Хромозомско скеле

Во биологијата, хромозомското скеле е столбот што ја поддржува структурата на хромозомите. Составено е од група нехистонски протеини кои се од суштинско значење во структурата и одржувањето на еукариотските хромозоми во текот на клеточниот циклус. Овие протеини од скеле се одговорни за кондензација на хроматин за време на митозата.

Потекло уреди

Во доцните 1970-ти, Улрих К. Лаемли и неговите колеги откриле структура на 'рбетот во еукариотските хромозоми откако ги исцрпиле хистонските протеини. Овој рбет бил локализиран по должината на оската на хромозомот и бил наречен „хромозомско скеле“.

Протеини на скелето уреди

 
Имунодетекција на хромозом што покажува ДНК (сина) и два скелети протеини: SMC2 (црвена) и топоизомераза IIα (зелена)

Кај еукариотските организми, ДНК на секоја клетка е организирана во одвоени хромозоми, кои се составени од хроматин, мешавина на ДНК и многу различни групи на протеини. Меѓу нив, структурните протеини (кои не се хистони) го врзуваат хроматинското влакно околу себе, формирајќи долга, континуирана оска или 'рбет што им ја дава формата на хромозомите. Поради оваа причина тие се познати како „скеле“ на хромозоми.

Три протеински групи се идентификувани како главни компоненти на скелето: ДНК топоизомераза IIα, кондензини и кинезин KIF4A. Кога овие протеини се отстранети, формата на хромозомот не се појавува и хроматинските влакна се шират.

Топоизомераза IIα уреди

Ензимот ДНК топоизомераза IIα видно се појавува долж оската на хромозомот како дел од скелето. Во митозата, тој е концентриран на центромерите и на оската долж краците на хромозомот. Се смета дека протеинот има улога во отплеткувањето на ДНК бидејќи јамките стануваат поконцентрирани по должината на оската за време на кондензацијата на хромозомите. Отстранувањето на овој протеин предизвикува драматично губење на структурата на хромозомот во митозата, а клеточниот циклус тогаш запира.

Протеини од семејството СМЦ уреди

Комплексите на кондензин, формирани од спојувањето на СМЦ2 и СМЦ4 (меѓу другите протеини), се одговорни за кондензацијата на хромозомите. Кондензинот I го регулира времето на кондензација на хромозомот и е суштински за промена на организацијата на хроматин на почетокот на митозата, од TADs до низа јамки околу оската на хромозомот. Кондензин II го придвижува набивањето на јамките на хромозомот долж оската.

Особено, СМЦ (присутен во кондензинот I и II) е откриен во внатрешноста на хромозомот како дел од скелето. Кога СМЦ2 е инхибиран, структурата на митотичниот хромозом претрпува сериозни дефекти.

КИФ4 уреди

КИФ4A, хромо кинезин, е вмешан во обликувањето на хромозомите за време на митозата. Се врзува за кондензин I преку подединицата CAP-G. Познато е дека КИФ4A го регулира однесувањето на кондензинот I, бидејќи во отсуство на КИФ4A оската на хромозомот не се збогатува со кондензин I.