Интервал (музика)
Интервал (латински: intervallum, простор) во музиката претставува растојание помеѓу кои било два тона од скалата, со исклучок на прима во кој и двата тона се со иста висина.[1] Интервалите првенствено се делат на хармонски, во кои истовремено звучат два тона и мелодиски, кога се слушаат двата тона еден по друг. Следните две поделби на интервалот се според големината и видот.[2][3]
Во западната музика, интервалите се најчестите разлики помеѓу нотите во дијатонска скала. Најмалиот од овие интервали е полутон. Интервалите помали од полутоновите се нарекуваат микротонови. Тие можат да се формираат со употреба на ноти од разни видови недијатонски скали. Некои од најмалите се нарекуваат запирки, а со тоа се опишуваат мали отстапувања, забележани во одделни системи на подесување, меѓу енхармонски еквиваленти ноти како C♯ и D♭. Интервалите можат да бидат арбитратно мали, па дури и неприметливи за човечкото уво.
Во физичка смисла, интервалот е врска помеѓу две звучни честоти. На пример, кои било две ноти на една октава имаат сооднос на честота 2:1 меѓусебно. Ова значи дека последователните чекори на зголемување за истиот интервал резултираат со експоненцијално зголемување на честотата, иако човечкото уво го перцепира ова како линеарно зголемување на висината. Поради оваа причина, интервалите често се мерат во центи, единици добиени од логаритмот од односот на честотата.
Во западната музичка теорија, најчестата шема за именување за интервали опишува две својства на интервалите: квалитет (чист, голем, мал, зголемен, намален) и број (унисон, втор, трет, итн.) Некои примери се мала терца или совршена квинта. Овие имиња не само што ги идентификуваат разликите во полутоновите помеѓу горните и долните ноти, туку и начинот на кој се пишува специфичноста на интервалот. Важноста на правописот произлегува од историската практика на поделба на честотните односи на енхармонски интервали како што ♯ и ♭.[4]
Поделба на интервалите уреди
Кога тоновите ќе се споредат по големина, се обрнува внимание на дијатонската разлика помеѓу двата тона. На пример, це-де и цис-дес се секунди бидејќи и двата имаат дијатонски имиња до-ре. Постојат осум степени на големина на интервал од кои можат да се формираат сите други. Затоа, овие интервали се нарекуваат едноставни и се следниве:
- Прима, во која и двата тона имаат исто име
- Секунда, каде што тоновите се соседни, односно еден до друг
- Терца, каде повисокиот тон за три тона погоре од долниот
- Кварта, каде повисокиот тон за четири тона погоре од долниот
- Квинта, каде повисокиот тон за пет тона погоре од долниот
- Секста, каде повисокиот тон за шест тона погоре од долниот
- Септима, каде повисокиот тон за седум тона погоре од долниот
- Октава, каде повисокиот тон за осум тона погоре од долниот
Другите интервали, кои се нарекуваат сложени, може да се формираат на принципот "една октава + секста", "две октави + квинта" итн. Имињата на овие интервали се даваат по редни броеви: октава + секунда = нона, октава + терца = децима, октава + кварта = ундецима, октава + квинта = дуодецима и сл.
Покрај оваа поделба, постои и поделба на интервалите по вид, бидејќи хармонски секој од овие интервали може да се реализира во неколку варијации. Следи список на типови на интервали:
- Чисти, што може да биде прима, кварта, квинта и октава
- Големи и мали, што може да бидат секунда, терца, секста и септима
- Намалени, што може да бидат сите интервали, освен прима
- Прекумерени, што може да биде во сите интервали
Останатите интервали како на пример нона или децима, ги наследуваат својствата на тонот што ги формира заедно со октава. Значи, бидејќи нона = октава + секунда, таа ќе има својства на секунда.
Едноставни интервали по вид уреди
Следи список на едноставни интервали според типот:
Чиста прима (ч.1) уреди
Чистата прима е прима во која долните и горните тонови се идентични. Пример: ге-ге. Значи, чиста прима е повторен тон.
Зголемена прима (з.1) уреди
Зголемена прима е прима во која растојанието помеѓу горниот и долниот тон е еден полустепен. Пример: це-цис.
Намалена секунда (н.2) уреди
Секунда во која тоновите звучат исто и покрај различното дијатонско име. Пример: це-десес. Тоа е еквивалентно на чиста прима.
Мала секунда (м.2) уреди
Секунда во која растојанието помеѓу тоновите е еден полустепен. Пример: це-дес.
Голема секунда (г.2) уреди
Секунда каде мелодиското растојанието помеѓу тоновите е цел степен. Пример: це-де.
Зголемена секунда (з.2) уреди
Секунда каде растојанието помеѓу тоновите е три полустепени. Пример: це-дис. Во однос на звучноста, тоа е еквивалентно на мала терца.
Намалена терца (н.3) уреди
Намалена терца е интервал каде мелодиското растојание помеѓу тоновите е цел степен. Пример: це-есес. Во однос на звучноста, еквивалентен на голема секунда. Намалената терца се состои од две мали секунди: M2 + M2 = НМ3.
Мала терца (м.3) уреди
Мала терца е интервал каде растојанието помеѓу тоновите е три полустепени или степен и пол. Пример: це-ес.
Голема терца (г.3) уреди
Терца каде растојанието помеѓу тоновите е два цели степени. Пример: це-е.
Зголемена терца (з.3) уреди
Терца во која растојанието помеѓу тоновите е пет полутонови или два степени + полустепен. Пример: це-еис. Звучно, тоа е еквивалентно на чиста кварта.
Намалена кварта (н.4) уреди
Намалена кварта е интервал каде мелодиското растојание помеѓу тоновите е четири полустепени или два степени. Пример: це-фес. Звучно, тоа е еквивалентно на голема терца.
Чиста кварта (ч.4) уреди
Чиста кварта, растојанието од пет полустепени. Пример: це-еф (освен: еф-бе).
Зголемена кварта (з.4) уреди
Растојанието помеѓу тоновите е шест полустепени. Пример: це-фис.
Намалена квинта (н.5) уреди
Растојанието помеѓу тоновите е шест полустепени. Пример: це-гес. Звучно, тоа е еквивалентно на прекумерена кварта.
Чиста квинта (ч.5) уреди
Растојанието помеѓу тоновите е седум полустепени. Пример: це-ге.
Зголемена квинта (з.5) уреди
Растојанието помеѓу тоновите е осум полустепени. Пример: це-гис. Во однос на звучноста, тоа е еквивалентно на мала секста.
Намалена секста (н.6) уреди
Растојанието помеѓу тоновите е седум полустепени. Пример: це-асас. Звучно е еквивалент на чиста квинта.
Мала секста (м.6) уреди
Растојанието помеѓу тоновите е осум полустепени. Пример: це-ас.
Голема секста (г.6) уреди
Секста во која растојанието помеѓу тоновите е девет полустепени. Пример: це-а.
Зголемена секста (з.6) уреди
Секста во која растојанието помеѓу тоновите е десет полустепени. Пример це-аис Звуковно, таа е еквивалентна на мала септима.
Намалена септима (н.7) уреди
Растојанието помеѓу тоновите е девет полустепени. Пример: це-хесес. Звучно, тоа е еквивалентно на голема секста.
Мала септима (м.7) уреди
Септима во која растојанието помеѓу тоновите е десет полустепени. Пример: це-бе.
Голема септима (г.7) уреди
Растојанието помеѓу тоновите е единаесет полустепени. Пример: це-ха.
Зголемена септима (з.7) уреди
Септима во која растојанието помеѓу тоновите е дванаесет полустепени. Пример: це-хис. Во однос на звучноста, таа е еквивалентна на чиста октава.
Намалена октава (н.8) уреди
Октава во која растојанието помеѓу тоновите е единаесет полустепени. Пример: цис1-це2. Тоа е еквивалентно на голема септима звуковно.
Чиста октава (ч.8) уреди
Октава во која проредот помеѓу тоновите е дванаесет полутонови. Пример: це1_ це2.
Зголемена октава (з.8) уреди
Октава во која растојанието помеѓу тоновите е тринаесет полутонови. Пример: Це-цис²
Наводи уреди
- ↑ Prout, Ebenezer (1903), „I-Introduction“, Harmony, Its Theory and Practice (30th edition, revised and largely rewritten. изд.), London: Augener; Boston: Boston Music Co., стр. 1, ISBN 978-0781207836
- ↑ {{{2}}}. „{{{1}}}“, Grove Music Online, ed. L. Macy (посет. {{{3}}} г {{{4}}}), grovemusic.com (со претплата).
- ↑ Aldwell, E; Schachter, C.; Cadwallader, A., „Part 1: The Primary Materials and Procedures, Unit 1“, Harmony and Voice Leading (4. изд.), Schirmer, стр. 8, ISBN 978-0495189756
- ↑ Duffin, Ross W. (2007), „3. Non-keyboard tuning“, How Equal Temperament Ruined Harmony (and Why You Should Care) (1. изд.), W. W. Norton, ISBN 978-0-393-33420-3