Википедија

Али Риза Ефенди

Али Риза Ефенди (1839 – 1888) ― татко на Мустафа Кемал Ататурк и сопруг на Зубејде Ханим.

Портрет на волонтерски офицер на баталјонот за државни служби (Asâkir-i Mülkiye Taburu), кој бил основан во Солун на 23 декември 1876 година. Ататурк рекол дека тоа не е мојот татко кога ја покажале сликата.[1] Овој портрет бил предложен од Илхан Сунгу во неговата статија со наслов „Таткото на Ататурк Али Ефенди и баталјонот Асакир-и Мулкије во Солун во кој тој бил член“[2] и почнал да се објавува како портрет на Али Риза во 1939 година.

Роден бил во Солун, (денешна Егејска Македонија), но тогаш најважниот град во Отоманската Империја во Европа по Константинопол (Истанбул). Работел како цариник и починал во 1888 година на 49-годишна возраст, кога неговиот син имал 7 години. На раѓањето на Мустафа, Али Риза го закачи својот меч над лулката на неговиот син, посветувајќи го на воената служба. Што е најважно, Али Риза се погрижил најраното образование на неговиот син да се одвива во современо секуларно училиште.[3] Тој ја напуштил работата на слабо платениот службеник за да започне дрвниот бизнис, но бандитите му ја запалиле залихата откако му изнудиле пари. Тој се обидел повторно да се приклучи на државната служба без успех. Потоа почнал да пие многу, што можеби придонело за неговата рана смрт.[4] Се смета дека тој има месно потекло: албанско или словенско (н.з. словеногласно; македонско) од некои научници како Ендру Манго, Лу Џафо, Ернст Џек, итн.[5][6][7][8][9] Меѓутоа, селото во кое е родено неговото семејство сè уште има турско мнозинско население,[10] и Фалих Рифки Атај, новинар и близок пријател на Ататурк, тврдел дека потекнува од Турците од Шеке, во покраината Ајдин.[1][11] Според други историчари како што се Вамик Д. Волкан, Норман Ицковиц, Хасан Изетин Динамо итн.: Предците на Али Риза биле Турци, кои на крајот потекнуваат од Соке во покраината Ајдин во Анадолија.[1][12][13][14] [15][16]

Семејството на Али Риза потекнува од Коџаџик,[17][18] во Општина Центар Жупа, Македонија, каде што има спомен-куќа.[19]

Реконструираната куќа на семејството на Али Риза Ефенди, во Коџаџик,[20][21] Македонија.

Наводи уреди

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Falih Rıfkı Atay, Çankaya: Atatürk'ün doğumundan ölümüne kadar, Betaş, İstanbul, 1984, p. 17. (турски)
  2. ↑ Şevket Süreyya Aydemir, Tek Adam: Mustafa Kemal, Birinci Cilt: 1881 - 1919, 14th edition, Remzi Kitabevi, 1997, ISBN 975-14-0212-3, p. 32.
  3. ↑ Ataturk Rebirth of a nation Lord Kinross
  4. ↑ Atatutk The rebirth of a nation Lord Kinross
  5. ↑ Andrew Mango Atatürk: The Biography of the Founder of Modern Turkey, Overlook Press, 2002, ISBN 978-1-58567-334-6, p. 25; p.27. „За Фејзуловото семејство е кажано дека има дојдено од Воден (денешна Егејска Македонија). Презимето Софузаде, значејќи „син на благочестив човек“, предложува дека предците Зубејде и Али Риза има слична позадина. Џемил Бозок, син на Салих Бозок, кој бил далечен братучед на Ататурк, тврдел дека имал роднина со обете семејства на Али Риза и Зубејде. Ова би значе дека семејствата на Ататурковите роднини биле сродени. Џемил Бозок исто така забележува дека неговиот дедо од татко, Сафер Ефенди, бил од албанско потекло. Ова може да има врска со мачното прашање за етничкото потекло на Ататурк. Ататурковите родители роднини сите користеле турски како нивни мајчин јазик. Ова предложува дека некои барем од нивните предци првично од Турција, бидејќи месните муслимани од албанско и словенско (н.з. словеногласно; македонско) потекло кои немале народносна врска со Турција, говореле албански, српско-хрватски или бугарски (македонски), барем толку долго колку што останале во нивната домородна земја., Но во изгледот Ататурк личек на месните Албанци и Словени (н.з. словеногласни; Македонци).[...] Но нема доказ дека или Али Риза или Зубејде потекнувале од такви турски номади.“ страница 28; „Поверојатно е дека Ататурк го наследил неговиот изглед од неговите балкански предци.[...] Но Албанците и Словените (н.з. словеногласни; Македонци) веројатно сфатиле помеѓу неговите предци.“
  6. ↑ Lou Giaffo: Albania: Eye of the Balkan Vortex[се бара страница]
  7. ↑ Jackh, Ernest, The Rising Crescent, (Goemaere Press, 2007), p. 31, Turkish mother and Albanian father
  8. ↑ Isaac Frederick Marcosson, Turbulent years, Ayer Publishing, 1969, p. 144.
  9. ↑ Richmond, Yale, From Da to Yes: understanding the East Europeans, (Intercultural Press Inc., 1995), 212.
  10. ↑ „Census of population and dwellings in Macedonia 2002“ (PDF). стр. 326. Посетено на 20 декември 2021.
  11. ↑ Vamik D. Volkan, Norman Itzkowitz, Ölümsüz Atatürk (Immortal Ataturk), Bağlam Yayınları, 1998, ISBN 975-7696-97-8, p. 37, dipnote no. 6 (Atay, 1980, s. 17).
  12. ↑ Vamik D. Volkan & Norman Itzkowitz, Ölümsüz Atatürk (Immortal Atatürk), Bağlam Yayınları, 1998, ISBN 975-7696-97-8, p. 37, dipnote no. 6 (Atay, 1980, s. 17)
  13. ↑ Cunbur, Müjgân. Türk dünyası edebiyatçıları ansiklopedisi, 2. cilt (2004), Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı: "Babası Ali Rıza Efendi (doğ. 1839), annesi Zübeyde Hanımdır, baba dedesi Hafız Ahmet Efendi, 14–15. yy.da Anadolu'dan göç ederek Makedonya'ya yerleşen Kocacık Yörüklerindendir."
  14. ↑ Kartal, Numan. Atatürk ve Kocacık Türkleri (2002), T.C. Kültür Bakanlığı: "Aile Selânik'e Manastır ilinin Debrei Bâlâ sancağına bağlı Kocacık bucağından gelmişti. Ali Rıza Efendi'nin doğum yeri olan Kocacık bucağı halkı da Anadolu'dan gitme ve tamamıyla Türk, Müslüman Oğuzların Türkmen boylarındandırlar."
  15. ↑ Dinamo, Hasan İzzettin.Kutsal isyan: Millî Kurtuluş savaşı'nın gerçek hikâyesi, 2. cilt (1986), Tekin Yayınevi.
  16. ↑ Mustafa Kemal Atatürk – memorial museum in village Kodzadzik in Municipality Centar Zupa Архивирано на 4 ноември 2014 г..
  17. ↑ „Census of population and dwellings in Macedonia 2002“ (PDF). стр. 326. Посетено на 20 декември 2021.
  18. ↑ [1] Архивирано на 26 ноември 2016. ATATÜRK'ÜN BABA SOYU (KIZIL OĞUZ veya KOCACIK YÖRÜKLERİ)
  19. ↑ „Memorial house of Ataturk in Kodžadžik“. Архивирано од изворникот на 6 март 2016. Посетено на 20 декември 2021.
  20. ↑ „Census of population and dwellings in Macedonia 2002“ (PDF). стр. 326. Посетено на 20 декември 2021.
  21. ↑ [2] Архивирано на 26 ноември 2016. ATATÜRK'ÜN BABA SOYU (KIZIL OĞUZ veya KOCACIK YÖRÜKLERİ)

 

Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Али_Риза_Ефенди&oldid=4831993“