност. |
| 2008-18 февруари | Советот на ЕУ-одлуки за принципите,приоритетите и условите содржани во Европското партнерство со Србија вклучувајќи го и Косово. |
| 2008-29 април | Потпишување на (ДСА) и на Времената спогодба со Србија во Луксембург. |
| 2008-7 мај | Комесарот Баро ја предава дадените насоки за визната либерализација,воспоставена за српсите граѓани,кои сакаат да патуваат во шенген земјите,да добијат безвизен режим. |
| 2008-21 јули | Апсење на воениот злосторник Радован Караѓиќ. |
| 2008-9 септември | Националното Собрание на Србија ги ратификува (ДСА) и ВС. |
| 2008-15 септември | Холандија ги блокира (ДСА) и делот поврзан со трговијата од овој Договор. |
| 2008-16 октомври | Српската влада еднострано одлучува да започне со спроведувањето на делот поврзан со трговијата од привремениот Договор за трговија со ЕУ почнувајќи од 1 јануари 2009 г. |
| 2009-1 јануари | Србија го спроведува привремениот Договор за трговија со ЕУ. |
| 2009-30 ноември | Европската комисија одлучува да ја стави Србија на белата Шенген листа. |
| 2009-7 декември | Европската комисија одлучува да го сроведе привремениот договор за трговија со Србија. |
| 2009-19 декември | Воведување на безвизниот режим за Србија. |
| 2009-22 декември | Србија официјално поднесува барање за членство во ЕУ. |
| 2010-1 февруари | Стапува во сила привремениот (ДСА). |
| 2010-14 јануари | Европската комисија одлучува да започне со ратификацијата на (ДСА) со Србија. |
| 2010-21 јуни | Шпанија го ратификува (ДСА) на Србија. |
| 2010-6 јули | Малта го ратификува (ДСА) на Србија. |
| 2010-12 август | Бугарија го ратификува (ДСА) на Србија. |
| 2010-15 август | Италија го ратификува (ДСА) на Србија. |
| 2010-19 август | Естонија го ратификува (ДСА) на Србија. |
| 2010-25 октомври | Советот на ЕУ го предава барањето за членство во ЕУ на Србија на Европската комисија. |
| 2010-8 ноември | Луксембург го ратификува (ДСА) на Србија. |
| 2010-11 ноември | Словачка го ратификува (ДСА) на Србија. |
| 2010-16 ноември | Унгарија го ратификува (ДСА) на Србија. |
| 2010-18 ноември | Австрија го ратификува (ДСА) на Србија. |
| 2010-24 ноември | Европската комисија го претставува Законодавниот прашалник за кандидатите.Прашалникот содржи 2,483 прашања и подпрашања. |
| 2010-26 ноември | Кипар го ратификува (ДСА) на Србија. |
| 2010-7 декември | Словенија го ратификува (ДСА) на Србија. |
| 2010-8 декември | Чешка го ратификува (ДСА) на Србија. |
Надворешни врски уреди
- • Ministry of Foreign Affairs of Serbia
- • The EU integration Office
- • War crimes, conditionality and EU integration in the Western Balkans, од Волјин Димитревиќ, Флоренс Хартман, Деан Јовиќ, Тија Мемисевиќ, Уредници: Џуди Бет, Јелена Обрадовиќ, Чарлот Папер бр. 116, јуни 2009, European Union Institute for Security Studies