Кирза (чизми)
Кирза е ран руски тип на вештачка кожа базирана на повеќеслојна текстилна ткаенина, модифицирана со супстанции слични на мембрана. Се состоела од памук, латекс и колофон. Се произведувала главно во Советскиот Сојуз. Површината на кирза имитирала свинска кожа.[1]
Материјалот главно се користи во производството на војнички чизми, каде што тие се евтина и ефикасна замена за природна кожа. Се користи и во производството на појаси за машини и автомобили. Високите чизми Кирза СК војниците ги именувале како „газечи на гомна“.[2] Кирза се користи и во футроли[3]
Етимологија
уредиДодека некои англиски речници го преведуваат кирза како керси, ова е неточно, бидејќи керси е материјал од природно потекло познат уште од средниот век. Сепак, керси се користел во производството на првата кирза.[4] Според популарната легенда, името кирза е акроним за (фабриката Киров), фабрика за производство на вештачка кожа лоцирана во близина на Киров. Сепак, вистинското име на фабриката беше ИсКож (акроним за „Искусственјаја Кожа“ - вештачка кожа),[5] и легендата е едноставно пример за народна етимологија.
Историја
уредиВо 1904 година, Михаил Поморцев ја измислил оригиналната замена за кожа. Тој користел мешавина од жолчка од јајце, колофон и парафински восок за импрегнирање на керси. И покрај тоа што доби неколку награди во Русија и во странство, тој не беше искористен поради лобирање на производителите на кожни чизми. Тој остана скап, и покрај побарувачката, сè до пронаоѓањето на синтетички латекс во раните 1930-ти, кој ја замени почетната импрегнирачка смеса.
Во текот на 1920-тите и 1930-тите, Александар М. Хомутов и Иван Плотников развиле нов материјал наречен Кирза СК. Кирза СК бил имитација на свинска кожа заснована на повеќеслојна груба памучна ткаенина, импрегнирана со супстанца од синтетичка гума што формирал филм и вклучувал процес на производство во вакум, од која се произведува ткаенина која е непропустлива за вода, но со мембрана која дише за да го пушти воздухот надвор.[6] Кирза за прв пат бил користен во 1936-1937 година и бил овластен да замени кожни производи во 1940 година.[7] Црвената армија пробувала производство на чизми со горен дел од кирза СК за време на Зимската војна, но се покажало дека не се погодни за зимски услови и производството било прекинато.
Во 1941 година, како што се подобрувала технологијата, масовното производство било обновено за да се задоволи побарувачката за армиски чизми за време на германската инвазија на Советскиот Сојуз. Плотников станал главен инженер за снабдување на армијата со кирза СК чизми.
На 10 април 1942 година, Александар Хомутов, Иван Плотников и уште седум други специјалисти ја добиле Сталиновата награда од 2 степен за нивниот изум на новата технологија за производство на кирза.
До крајот на војната, околу десет милиони советски војници носеле чизми кирза.[8]
Кирза останале во производство во Русија и во неколку други земји. Околу 85% од кирзата произведена во Русија се користи за изработка на воени чизми (вклучувајќи модерни борбени чизми). Повеќето модерни кирза чизми се произведуваат од комбинација од 85% кирза и 15% специјално подготвена природна кожа. До денес се произведени околу 150 милиони пара обувки кирза.
Поврзано
уреди- Џак чизми
- Објала
- Киткана
Наводи
уреди- ↑ Defonseka, Chris (2022-01-19). Polymeric Coating Systems for Artificial Leather: Standard and Latest Technologies (англиски). Walter de Gruyter GmbH & Co KG. ISBN 978-3-11-071654-2.
- ↑ Forty, Simon; Hook, Patrick; Cornish, Nik (2021-11-30). Red Army into the Reich (англиски). Casemate. ISBN 978-1-63624-023-7.
- ↑ Thompson, Leroy (2022-10-27). Soviet Pistols: Tokarev, Makarov, Stechkin and others (англиски). Bloomsbury Publishing. ISBN 978-1-4728-5347-9.
- ↑ „Кирза • Библиотека“. «Элементы» (руски). Архивирано од изворникот на 2017-12-13. Посетено на 2024-02-02.
- ↑ . Киров. Отсутно или празно
|title=(help) - ↑ Forty, Simon (2024-01-04). The Soviet Infantryman on the Eastern Front (англиски). Casemate. ISBN 978-1-63624-364-1.
- ↑ Schechter, Brandon M. (2019-10-15). The Stuff of Soldiers: A History of the Red Army in World War II through Objects (англиски). Cornell University Press. ISBN 978-1-5017-3980-4.
- ↑ O'Clery, Conor (2018-08-23). The Shoemaker and his Daughter (англиски). Random House. ISBN 978-1-4735-4478-9. Архивирано од изворникот на 2024-02-02. Посетено на 2024-02-02.