Корисник:Dentedeleone/Историја на Австралија

[[Податотека:Australian_states_history.gif|мини|250x250пкс| '''Историска карта на Австралија''']] Во поголемиот дел од изминатите 40.000 години, Австралија била населена со [[Абориџини]]. Абориџините имаат азиско потекло и создале богата култура базирана на [[лов]] и собирање плодови. Нивниот мирен живот бил уништен со доаѓањето на Европејците кон крајот на 18 век. Првите доселеници биле затвореници од преполните британски затвори, а подоцна им се придружиле [[Земјоделство|земјоделците]] и [[Руда|рударите]] привлечени од богатството на оваа земја. Во [[1901|1901 г.]] Австралија станала независна држава која се приклучи во битките во двете светски војни. Денес таа е мултикултурна земја со богата економија и блиски врски со [[Азија]], [[Соединети Американски Држави|Америка]] и [[Европа]] . === Пражители === Првите луѓе што ја населиле Австралија биле предците на денешните Абориџини. Тие пристигнале во Австралија пред околу 40.000 години пловејќи по плитките мориња кои подоцна ја одвоиле Австралија од Азија. Со подигање на нивото на морето, тие се повлекле во внатрешноста, и со секири сечеле дрва за да подигнат засолништа од дрво и кора. === Откривање и истражување === [[Податотека:AbelTasman.jpg|лево|мини|200x200пкс| '''Абел Тасман''']] Во [[17 век|17 век,]] [[Шпанија|шпанскиот]] морепловец [[Луис Ваез де Торес|Луис Ваз де Торес]] и Холанѓанецот Вилем Јанш ги истражувале островите во Азија и [[Тихи Океан|Пацификот]]. Иако има [[Теорија на португалското откритие на Австралија|теорија дека португалци ја откритиле]] Австралија во 1520-тите, нема официјални докази за тоа.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.theguardian.com/world/2007/mar/26/australia.leadersandreply|title=A voyage of rediscovery about a voyage of rediscovery|date=26 March 2007|work=The Guardian|access-date=25 February 2016|location=London}}</ref> <ref>McIntyre, K.G. (1977) ''The Secret Discovery of Australia, Portuguese ventures 200 years before Cook'', Souvenir Press, Menindie {{ISBN|0-285-62303-6}}</ref> <ref>Robert J. King, "The Jagiellonian Globe, a Key to the Puzzle of Jave la Grande", ''The Globe: Journal of the [[Australian and New Zealand Map Society|Australian Map Circle]]'', No. 62, 2009, pp. 1–50.</ref> <ref>Robert J. King, "Regio Patalis: Australia on the map in 1531?", ''The Portolan'', Issue 82, Winter 2011, pp. 8–17.</ref> [[Вилем Јанзон|Вилем Јансзон]] капетан на бродот ''[[Дајфкен]]'',се смета за првиот Европеец кој стапнал на Австралија (1606 година).<ref>J.P. Sigmond and L.H. Zuiderbaan (1979) ''Dutch Discoveries of Australia''. Rigby Ltd, Australia. pp. 19–30 {{ISBN|0-7270-0800-5}}</ref> Истата година, шпанска експедиција која пловела во блиските води, предводена од португалскиот морепловец [[Педро Фернандес де Кеирош]] стигнала на [[Нови Хебриди|Новите Хебриди]] и, мислејќи дека тоа е легендарниот јужен континент, ја нарекол земјата „Austrialia del Espiritu Santo“ (''Јужна земја на Светиот Дух''), во чест на неговата кралица [[Маргарет од Австрија, кралица на Шпанија|Маргарет од Австрија]], сопругата на [[Филип III (Шпанија)|Филип III од Шпанија]]. <ref>{{Наведена книга|title=Mapping Our World: Terra Incognita To Australia|last=King|first=Robert J.|date=2013|publisher=National Library of Australia|isbn=9780642278098|location=Canberra|page=106|chapter=Austrialia del Ispiritu Santo|access-date=5 March 2015|chapter-url=https://books.google.com/books?id=uZ_sAQAAQBAJ&pg=PA107}}</ref> <ref>{{Наведена книга|title=Official Year Book of the Commonwealth of Australia 1901–1909, No. 3|date=1910|publisher=Commonwealth Bureau of Census and Statistics|location=Melbourne|page=13|chapter=Early Knowledge of Australia|access-date=5 March 2015|chapter-url=https://books.google.com/books?id=5Uy20CDWknwC&pg=PA1}}</ref> <ref>{{Наведени вести|url=http://nla.gov.au/nla.news-article63723994|title="Australia Felix.".|date=26 January 1925|work=[[The Register (Adelaide)|The Register]]|access-date=18 February 2012|publisher=National Library of Australia|location=Adelaide|page=8}}</ref> Подоцна истата година, заменикот на Квеирош, [[Луис Ваз де Торес]], отпловил кон северот на Австралија преку [[Торесов Проток|Торесовиот теснец]], долж јужниот брег на Нова Гвинеја. <ref>{{Наведена книга|title=ADBonline.anu.edu.au|publisher=ADBonline.anu.edu.au|chapter=Torres, Luis Vaez de|access-date=14 July 2011|chapter-url=http://adbonline.anu.edu.au/biogs/A020488b.htm}}</ref> Во 1628 година, [[Генерален гувернер на Холандските Источни Инди|генералниот гувернер на Холандска Источна Индија,]] [[Питер де Карпентие|Питер де Карпентие,]] испратил ескадрила од холандски бродови за да го истражи северниот брег. Овие бродови направиле детални испитувања, особено во [[Карпентариски Залив|Карпентарискиот Залив]], именуван во чест на Де Карпентие.<ref name="Interesting Historical Notes2">{{Наведени вести|url=http://nla.gov.au/nla.news-article23673877|title=Interesting Historical Notes|date=9 October 1923|work=[[The Mercury (Hobart)|The Mercury]]|access-date=29 January 2012|publisher=National Library of Australia|location=Hobart, Tas.|page=5}}</ref> Во [[1642|1642-43 година]] холанѓанецот [[Абел Тасман]] пловел околу Австралија без воопшто да го забележи тоа. Тој стигнал до островот кој го нарекол [[Ван Дименова Земја]], (сега [[Тасманија]]). Исто така експедицијата на Абел Тасман била првата европска експедиција за која се знае дека стигнала на [[Нов Зеланд]] и го забележала островот [[Фиџи]]. На неговото второ патување во 1644 година, тој го мапирал Австралиското копно (кое го нарекол Нова Холандија). [[Вилијам Дампиер]], англиски борец и истражувач, во 1688 година и повторно во 1699 година стигнал на северозападниот брег на Нова Холандија, и објавил влијателни описи на Абориџините. <ref>Konishi, Shino; Nugent, Maria (2013). "Newcomers, c. 1600-1800". ''The Cambridge History of Australia, Volume I''. pp. 49-50</ref> Во 19 април во 1770 година, британскиот истражувач капетан [[Џејмс Кук]] со својот брод ''Ендевор'' стигнал до источниот брег на Нова Холандија а десет дена подоцна се закотвил во [[Заливот Ботаника|заливот Ботани]]. Кук на 21/22 август 1770 година го прогласил целиот источен брег на Австралија за британска сопственост. <ref>Cook, James, Journal of the HMS Endeavour, 1768–1771, National Library of Australia, Manuscripts Collection, MS 1, 22 August 1770</ref> Во март 1772 година, [[Марк-Жозеф Марион ду Фресне]], кој раководел со два француски брода, стигнал до Ван Дименовата Земја на својот пат кон Тахити и Јужните мориња. Тој со својата посада станале првите регистрирани Европејци кои се сретнале со домородците на Тасманија и убиле еден од нив.<ref>{{Наведена книга|title=The Cambridge History of Australia, Volume I|last=Konishi|first=Shino|last2=Nugent|first2=Maria|year=2013|pages=60–61|chapter=Newcomers, c. 1600-1800}}</ref> Истата година, француската експедиција предводена од [[Луис Алено де Сент Алоарн|Луј Алено де Сент Алоарн]], станале првите Европејци кои формално побарале суверенитет над [[Западна Австралија|западниот брег на Австралија]], но не бил направен обид ова да биде проследено со колонизација.<ref>Ducksey C. C. Cowan and John C. Camm, ''Objects & History of the Voyage of Mm. Yves de Kerguelen and François Alesne de Saint Allouarn in the Australian Seas'', Paris, 1934. Walter R. Bloom, "The role of a French ecu in the colonization of Western Australia", ''Journal of the Numismatic Association of Australia'', Vol. 9, July 1998, pp. 34–42.</ref> [[Џозеф Бенкс]], еден од британските натуралисти, скицирал и собрал стотици растенија кои Европејците никогаш не ги виделе. Во [[1787|1787 г.]] Британците одлучија да превезат затвореници во Австралија со брод. Првата група од 759 затвореници пристигнала во ''заливот Ботани'' [[1788|во 1788 година]] . ''Недалеку од Сиднеј Ков'' во Порт Џексон беше подигната затворска населба. Транспортот на затворениците е завршен во [[1868|1868 година]] . == Пристигнување на затворениците во заливот Ботани == [[Податотека:Endeavour_replica_in_Cooktown_harbour.jpg|мини|220x220пкс| '''Пристигнување на затворениците во Порт Џексон''']] Идејата за транспорт на криминалци и политички непожелни лица се појави речиси веднаш откако [[Обединето Кралство|Британија]] доби земја во која може да ги испрати. Речиси 200 години, десетици илјади осуденици всушност биле испратени во Америка и Западна [[Индија]] како робови. Овој обичај се раширил во текот на [[18 век]] . Затворите беа преполни: транспортот беше решение за проблемот, а понудата на евтина работна сила го забрза напредокот на колониите. Џебови, провалници. Бунтовните Јакобинци, [[Ирска|ирските]] дисиденти и крадците на овци беа меѓу првите британски прекуокеански доселеници. [[Соединети Американски Држави|Американската]] независност предизвика криза. Новата република повеќе не сакаше британски затвореници, па затворениците осудени на транспорт наместо тоа беа затворани во стари воени бродови. Во овие околности, [[Џејмс Кук|откритијата на Кук]] беа дар на промисла. Банките му предложија на парламентот да го насели заливот Ботани, истакнувајќи дека [[Обединето Кралство|Британија]] би можела истовремено да го реши својот проблем со пренатрупаните затвори доколку испрати затвореници таму. Оваа идеја беше привлечна и од друга причина: боровите и ленот од областа може да се користат за правење јарболи и едра за бродови кои тргуваат во [[Тихи Океан|Пацификот]] . Така било во [[1786|1786 година.]] Британија го присвои заливот Ботани како прва затворска колонија во [[Австралија|Австралија.]] == Како се разви Австралија == [[Податотека:Bathurst_Island_men.jpg|лево|мини|200x200пкс| Абориџини]] Првата флота од 8 бродови со осуденици пристигна во заливот Ботани [[18 јануари|на 18 јануари]] [[1788|1788 година.]] Сите тие, како гувернерот, капетанот Артур Филип, водеа евиденција за капетанот [[Џејмс Кук|Кук]] за местото каде што очекуваат прекрасно пристаниште опкружено со плодни пасишта. Но, наместо тоа, тие видоа само грмушка ишаран со еукалиптус што се протегаше кон хоризонтот. Првите години од жетвата не беа плодни и имаше малку храна. Во [[1790|1790 година]], пристигнале повеќе осуденици, од кои половината биле премногу болни за да работат. За да ја ублажи растечката депресија на осудениците, Филип почнал да го наградува нивното добро однесување со земја. Во [[1791|1791 година,]] еден земјоделец се прогласил за самодоволен и Филип му дал повеќе земја. На крајот на [[1792|1792 година,]] населението се зголемило на околу 3.500. Истата година, 62 лица добија земја од Филип, по што беа обработени 700 декари. Се чинеше дека младата колонија ќе заживее. == 19ти век == [[Податотека:Captainjamescookportrait.jpg|мини| '''Џејмс Кук''']] Околу 90 години по доаѓањето на Кук, главните населби се наоѓале покрај брегот, а многу малку луѓе отишле во внатрешноста. Првите истражувачи ги мапираа [[Мари (река)|реките Мареј]] и Дарлинг на југоисток, додека други се обидоа да стигнат до самиот центар на Австралија. ''Кралското друштво на Викторија'' одлучи да испрати експедиција која ќе го премине континентот од југ кон север. Ирецот Роберт О'Хара Бурк и Англичанецот Вилијам Џ. Вилс го завршија патувањето во [[1861|1861 година]], но починаа на враќање. Во [[јули]] [[1862|1862 година]], нивниот ривал Џон Стјуарт завршил слично патување не знаејќи дека бил претепан од Бурк и Вилс. Тој загинал во тој обид. Но, самото откритие на злато предизвикало вистински прилив на ловци на среќа. Во [[1860|1860 година,]] населението порасна од 200.000 на 1,1 милион, а во Австралија беа ископани 39 отсто од вкупните ископувања во светот. Колониите брзо напредуваа кон крајот на [[19 век]] . [[Индустрија|Индустријата се]] развиваше брзо, особено во областите како што се градежништвото и производството. Мерките на социјалната политика се многу напредни: на пример, една од првите цели беше образованието достапно за сите; се организираат трговски здруженија во повеќе области. * '''Нед Кели''' Во текот на 19 век, со делови од Австралија владееше беззаконие. Еден од најозлогласените одметници, или бандити, бил Нед Кели (1855-1880), кој водел бандитска банда. Таа банда [[1878|уби тројца полицајци во 1878 година]] и ограби неколку банки, а потоа Кели беше уапсена и обесена во [[Мелбурн]] [[1880|во 1880 година]] . Неговата борба против моќта ја направи Кели национален херој. == Независна нација == Првично, Австралија се состоеше од шест посебни колонии . Секој од нив имаше своја администрација, но потпадна под врховната британска власт. [[Земјоделство|Како што]] растеа земјоделството и [[Индустрија|индустријата]], овие шест колонии почнаа поблиску да соработуваат заедно. Во [[1901|1901 г.]] Австралија се стекна со независност од Велика Британија и беше формирана федерална влада во главниот град Мелбурн. Денес е главен град на Федерацијата [[Канбера]] . * '''Силите на АНЗАК''' [[Податотека:Boers_1881.png|мини| '''ANZAC во Бурската војна''']] Австралиските и новозеландските сили се бореа на страната на Британија во [[Бурски војни|Бурската војна]] (1899-1902) во [[Јужноафриканска Република|Јужна Африка]] и во двете светски војни. Тие се бореа заедно како војски на Австралија и Нов Зеланд ( ANZAC ), а нивниот придонес беше многу поголем од нивниот број. Жртвите беа огромни, но овој обид придонесе за создавање силно чувство за национален идентитет. * '''Галиполи''' На 25 април [[1915|1915 година]], силите на АНЗАК слетаа во [[Галиполе|Галиполи]] на влезот во [[Црно Море|Црното Море во]] близина на [[Турција]] . Тие се надеваа дека ќе го окупираат [[Истанбул|Константинопол]] (денешен [[Истанбул]] ) и ќе ја исфрлат Турција, германски сојузник во [[Прва светска војна|Првата светска војна, од војната]] . Народот покажа извонредна храброст и верба, но кампањата заврши катастрофално. Ништо важно не беше постигнато, а повеќе од 11.400 членови на ANZAC ги загубија животите. * '''Доминација статус''' Кога Австралија стана независна во 1901 година, таа остана доминација на Британската империја и одржуваше блиски врски со поранешниот владетел. Но, многу луѓе не беа премногу поврзани со старата „ ''Мајка Земја'' “. Опасност од јапонска инвазија за време на [[Втора светска војна|II. Втората светска војна]] доведе до зближување со [[Соединети Американски Држави|Соединетите Држави]] кои беа единствената сила што можеше да ја брани Австралија. * '''Имиграција''' Во [[1902|1902 година,]] владата го донесе ''Законот'' за ограничување на имиграцијата за [[Хан (народ)|да ја ограничи кинеската имиграција.]] Според законот, имигрантите мораа да зборуваат европски, што го означи почетокот на ''белата австралиска'' политика која траеше до 1970-тите. [[Британци|Британците]], [[Грци|Грците]] и [[Италијанци|Италијанците ја]] нападнаа Австралија во 1950-тите и 1960-тите, но подоцна имиграцијата од Азија се интензивираше. == Модерна Австралија == [[Податотека:Sydney_opera_house_and_skyline.jpg|лево|мини|250x250пкс| '''Сиднејската опера''']] По II. За време на Втората светска војна, Австралија го продолжи својот воен сојуз со САД. Земјата испрати свои војници да се борат против Американците во [[Кореја|Кореја во]] текот на 1950-тите и во [[Виетнам|Виетнам во]] 1960-тите. Во последниве години, овие врски ослабеа и Австралија се повеќе се врти кон Азија, особено Јапонија, за трговија и инвестиции. Денес, Австралија е важен трговски партнер на најмоќните источноазиски економии. * '''Национален симбол''' [[Сиднеј|Операта во Сиднеј]] со својот експресивен бетонски покрив стана препознатлив симбол на Австралија ширум светот. * '''Република Австралија''' Во [[1992|1992 година,]] премиерот '''Пол Китинг''' рече дека сака земјата да стане [[република]] [[2000|до 2000 година]], на чело со Австралија наместо Британската монархија. Сепак, [[Референдум|референдумот]] во [[1999|1999 година го]] отфрли предлогот. * '''Мултикултурна Австралија''' [[Податотека:Olympic_flame_at_opening_ceremony.jpg|мини|200x200пкс| '''Олимписки оган во Сиднеј''']] Модерната Австралија е мултирасна земја со големо кинеско и грчко население. Сепак, Абориџините долго време се борат да бидат вклучени во општеството и да го обезбедат своето право на земја и граѓански слободи. * '''Спортски успеси''' Еден начин на кој австралиското изразување на националниот идентитет се постигнува преку спортски активности. Има значајни успеси во спортовите како што се [[крикет]] и [[едрење]] . На пример, [[1983|1983 г.]] Австралија ја презеде вековната доминација на САД во едрењето со освојувањето на ''Купот'' на Америка. Сиднеј беше избран за домаќин [[Олимписки игри|на]] Олимпијадата во 2000 година. === Временска табела === {| class="wikitable" !Години ! Историски карактеристики |- | околу 40.000 п.н.е не | Абориџините пристигнуваат во Австралија |- | 1642-43. | Тасман го дава името на земјата на Ван Димен - Тасманија |- | 1770 година | Капетан Кук се укотви во заливот Ботани. |- | 1788 година | Пристигнуваат првите британски затвореници. |- | 1828 година | Чарлс Стурт започнува да ги истражува реките Мареј и Дарлинг. |- | 1851 година | Откриено злато во Викторија и Нов Јужен Велс. |- | 1860-61. | Бурк и Вилс патуваат во Австралија од југ кон север. |- | 1868 година | Британија го укина транспортот на затвореници. |- | 1901 година | Австралија станува самоуправна доминација на Британската империја. |- | 1902 година | Законот за ограничувања за имиграција ја утврдува политиката на белата Австралија. |- | 1914-18. | 60.000 Австралијци загинаа борејќи се за Велика Британија во Првата светска војна. |- | 1927 година | Првиот состанок на парламентот во новата федерална престолнина Канбера. |- | 1970-тите | Политиката на белата Австралија беше укината. |- | 1993 година | Права на земјиште на Абориџините признати со закон. |- | 2000 година | Олимпијадата во Сиднеј. |- | 2001 година | Силен пожар предизвика големи штети. |- |} == Врски == * [[Истражување на Австралија]] <nowiki> [[Категорија:Историја на Австралија]] [[Категорија:Страници со непрегледан превод]] </nowiki>