Википедија

Ибрахим I

Ибрахим I (османски турски: ابراهيم‎, İbrahim; роден на 5 ноември 1615 година во Цариград – починал на 12 август 1648 година во Цариград) — осумнаесеттиот султан на Отоманското Царство кој владеел во периодот од 1640 до 1648 година. Тој бил син на Ахмед I и неговата сопруга Косем султан која имала грчко потекло[1][2] и која го спасила за да не биде убиен во времето на владеењето на неговиот брат Мурат IV. Ибрахим пораснал во постојанене страв да не биде убиен од страна на своите браќа.

Ибрахим
ابراهيم
Султан на Отоманското Царство
Кајсери-Рум
Чувар на Двете Свети Џамии
Отомански калиф
Падишах
18-ти Отомански султан (Падишах)
На престол9 февруари 1640 – 8 август 1648
ПретходникМурат IV
НаследникМехмед IV
РегентКосем
(1640–1644)
Роден(а)5 ноември 1615
Топкапи-сарај, Цариград, Отоманско Царство
Починал(а)12 август 1648
Топкапи-сарај, Цариград, Отоманско Царство
Почивалиште
Света Софија, Истанбул
ПридружничкиТурхан султан
Хатиџе Муазез султан
Салиха Дилашуб султан
Ајше султан
Махиенвер султан
Сачбаги султан
Шивекар сучтан
Хумашах султан (легална сопруга)
Децапогледнете подолу
Полно име
Ибрахим бин Ахмед
ДинастијаОтоманска династија
ТаткоАхмед I
МајкаКосем
Вероисповедислам
ТуграИбрахим ابراهيم's signature

Подоцна бил наречен Ибрахим Лудиот од некои историчари од 20 век, поради неговата ментална состојба[3].

Владеење уреди

Рани години уреди

Татко на Ибрахим бил султанот Ахмед I, мајка му била неговата омилена Косем. Ибрахим не бил најстариот син, но за време на прогласувањето на Осман II во 1618 година за султан, тој не бил убиен, бидејќи тој сè уште бил млад човек, а Осман немал наследници. Мурат IV не го сметал неговиот брат за опасен поради болеста. Сепак, Ибрахим го поминал поголемиот дел од својот живот пред пристапувањето на престолот во притвор, под стража, а последните четири години - во кафез, каде му служеле глувите евнуси. Во текот на своите млади години тој ги доживеал погубувањата на Мехмед, двата пуча на Мустафа, соборувањето и убиството на Осман II, погубувањата на неговите двајца браќа, Бајазит и Сулејман, кои биле наредени од страма на Мурат. Пред смртта, Мурат IV наредил и самиот Ибрахим да биде убиен, добивајќи ја дозволата од шеик ул-исламот Јахја-ефенди. Гласините велат дека Мурат сакал да го пренесе престолот на поранешниот кримскиот хан, кој живеел во Родос[4]. Косем успеала да го спаси Ибрахим, убедувајќи го големиот везир да не го убие единствениот легитимен наследник. Овие шокови не можеле да поминат без трага за неговата слаба психа[5]. Ибрахим немал искуство во комуникацијата со некој надвор од харемот. Кога дошле кај него да го прогласат за султан, тој се исплашил и одлучил дека пратениците биле егзекутори, испратени од Мурат. Дури и неговата мајка не можела да го убеди. Откако се забарикадирал во кафезот, Ибрахим се опуштил откако му било донесено телото на неговиот мртов брат[6].

Први години од владеењето уреди

Набргу по стапувањето на престолот на Ибрахим биле испратени пратеници во Франција, Англија и Холандија со предлози за мир под услов да не им се дава помош на Полјаците. Биле обновени мировните договори со Полска и Венеција. Османлиите продреле во Австрија односно во Долна Штаерска, го зазеле селото Виштица и на тамошното население им наметнало данок. Дошло до нови преговори за мир. Мирот бил договорен во Сена на 19 март 1642 година. Било договорено Австријците да им исплаќаат на Османлиите по 200.000 талири годишно.

Сите службени лица назначени од Мурат останале на нивните места[7]. Првите четири години од владеењето на Ибрахим во царството имало одредена стабилност, благодарение на неговата одлука да ја задржи позицијата на Кеманкеш Кара Мустафа-паша, големиот везир уште од времето на Мурат, кој ги продолжил реформите започнати порано. Тие обезбедиле економско закрепнување поткопано од воените походи под Мурат. Како дел од реформите, Мустафа направил промена во даночниот систем, го намалил бројот на јаничарите и спахиите, ја стабилизирал монетата и барал строго сметководство за готовински трансакции. Тој исто така издал детален код (narh defteri) за трговија и го вратил централизираниот авторитет над бејлербегот во провинциите. Мустафа-паша значително го намалил бројот на луѓе кои примале плаќања од трезорот без никаква услуга[5]. Иако Ибрахим им овозможил на везирите да дејствуваат самостојно, на почетокот редовно се запознал со извештаите на големиот везир. Писмата за одговор на Ибрахим, напишани во свои раце, покажуваат дека, спротивно на народното верување, тој имал одредено образование и се обидел да ја задржи контролата над администрацијата. Тој честопати инкогнито вршел увид на пазарите во главниот град, а потоа му наредил на големиот везир да ги исправи забележаните повреди. Како и да е, Ибрахим бил склонет да потпаѓа под влијанието на неговите фаворити, под чие влијание започнал да си го менува и сопственото мислење[5].

На почетокот на владеењето на Ибрахим, Косем, како важечка и главна во харемот, повторно ја добила моќта што ја изгубила за време на владеењето на Мурат IV. Бидејќи со тек на време Ибрахим престанал да истражува во јавните работи, владата ја спроведувал големиот везир Кеманкеш Кара Мустафа-паша и Косем султан[5].

Династијата била во опасност од истребување, бидејќи Ибрахим немал наследници - ниту еден потомок на Осман I од машката страна не бил жив (освен потомците на Џем) благодарение на практиката на братоубиство („законот на Фатих“). Жените на Ибрахим се плашеле и го избегнувале, и тоа главно се должело на фактот што тој долги години бил затворен и сам. Косем го поканила Џинџи-хоџа да му помогне. Вистинското име на Џинџи било Карабашзаде Хусеин-ефенди и тој бил познат како исцелител, а заедничкото дело на Џинџи и Косем донеле плод. Џинџи го снабдувал Ибрахим со напивки, а Косем со девојки. Наскоро, Ибрахим бил ангажиран исклучиво во правење на наследници[8].

Опсада на Азов уреди

Во 1637 година, Козаците го окупирале Азов, искористувајќи го фактот што Мурат IV ја водел персиска кампања[9]. Пратеникот на султанот во Русија, Тома Кантакузин, бил убиен од нив дури и пред заземањето на градот, бидејќи неговото присуство во близина на Азов, Козаците го сметале за сомнително. Московскиот цар Михаил бил известен за инцидентот со извештај испратен од Козаците: „Го зедовме Азов без ваша команда и го убивме предавникот на турскиот амбасадор“[9]. Веднаш од Москва до Истанбул, беше испратено писмо со сочувство и огорченост за постапувањето на Козаците: „Ние сакаме да имаме силно пријателство[9]“.

Веќе во 1641 година, големиот везир испратил војска предводена од Хусеин-паша да му помогне на кримскиот хан, кој го опседнал Азов на 7 јуни. За време на опсадата, која траела повеќе од три месеци, турско-татарската војска претрпела големи загуби, а козаците претрпеле сериозни штети. Неколкупати се обратиле до кралот со барање „да го земат градот во свои раце[9]“. Поканет специјално во Москва во оваа прилика на почетокот на 1642 година, Земскиот Собор одлучил дека е невозможно да се испратат трупи во Азов заради недостаток на средства. На 30 април, кралот испратил писмо до Козаците со наредба да го предадат градот[10]. Во мај, Козаците ја напуштиле тврдината, уништувајќи ги преостанатите утврдувања[9]. Иљја Милославски во 1643 година бил испратен од Москва во Истанбул за воспоставување на односите помеѓу двете земји[11].

Големи везири уреди

Доколку на почетокот на владеењето на Ибрахим, Кеманкеш Кара Мустафа-паша и Косем султан делувале во концерт и заедно, тогаш со тек на време нивната врска се зголемила. Во годината на освојувањето на Азов, големиот везир Кара Мустафа се ослободил од Капудан-пашата Силахдар Мустафа-паша, кој претходно бил омилен на Мурат IV, со кого Косем планирала да ја омажи ќерката на Мурад, Каја султан[12]. Како миленик на султанот, Силахдар бил влијателен во времето на Мурат. И покрај смртта на својот патрон, ја задржал својата позиција воспоставувајќи врски со валиде султан. Силахдар акумулирал големо богатство во деновите на благосостојба. Меѓу другото, тој присвоил осумдесет илјади дукати (годишна почит на Кипар), кои требало да ги користи за одржување на армијата. Кара Мустафа-паша ја искористил можноста и го обвинил Силахдар без согласност на Косем. На 22 јануари 1646 година, Силахдар бил погубен [13]. Богатството собрано од него било пронајдено во неговата куќа во Истанбул[14]. Косем го бранела на Силахдар и го понела ова погубување како нов предизвик[15].

Против големиот везир, се појавил триумвират, кој се состоел од везирот Султанзаде Мехмед-паша, мусаибот Султан Јусуф-паша и Џиниџи-хоџа[16]. Заедно, тие успеале да го убедат Ибрахим дека големиот везир станал непријател на државата и на самиот султан. На 31 јануари 1644 година, Кара Мустафа бил погубен и задушен во палатата. Објавено било дека тој починал од мозочен удар [17].

По погубувањето на Кеманкеш Кара Мустафа-паша, нов голем везир станал самиот Султанзаде Мехмед-паша[18], кој бил потомок на Сулејман I и Рокселана. Во 1645 година, тој се спротивставил на избувнувањето на војната против Република Венеција над островот Крит[18]. И покрај ова, султанот Ибрахим наредил почеток на непријателствата во Крит, а на 17 декември 1645 година Султанзаде Мехмед бил симнат од функцијата голем везир и наскоро бил назначен за командант (сардар) на турската армија во воената кампања во Крит[18]. Во текот на следните три години, Ибрахим често ги менувал своите одлични везири: по Султанзаде Мехмед, бил назначен Салих-паша Невесинец (17 декември 1645-1647)[19], потоа Кара Муса-паша (16-21 септември 1647 година), до август 1648 година везирот бил Хезарпаре Ахмед-паша (21 септември 1647 година - 7 август 1648 година)[20].

Приказната за Мехмед уреди

 
Гравирање од 1647 година од Theatrum Europaeum прикажува жена заробена со својот син по битката на 28 септември 1644 година. Европејците веруваат дека ова е наложница на Ибрахим, мајка на неговиот син[21]. Според други извори, станува збор за медицинската сестра, робинката на кизлар-агата [22]

Во втората половина на владеењето, дејствијата на Ибрахим станале непредвидливи, често исполнети со голем бес. Еден од овие напади го опишале неколку современици и историчари. Оваа приказна се однесува на синот и наследникот на Ибрахим - Шехзаде Мехмед. По раѓањето, на неговиот син му била доделена медицинска сестра. Медицинската сестра на Мехмед била роб на кизлар-агата, глава на црните евнуси, која нему му родила ќерка. Откако го родила бебето, кизлар-агата се приврзал со детето и го посвоил. Бидејќи медицинската сестра со детето живеела во харемот, Ибрахим често ги гледал и се приврзал. Тој уживал да игра и да се забавува со бебето повеќе отколку со неговиот син. Мајката на Мехмед, Турхан султан, била љубоморна и изразила негодување. Ибрахим се разбеснил, го грабнал својот син од рацете на мајка си и го фрлил во базенот (според други извори - во фонтаната). Мехмед си ја повредил својата глава и за малку не се удавил. Евнусите го спасиле наследникот, но до крајот на животот имал лузна на челото. После оваа приказна, кизлр-агата со својот роб и своето дете отишле во хаџ со некои од жените на султанскиот харем. Сепак, на 28 септември 1644 година, ескадрила од малтешки витези го заробиле нивниот брод, а кизлар-агата бил убиен, заедно со робинката[23](Историчарот Алдерсон погрешно ја напишал ова жена по име Зафира меѓу наложниците на Ибрахим]). Ибрахим за овој настан бил многу гневен[22].

Критска војна уреди

Како почеток на војната дошло по инцидентот на 28 септември 1644 година кога Малтешките витези нападнале група од исламски патници кои пловеле кон Мека на аџилак. Во нападот биле заробени 350 мажи и 30 жени и биле преместени на јужниот дел од Крит каде требало да бидат продадени како робови[24]. Портата го искористила овој инцидент како повод за објавување на војна на Венеција[25][26], а таа на секој можен начин сакала да го одбегне конфликтот но безуспешно. Така, по налог на султанот, на 30 април 1645 година преку Дарданелите и Пелопонез испловила флота од 416 бродови и 50.000 војници на чело со капудан-пашата[27][28]. До средината на 1648 година скоро цел Крит бил во рацете на Османлиите. Главната тврдина Кандија била опседната во мај 1649 година и истата траела до крајот на војната во 1699 година. Оваа опсада била една од најдолгомерните во историјата на воените конфликти. Османлиите немале успех во нападите главно поради големите проблеми во снабдувањето на војниците. Но по убивањето на султанот Ибрахим I, на чело на империјата застанал неговиот син Мехмед IV[29].

Убиството на Ибрахим уреди

Во декември 1647 година, Ибрахим I се оженил со неговата наложничка Хумашах султан. Тој веќе имал неколку придружнички, но тој особено се вљубил во Хумашах. Ибрахим им ги одзел имотите на султанските принцези и истиот го предал на неговата омилена сопруга[30]. Покрај тоа, тој ја намалил и платата поради сите членови на династијата: на тој начин, наложниците на Ибрахим добивале 1000-1300 акчиња, додека султанките не повеќе од 400[31]. Како резултат на тоа, тој се скарал дури и со својата мајка[32], која за прв пат ја испратил во летната куќа пред Топкапи. Тогаш Ибрахим дознал дека Косем и големиот везир планирале да го отстранат, па тој наредил погубување на везирот, а мајка му се преселила во градините на Искендер Челебија[33].

 
Киднапирањето на ќерката на шеикот ул-ислам по наредба на Ибрахим [34].

Во 1648 година, на Ибрахим му било раскажано за убавата ќерка на шеикот ул-ислам Муид Ахмед-ефенди[35], а Ибрахим решил да ја зеде во харемот, но таткото на девојчето и самата таа не го сакале тоа. По наредба на Ибрахим, девојчето било фатено и однесено кај него, но тој наскоро ја вратил назад кај нејзиниот татко. Ова претставувало навреда не само за семејството на шеик-ул исламот туку и за целата улема[32].

Незадоволни од Ибрахим биле самиот шеик ул-исламот, имамите, јаничарите, членови на диванот и Косем. Активните акции започнале на 7 август 1648 година, кога јаничарите дошле во палатата и побарале Ибрахим да ги слушне нивните барања, меѓу кои било и оставката на големиот визер. Исплашениот Ибрахим се согласил. Големиот везир Хезарпаре Ахмед-паша се обидел да побегне и да се сокрие, но тој бил фатен и убиен. Телото му било извадено на Хиподромот и исечено на парчиња, а на поранешниот везир му беше даден прекар „илјадапара“ - илјада парчиња. Назначен бил нов голем везир, Софу Мехмед-паша, чија кандидатура ја поставиле бунтовниците. Кога следниот ден, новиот везир, назначен на барање на имамите и јаничарите, дошол кај Ибрахим, тој го нападнал нарекувајќи го куче и обвинувајќи го за заговор и бунт. Неговата придружба успеала да го извлечеле везирот од налутениот султан[32].

Јаничарите и спахиите се собрале во Аја Софија. Шеик-ул исламот одржал говор во кој го обвинил Ибрахим за ужасната состојба на царството, воениот неуспех, беззаконието и зборувал за приемот што Ибрахим му го дал на новиот голем везир. Големиот везир јавно го поканил шеик-ул исламот да издаде фетва, барајќи Ибрахим да се појави пред публиката и да известува. Фетвата била подготвена, и главниот јаничар, придружуван од двајца кадиаскери, заминале кај Ибрахим. Сите јаничари, собрани на Хиподромот отишле во палатата и го зазеле надворешниот двор. Високи службеници влегле во вториот двор и им соопштиле на Бостаџите и чуварите да не се спротивстават, или сите ќе бидат убиени. Ибрахим ја скинал фатвата на парчиња и се заканил дека ќе го убие шеик-ул исламот но главниот на јаничарите кажал дека животот на султанот е во поголема опасност од муфтијата. Во страв, Ибрахим се упатил кон својата мајка, на која пред тоа и било дозволено да се врати од Старата палата. Во пресрет на бунтовниците, водачите му рекле на Киосем дека единствениот начин да се спаси Ибрахим е да го убедат да се откаже од престолот.

Во меѓувреме, главниот јаничар, придружуван од двајца кадиаскери се вратиле во Аја Софија. Откако пренеле како поминале во палатата, шеик-ул исламот обезбедил нова фетва, според која султанот, кој ги прекршил сите закони на Куранот, повеќе немал право да им заповеда на муслиманите. По оваа одлука, целата толпа се преселила во палатата. По пристигнувањето, бунтовниците им наредиле на црните евнуси да го земат Ибрахим и да го приведат. Главниот муфтија ветил дека следниот султан ќе му овозможи на поранешниот султан да живее, а сите оние што придонеле за соборувањето на Ибрахим исто така се согласиле да не му го одземат животот. Муфтијата, големиот везир и јаничарите дури го одредиле и кафезот каде ќе биде спроведен Ибрахим по неговото детонирање. Веднаш штом влегол, вратите и прозорците биле запечатени, а имало само мала дупка за пренесување храна. Веднаш по ова, Мехмед IV, кој немал ни седум години, бил прогласен за султан[36]. Неколку дена подоцна, и покрај ветувањето дадено од Косем, шеик-ул исламот издал фетва, според која Ибрахим требало да биде погубен. На 17 август, поранешниот султан бил задушен[37].

Карактер уреди

Ибрахим бил слаб, безрбетен, но насилен човек, несовесен трошач на касата за да ги задоволи своите љубовници, кои оделе со него секаде, дури и во јавните бањи. Неговиот голем везир Кара Мустафа ги предводел реформите во финансиската администрација на земјата, на кој начин му овозможил на султанот раскошен живот во својата палата, и покрај тоа што истото и претходно го поседувал. Неговата мајка се трудела младиот султан да биде постојано забавуван од страна на харемските дами. Кога султанот ќе слушнел дека некоја од служителките во палатата имала каков било однос со некој од дворјаните, тој наредувал да 200 жени од харемот бидат удавени во вода.

Ибрахим сакал крупни жени, па им наредил на неговите офицери да ги најдат најдебелите жени во царството и да ги донесат во неговиот харем.[38][39]

Се вели дека наредил да бидат удавени во Босфор 280 жени од неговиот харем.[40][41] Но се знае дека барем една од нив го надживеала: Турхан Султан, девојка донесена како робинка од област во денешна Украина.

Семејство уреди

Ибрахим имал голем харем, но имињата на само дел од наложниците се познати. Ибрахим стапил во правен брак со една од нив.

  • Мехмед IV (2 јануари 1642 година - 6 јануари 1693 година)
  • Шехзаде Ахмед (после 1643 — починал како млад [43])
  • Гевхерхан султан (1642[35] — 27 октомври 1694[20]) — 1647 година[35] била во брак со Чавузаде Мехмед-паша [20] (починал 1681); од 1692 година била во брак со Палабијик Јусуф (починал 1714 година)[35].
  • Атике-султан (починала во времето на султанот Мехмед IV[20]) — од 1646 година била мажена за Џафер-паша (во декември 1647 година); од 1648 година, таа била во брак со Топал Кенан-паша (ден 17 февруари 1659 година); од 1659 година била во брак со Исмаил-паша (почина во април 1666 година)[44].
  • Сулејман II (15 апреля/25 мая[20] 1642 — 22/23 июня или 12 июля[20] 1691)
  • Ајше султан (1646[35] — починала во времето на Мехмед IV[20]) — од 28 февруари 1655 годинабилљ оженета со големиот везир Мустафа-паша [20] (1607 — казнён 11 мая 1655)[35].
  • Ахмед II (25 февруари 1643 — 7 февруари 1695)[20]
  • Фатма султан (септември 1642—1682)[45] — од јануари 1645 година со Мусакип Јусуф (погубен на 22 јануари 1646 година); од 23 февруари 1646 година била омажена за Фазил Паша (починал 1657)[35]
  • Ајше султан[42]
  • Шехзаде Мурат (22 март[20] или апрел[35] 1643 — јануари 1644[44])
  • Махиенвер султан[42]
  • Шехзаде Осман (август 1644[35] — 1646)
  • Каја султан (1642 — ?) — од октомври 1649 година, таа бла во брак со Хајдерагазаде Мехмед-паша (погубен во јуни) 1661)[35].
  • Шивекар султан[42] (починала 1693[35]) — по раѓање била Ерменка и се шпекулира дека тежела 150 кг [46].
  • Шехзаде Бајазит (1 мај 1646 — август 1647[44])
  • Шехзаде Џихангир (14 декември 1646 — 1 декември [35] или 1 февруари [20] 1648)
  • Шехзаде Селим (19 март 1644[35] — септември [35]/октомври [20] 1669)
  • Биџан- ултан (1648—1675)
  • Шехзаде Орхан (Септември/октомври 1648 година - јануари 1650 година [49])
  • Хубјар хатун — по смртта на Ибрахим, се оженила со Ибрахим-паша, син на Мустафа Чауш[50]
  • Полие хатун[35]
  • Сакизула хатун[35]
  • Шекерпаре хатун (починала 1648[35]/1649[51]) — според Евлија Челебија, два месеци пред соборувањето на султанот, била протерана во Египет, каде се омажила за Кара Муса Паша, кој бил погубен во 1649 г..
  • Зафире хатун[35]
  • ? — ќерка на шеик ул-исламот [35].
  • непознати мајки:
  • Ќерка (1640 — ?;— од 6 август 1648 година) била предадена на Баки-бег, син на големиот везир Хезарпаре Ахмед-паша [35].
  • Бејхан султан (1645 — 15 декември 1700 година [44]) — од 1646 година била мажена за Ќучук Хасан-паша (1647); од 16 септември 1647 година била омажена за големиот Визер Ахмед-паша (погубен на 7 август 1648 година), чиј син бил свршен со една од сестрите на Бејхан; до 1683 година била во брак со Узун Ибрахим-паша (погубен во 1683 година); од 1689 година во брак со Бејкли Мустафа-паша (р. 9 јануари 1699 година)[35].
  • Умјугилусум султан — 1653[35]/1654[20] година била мажена за Михур Абаза Ахмед Паша [20] (починала 13 ноември 1656)[35].
  • Ќерка — од декември 1666 година во брак со Ќасим-паша (починала 1676)[35].

Наводи уреди

  1. ↑ Sonyel, Salâhi Ramadan (1993). Minorities and the destruction of the Ottoman Empire. Turkish Historical Society Printing House. стр. 61. ISBN 975160544X. Many of these ladies of the harem were non-Muslim, for example Sultana Kosem (Anastasia), of Greek origin, who was the wife of Ahmet I (1603-17), and the mother of Murat IV (1623-40), and of Ibrahim I (1640-8)
  2. ↑ al-Ayvansarayî, Hafiz Hüseyin  ; Crane, Howard (2000). The garden of the mosques : Hafiz Hüseyin al-Ayvansarayî's guide to the Muslim monuments of Ottoman Istanbul. Brill. стр. 21. ISBN 9004112421. Kosem Valide Mahpeyker, known also simply as Kosem Sultan (c. 1589-1651), consort of Sultan Ahmed I and mother of Murad IV and Ibrahim I. Greek by birth, she exercised a decisive influence in the Ottoman stateCS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
  3. ↑ Lucienne Thys-Senocak, Ottoman Women Builders. Aldershot: Ashgate, 2006. Page 24
  4. ↑ Emecen 2000; Vanel 1697.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Börekçi 2009.
  6. ↑ Emecen 2000; Mignot 1787.
  7. ↑ Mignot 1787, стр. 84.
  8. ↑ Mignot 1787, стр. 83—84.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 Сухоруков 1867.
  10. ↑ Акты.
  11. ↑ Петросян 2017.
  12. ↑ Emecen 2000; Börekçi 2009; Hammer-Purgstall, Hellert, vol. 10 1836.
  13. ↑ Emecen 2000.
  14. ↑ Emecen 2000; Hammer-Purgstall, Hellert, vol. 10 1836.
  15. ↑ Hammer-Purgstall, Hellert, vol. 10 1836, стр. 38.
  16. ↑ Hammer-Purgstall, Hellert, vol. 10 1836, стр. 35.
  17. ↑ Mignot 1787, стр. 92—95.
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 Süreyya, 4 Cild 1996.
  19. ↑ Süreyya, 5 Cild 1996.
  20. ↑ 20,00 20,01 20,02 20,03 20,04 20,05 20,06 20,07 20,08 20,09 20,10 20,11 20,12 20,13 20,14 Süreyya, 1 Cild 1996.
  21. ↑ Lotichius 1707, стр. 645, 831.
  22. ↑ 22,0 22,1 Mignot 1787, стр. 97—99.
  23. ↑ Alderson 1956; Alderson 1956.
  24. ↑ Setton (1991), p. 111
  25. ↑ Finkel (2006), p. 225
  26. ↑ Finkel (2006), p. 226
  27. ↑ Setton (1991), p. 124
  28. ↑ Setton (1991), p. 126
  29. ↑ Setton (1991), pp. 151–153
  30. ↑ Peirce 1993, стр. 246.
  31. ↑ Peirce 1993, стр. 128.
  32. ↑ 32,0 32,1 32,2 Mignot 1787, стр. 114—117.
  33. ↑ Peirce 1993; Bosworth 1986.
  34. ↑ Rycaut 1694.
  35. ↑ 35,00 35,01 35,02 35,03 35,04 35,05 35,06 35,07 35,08 35,09 35,10 35,11 35,12 35,13 35,14 35,15 35,16 35,17 35,18 35,19 35,20 35,21 35,22 35,23 35,24 35,25 35,26 Alderson 1956, table XXXVII.
  36. ↑ Mignot 1787, стр. 122—126.
  37. ↑ Mignot 1787, стр. 127.
  38. ↑ Rutherford, Tristan; Tomasetti, Kathryn (2011). National Geographic Traveler: Istanbul and Western Turkey (англиски). National Geographic Books. стр. 60. ISBN 978-1-4262-0708-2.
  39. ↑ Crofton, Ian (2013-09-03). „The 17th Century“. History Without the Boring Bits (англиски). Quercus. ISBN 978-1-62365-244-9.
  40. ↑ "Old World Empires: Cultures of Power and Governance in Eurasia". Ilhan Niaz (2014). p.296. ISBN 1317913787
  41. ↑ Dash, Mike (22 March 2012). „The Ottoman Empire's Life-or-Death Race“. Smithsonian.com.
  42. ↑ 42,0 42,1 42,2 42,3 42,4 42,5 Uluçay 2011, стр. vii.
  43. ↑ Barzilai-Lumbroso 2008, стр. 206.
  44. ↑ 44,0 44,1 44,2 44,3 44,4 Alderson 1956; Süreyya, 1 Cild 1996.
  45. ↑ Uluçay 2011, стр. 101.
  46. ↑ Alderson 1956, table XXXVII (прим. 4).
  47. ↑ Süreyya, 1 Cild 1996; Uluçay 2011.
  48. ↑ Alderson 1956, table XXXVII (прим. 5).
  49. ↑ Süreyya, 1 Cild 1996; Alderson 1956.
  50. ↑ Alderson 1956, table XXXVII (прим. 2).
  51. ↑ Sakaoğlu 2008.

Надворешни врски уреди

Ибрахим I
Роден(а): 5 ноември 1615 Починал(а): 12 август 1648
Владејачки титули
Претходник
Мурат IV 		Султан на Отоманското Царство
9 февруари 1640 – 12 август 1648 		Наследник
Мехмед IV
Духовни титули
Претходник
Мурат IV 		Калиф на Отоманскиот Калифат
9 февруари 1640 – 12 август 1648 		Наследник
Мехмед IV
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Ибрахим_I&oldid=5143184“