Прв устав на Македонската револуционерна организација: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][непроверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
Поподробно на страницата за разговор. Додадов нов поднаслов, додадов 1 навод што ја поткрепува таа инфо., отстранив 1 навод којшто нема врска
Ново дообјаснување, заради неповрзаност на текстот. Правописни исправки.
Ред 12:
Исто така проблематично е прашањето дали нацрт-уставот кој требало да го изработи [[Петар Поп Арсов]] бил во целосност прифатен или претрпел измени. Д. Груев истакнува дека тие се групирале меѓу себе и го изработиле правилникот-устав.<ref><small>''Спомени на Дамјан Груев..., 11.''</small></ref> Уставот на МРО бил изработен врз основа на уставот на ''Бугарскиот централен револуционерен комитет'' кои бил публикуван од [[Захариј Стојанов]].
 
Има теза дека и овој устав е насловен како „Устав на Буг. македон-одр. револ. комитети“, но [[Христо Татарчев]] истакнува дека префиксот бугарска бил нарочно изоставен и од името на организацијата и од неговиот комитет <ref><small>''Прифатен еднаш автономниот принцип, ни налагаше да бидеме последователни и во понатамошните решенија и да го избегнуваме сето тоа, кое, во инородното населние би возбудило сомнение на тесноград национализам. Поради таа причина го напуштивме зборот българска од револуционерната организација; истотака и таа од централниот комитет. Одринско од почетокот не влегуваше во нашата програма. Целото наше внимание тогаш беше насочено околу Македонија; но покасно почна да се зацврстува идејата во нас, така што нашата организација да го опфати и Одринско, каде судбината на христијанското население, особено на бугаското, не се разликуваше со ништо од тоа на македонскиот народ и каде политичко-социјалните и економски услови беа речиси идентични со оние во Македонија. Притоа чл. 23 од Берлинскиот конгрес не охрабри доста во тој однос и зафативме попосле да го обмислуваме поопстојно и тоа прашање - дали ќе биде полезно, ако и Одринско биде вовлечено во нашата програма. Најсетне дојдовме до заклучок дека и таа област треба да составува дел од нашата ревулуционерна дејност, така што, на тој начин си мислевме дека се даваше едно задоволително решение на балканското прашање'', Д-р, Христо Татарчев, Вътрешна македоно-одринска революционна организация като мит или реалност, Цочо Биљарски и Валентин Китанов, София, 1995.</small> </ref>, но од друга страна вели, во организацијата можеле да членуваат „бугари“ (поточно [[бугариМакедонци]] егзархисти, кои биле нарекувани „бугари“ според црковната припадност кон Булгар-милетот, т.е. Бугарската Егзархија), бидејќи основачите потекнувале од бугарската средина,. меѓутоаМеѓутоа, истовремено истакнува дека:
 
{{Цитатник|''не се раководеле од друга тенденција, освен од идејата за слободата и благото на целиот македонски народ''<ref><small>''Д-р, Христо Татарчев, Вътрешна македоно-одринска революционна организация като мит или реалност, Цочо Биљарски и Валентин Китанов, София, 1995''</small></ref>}}
Ред 18:
Ова сведоштво е причина за различните ставови меѓу историчарите. Од една страна бугарската историографија, го негира самиот македонски национален индивидуалитет и на македонското револуционерно дело му се дава бугарски карактер.<ref><small>''К. Пандев, националноослободителното движење во Македонија и Тракија 1878-1903, Софија, 1979.''</small></ref>
 
Македонските историчари сметаат дека со можноста бугари да членуваат во организацијата, всушност станувало збор за ''македонциМакедонци-егзархисти'' <ref> <small>''Види подетално http://www.cdsee.org/pdf/WorkBook2_sr.pdf (Do`ivqaj H. N. Breilsforda( 1905) – u Makedoniji se ne poistove}uju sa svojom nacijom)''</small></ref> ([[македонциМакедонци]] [[христијани]] кои биле под духовна јурисдикција на [[Бугарската егзархија]]) и дека целата на основачите била најпрво да се делува во егзархиската средина а потоа да тргнат по свој пат.<ref><small>''Ванчо Ѓорѓиев, „Смрт или Слобода...“, 136.''</small></ref>
 
Дополнителна тешкотија преставува вклучувањето на [[Одринско]] во уставот на ''МРО''. Имено, Татарчев јасно кажува дека [[Одринско]] не влегувало во програмата на организацијата, а дека подоцна било вклучено бидејќи положбата на населението во [[Одринско]] било во иста положба со таа на [[македонскиот народ]].<ref><small>''Д-р Христо Татарчев, Вътрешна македоно-одринска революционна организация като мит или реалност, Цочо Биљарски и Валентин Китанов, София, 1995''</small></ref> Најверојатно е дека со вклучувањето на Одринско во Уставот, основоположниците сакале да најдат нов сојузник во борбата против заедничкиот непријател.<ref><small>''Ванчо Ѓорѓиев, Смрт или Слобода...,138''</small></ref>
Ред 25:
 
[[Податотека:Ustavmakodr.jpg|thumb|200px|десно|Првиот Устав на организацијата]]
Според еден документ пронајден во [[1961]] г. и публикуван од историчарот [[Иван Катарџиев]], целото име на уставот од [[1894]] гласи: '''Устав на буг. македоно-одрински револуционерни комитети'''. Катарџиев сепак признава дека ''податоците од мемоарската литература не се во согласност со содржината на тој „Устав“.''<ref>„Гласник на Институтот за ационалнаНационална Историја“, Скопје, 1961, стр. 156.</ref><ref>Historical Dictionary of the Republic of Macedonia, Historical Dictionaries of Europe, Dimitar Bechev, Scarecrow Press, 2009, ISBN 0810862956, p. 99.</ref>
 
Врз основа на други извори постоjат мислења, дека името БМОРК Организациjата го добила во [[1896]] или [[1897]] г. и го носела до [[1902]] г.<ref><small>''Пандев, К. "Устави и правилници на ВМОРО преди Илинденско-Преображенското въстание", Исторически преглед, 1969, кн. I, стр. 68—80.''</small></ref><ref><small>''Encyclopedia of the age of imperialism, 1800-1914, Carl Cavanagh Hodge, Greenwood Publishing Group, 2007, ISBN 0-313-33404-8, p. 442.''</small></ref><ref><small>''R. J. Crampton, East European Monographs, 1983, ISBN 0-88033-029-5, стр. 236.</ref><ref>Who are the Macedonians? Hugh Poulton, C. Hurst & Co. Publishers, 2000, ISBN 1-85065-534-0,стр. 53.''</small></ref><ref><small>''Duncan Perry The Politics of Terror: The Macedonian Liberation Movements, 1893-1903, Durham, Duke University Press, 1988. pp. 40-41, 210 n. 10.''</small></ref><ref><small>''Fikret Adanir, Die Makedonische Frage: ihre entestehung und etwicklung bis 1908., Wiessbaden 1979, p. 112.''</small></ref><ref name="kp"> <small>'' Бугарскиот историчар Константин Пандев смета дека во 1896 година е донесен првиот устав на организацијата и според него организацијата на Солунскиот конгрес го добила името Бугарски македоно-одрински комитети (Пандев, К. "Устави и правилници на ВМОРО преди Илинденско-Преображенското въстание, Исторически преглед, 1969, кн. I, стр. 68—80.), што е неприфатливо за голем дел од македонските историчари, (Ванчо Ѓорѓиев, Слобода или Смрт...)</small></ref>