Момци (расказ)

„Момците“ (руски: Мальчики) ― расказ на рускиот писател Антон Павлович Чехов, првобитно објавен на 21 декември 1887 година во весникот „Петербург“ бр. 350 со поднаслов (скица) и со псевдонимот А. Чехонте. Еден од бисерите на делото на писателот, омекнувајќи ја драмата на традиционалната Божиќна приказна .

Заплет

Володија, ученик во гимназија во второ одделение, од далеку доаѓа дома кај семејството Королев за божиќните празници. Неговиот пријател Чечевицин доаѓа да остане со него. Тој им се претставува на сестрите Володија како „Монтигомо, канџата на јастребот, водачот на непобедливите“. Володија не игра, како и обично, со своите сестри, не учествува во претпразничните подготовки на целото семејство, туку зборува за нешто сам со Чечевицин. Сестрите, откако слушнале, дознаваат дека момчињата подготвуваат бегство во Америка. Но, тие не успеваат да избегаат далеку: вратени се од Гостини Двор од најблискиот град.

Историјата на расказот

Покрај тоа што било објавена во весникот Петербург во 1887 година, приказната била вклучена и во првиот том од собраните дела на А.П. Чехов, објавени од издавачот А.Ф. Маркс во 1899-1901 година. Специјално за ова издание, Чехов го отстранил поднасловот и значително го ревидирал текстот на делото: писателот направил измени и дополнувања кои појасно ја прикажуваат психологијата на децата (особено е додадена молитвата на Володија). Се смени и крајот. Како резултат на измените, контрастот на ликовите на двете момчиња, едвај наведен во оригиналната верзија, стана поживописен. Додека работел на текстот, Чехов отстранувал вулгаризми и разговорни изрази.

За време на животот на писателот, приказната била преведена на германски, норвешки, фински и чешки јазик.

Се претпоставува дека идејата за пишување на приказната ја дала една епизода од животот на Чехов, кога тој се сретнал со двајца средношколци кои фаќале и сушеле риби во градината Нескучни во Москва и прикажувале Индијанци. Писателот ги поканил момчињата да пушат „луле за мир“ со него, а тој самиот добил од нив подарок.

Осврти од критичарите

Лав Толстој го сметал ова дело за една од најдобрите приказни на Чехов. Виктор Голцев, кога ги препорачувал приказните на Чехов за читање во кругот на семејството, се осврнал и на „Момците“. Според В. Голцев, Чехов им припаѓа на уметниците кои се способни да создаваат живописни слики на детски ликови и да покажат „што се случува во детската душа и што возрасните често не го разбираат“.

Адаптација на екранот

• „Лошото момче“ (руски: Злой мальчик) — советски ТВ-филм од 1984 година во режија на Тамара Петровна Пављученко.