Мјечислав Малецки

Мјечислав Малецки (14 јули 1903 – 3 септември 1946) бил полски лингвист, славист, балканист, дијалектолог, истражувач на јужнословенските дијалекти, прв полски македонист. Во триесеттите години на 20 век водел интензивни истажувања во Егејскиот дел на Македонија. Резултат на неговите истражувања се неколку расправи и две книшки: текстови од Сухо и Висока во Солунско (Краков, 1934) и речник на тие два говора (Краков, 1936). Малецки дава оцена на трудовите на другите автори од областа на македонската дијалектологија и констатира дека македонските дијалекти претставуваат поединечен дијалектен тип што може да се нарече македонски јазик:

Затоа, во однос на прашањето дали македонските дијалекти се српски или бугарски, би одговорил дека тие не се во целост ниту српски, ниту бугарски, но дека повеќето од нив припаѓаат на поединечен дијалект (што може да се нарече македонски јазик)...
— Mieczysław Małecki, Z zagadnień dialektologii macedońskiej (1938)^[1]

Биографија

Роден е во Милец, во семејството на ветеринарите Михал и Бронислава. Првично (од 1915 година) учел во гимназијата во Злоцов, а подоцна и во Нови Тарг. Во периодот 1923–1927 год. студирал полска филологија, словенска филологија и романтични студии на Јагелонскиот универзитет. Магистрирал предвреме врз основа на делото Podhale Archaism со обид да ги одреди границите на овој дијалект. Студиите ги завршил на универзитетите во Белград, Љубљана, Софија и Загреб ^[2]. Во јануари 1929 година, бил избран како соработник на Јазичната комисија на Полската академија на знаењето од Краков. Од февруари 1935 година бил вработен на Јагелонскиот универзитет, каде од 1 октомври 1937 година раководел со одделот за јужнословенска филологија, создаден специјално за него.

На 6 ноември 1939 година бил уапсен од нацистите како дел од акцијата „Сондерактион Кракау“. Бил затворен во Краков, Вроцлав и во концентрационите логори Заксенхаузен и Дахау. Ослободен во декември 1941 година, тој се вратил во Краков, каде што, на барање на властите на Јагелонскиот универзитет, започнал да работи во Институтот за Дојче Остарбеит и учествувал во организирањето на тајното универзитетско предавање. Го одржал во април 1942 година, вршејќи ја функцијата како полномоштен ректор за тајно учење. Неговите достигнувања во оваа област биле високо ценети од ректорот, проф. Владислав Сафер. На 24 јануари 1945 година се стекнал со титула професор, а во ноември 1945 година бил назначен за редовен професор на новоформираната катедра за словенска дијалектологија. Подоцна бил и директор на иститутот за славистика.

Во јули 1945 година бил избран за член на Полската академија на знаењето од Краков.

Се занимавал со историската граматика на словенските јазици. Напишал преку 80 дела (вклучувајќи 8 книги), вклучувајќи: Лингвистички атлас на полската подкарпатија (1934), полски јазик јужно од Карпатите (Шпиш, Орава Чадеки, јазични острови) (Краков: Гебетнер и Волф, 1938, Серија: „Библиотека на друштвото на љубителите на полскиот јазик“ бр. 12).

Септември 1946 год бил погребан на семејните гробишта во Рабка ^[3].

Комеморација

По него е именувана улица во Краков, во подножјето на Могилата Кошчиушко ^[4] ^[5] ^[6] во Звиежиниец.

Трудови

Archaizm podhalański (1928)
Przegląd słowiańskich gwar Istrii (1930)
Charektyrystyka gwary Cuców na tie sąsiednich dialektów czarnogórskich (1931)
Słowiańskie osadnictwo Istrji w świetle badań językoznawczych (1931)
Znaczenie Dubrovnika dla jedności językowej Serbów i Chorwatów (1931)
Atlas językowy polskiego Podkarpacia (1934) – во соавторство со Кажимеж Нич
Dwie gwary macedońskie (Suche i Wysoka w soluńskiem) (2 дела, 1934 – 36)
Je̦zyk polski na południe od Karpat (1938)
Z zagadnień dialektologii macedońskiej (1938)
Nowsze kierunki dialektologii (1938)
Gwary słowiańskie w Banacie rumuńskim (1938)
Najstarszy literacki je̜zyk Słowian (1947)

Наводи

↑ https://polona.pl/item/z-zagadnien-dialektologii-macedonskiej-z-powodu-najnowszych-prac-a-belicia-d,Njc4NjQ1OTY/25/#info:metadata
↑ Kowalik, Stanisław (2014-03-01). „Czy jest jeszcze sens spierania się o cokolwiek w psychologii? Stanisław Kowalik“. Czasopismo Psychologiczne Psychological Journal. 19 (2): 171–180. doi:10.14691/cppj.19.2.171. ISSN 1425-6460.
↑ Rak, Maciej (2014). „Gwara i tekst Kraków, 27–28 września 2013“. Język Polski. doi:10.31286/jp.94.2.13. ISSN 0021-6941.
↑ „Wizerunek publiczny Urzędu Miasta Krakowa“. Rocznik Administracji Publicznej. 3. 2017. doi:10.4467/24497800rap.17.012.7063. ISSN 2449-7800.
↑ „Wizerunek publiczny Urzędu Miasta Krakowa“. Rocznik Administracji Publicznej. 3. 2017. doi:10.4467/24497800rap.17.012.7063. ISSN 2449-7800.
↑ Barylski, Marcin; Mamcarz, Artur (2022). Statyny – leki, które zmieniły historię. Czy ciągle na pierwszym planie?. PZWL Wydawnictwo Lekarskie. ISBN 978-83-01-22686-2.

[1] ttps://polona.pl/item/z-zagadnien-dialektologii-macedonskiej-z-powodu-najnowszych-prac-a-belicia-d,Njc4NjQ1OTY/25/#info:metadata

[2] Kowalik, Stanisław (2014-03-01). „Czy jest jeszcze sens spierania się o cokolwiek w psychologii? Stanisław Kowalik“. Czasopismo Psychologiczne Psychological Journal. 19 (2): 171–180. doi:10.14691/cppj.19.2.171. ISSN 1425-6460.

[3] Rak, Maciej (2014). „Gwara i tekst Kraków, 27–28 września 2013“. Język Polski. doi:10.31286/jp.94.2.13. ISSN 0021-6941.

[4] „Wizerunek publiczny Urzędu Miasta Krakowa“. Rocznik Administracji Publicznej. 3. 2017. doi:10.4467/24497800rap.17.012.7063. ISSN 2449-7800.

[5] „Wizerunek publiczny Urzędu Miasta Krakowa“. Rocznik Administracji Publicznej. 3. 2017. doi:10.4467/24497800rap.17.012.7063. ISSN 2449-7800.

[6] Barylski, Marcin; Mamcarz, Artur (2022). Statyny – leki, które zmieniły historię. Czy ciągle na pierwszym planie?. PZWL Wydawnictwo Lekarskie. ISBN 978-83-01-22686-2.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]