Келцки говор

Келцки говор (сандомјежиски говор, швјентокшиски говор) - збир на говори на полскиот јазик, малополскиот дијалект е карактеристичен за жителите на сандомјежиската територија. Од овој збир може да се изделат говорите, говорот:

• келцко-мјеховски
• сандомјежиски
• ласовски (устието на реката Висла и Сан)

Особености

• мазурење, односно изговор на гласовите sz, ż (не на rz), cz, dż како s, z, c, dz: syja, zyto, scotka, copka, cysty, drozdze.
• озвучување помеѓу изрази пред самогласки и согласки r, l, ł, m, n, ń: ptoseg mały, wlazł koteg na płoteg i mruga, koż malin, brad ogrodnika, grzyb ogromny
• завршен премин на -ch во -k: niek, ik, dwók
• губење на резонансот на носните самогласки ę, ą: gesi, bede, zob, wstozka, rzucajo, ksiozka
• исчезнување на претставката во групите śr-, źr-, dl-: rsioda, rsiedni, rźódło, rziebie, móld sie
• изговорот на некои самогласки во почеток на зборот се поврзуваат со доделување на протези, односно дека им претходат на согласките
  • лабијализација, значи претходење на самогласките o и u, на согласката ł: łosa, łodejdź, łun, łucho, łusłuchoł, płole, młost, kłoza
  • прејотација, значи претходење на самогласките i, a, e на согласката j: jidzie, jigła, Jantuni, Jagna, Jewa
  • аспирација, значи претходење на самогласката а на согласката h: Hameryka, harak, Hania
• еквиваленти на самогласките a, o, e се – поради нивниот истеснувачки изговор на самогласките o, ó, i или на y, a→o, o→ó, e→i, e→y: corny ptok loto, chłopok, słóma spolóno, zniscóny dóm, ón, kóń, bidna kobita, jesiń, dziń, brzyg rzyki, syr i chlib
• самогласките i, y пред полуотворените согласски: m, n, ń, r, l, ł подложат на артикулативно проширување на e: temi naszemi, chłopakami, gościeniec, derechtór, fieranka, umoceła sięm pieli, bieli się, kobeła, beła
• удвојување на s и ś: bosso, z lassu, wiścieć, w leśsie,, a исто така изедначување на овие гласови: bosco, w leście, powieścieła, wiescok
• форми од типот: grzebę, skubę, złapę, kopę, drapę, rąbę, kłamę zamiast grzebię, skubię, złapię, kopię, drapię, rąbię, kłamię
• наставката за генетив множина – ów, соодветна на машките именки: kotów, panów, ołówków, може да се јави во генетив множина во именките од женски род: łyżków, desków, babków и во среден род: skrzydełków, wiadrów, łoknów
• замена во инфинитивот eć на ić или -yć: widzić, cierpić, wyjrzyć, leżyć
• форми на машколичен род заменети со немашколични: te nasze chłopy uciekały, Niemce zabijały ludzi we wojne, górniki strajkowały.
• Во прво лице множина, сегашно време или минатото понекогаш се задржува некогашната наставка -wa: idziewa, dajewa, chodziliwa, како и во формите на императив: bierzwa, choćwa. Додека во глаголските форми во второ лице множина минато и сегашно време се јавува некогашната наставка -ta: chodziliśta, byliśta, robita, dajeta слично како во императив: bierzta, dejta, chodźta
• употребата на учтивите множински форми, кои се израз за почит кон постари лица: mamusia nagotowali klusek, tata żyli osiemdziesiąt lot, babciu, połóżcie się tam wygodnie, a nie bedziecie w kucki spać. Жителите во село се обраќале со „wy“ се дефинира како „обраќање кон двајца“, „двојување“ или „повикување“.
• употреба на предлозите bez наместо przez: bez las, bez lato, bez cało zime, ide bez droge przez copki
• губење на гласот j во личните форми на глаголите, кога се наоѓа помеѓу самогласките ó или e како и на согласката dź (dzi): przydzie, przydo, pódzie zamiast przyjdzie, przyjdą, pójdzie
• еквиваленти на наставката -еј во прилозите и броевите се -y или -i: bliży, dali, lepi, gorzy, tani, droży, ło piąty, ło dziewiąty, ło dwunasty
• императив при употреба на наставките -no или -że, на пр.: chodźno, przyjdźże, pomożże, zróbże итн.