Моклиште (село)
Моклиште — историско село во Кавадаречко, на 6км југоисточно од Кавадарци, во непосредна близина на селото Ваташа, на десниот брег на реката Луда Мара.
| Моклиште | |
  Моклиште Местоположба на Моклиште во Македонија
Моклиште на карта
| |
| Координати 41°23′15″N 22°02′41″E / 41.38750° СГШ; 22.04472° ИГД | |
| Регион |  Вардарски
|
| Општина | Кавадарци |
| Население | нема жит. (поп. 2021)[1]
|
| Шифра на КО | |
| Надм. вис. | 411 м |
|
Моклиште на општинската карта  Атарот на Моклиште во рамките на општината | |
 Моклиште на Ризницата
| |
Историја уреди
Моклиште е населено уште од железното време, за што сведочи наоѓалиштето Моклишко Кале непосредно до манастирот.[2]
Во XIX век Моклиште ѝ припаѓало на Тиквешката каза. Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) во 1900 г. Моклишта имало 140 жители, сите Македонци христијани.[3][4]
На етничката карта од 1927 г. Леонард Шулце Јена го наведува Моклишта (Moklišta) како христијанско село населено со Македонци.[3][5]
Родови уреди
Моклиште било македонско село, но денес иселено.
Според истражувањата од 1920-1924 во селото живееле следните македонски родови.
- Староседелци: Петревци (1 к.), Тренчевци (1 к.) и Петковци (2 к.)
- Доселеници: Лазарковци (1 к.) доселени биле во 1860 година од селото Гарниково; Дрчевци (1 к.) доселени биле во 1860 година од селото Бунарче, а таму во почетокот на 19 век од селото Драчевица; Пеневци (1 к.) и Ширковци (1 к.) доселени биле во 1880 година од селото Гарниково; Грасковци (1 к.) доселени биле во 1890 година од селото Бунарче; Бошавци (1 к.) доселени биле во 1896 година од селото Долна Бошава; Андовци-Колчевци (1 к.) и Пановци (1 к.) доселени биле во 1902 година од селото Конопиште; Дуковци (2 к.) доселени биле во 1906 година од селото Бунарче; Серенковци (1 к.) и Биџовци (1 к.) доселени биле во 1916 година од мегленското село Зборско; Трајковци (1 к.) доселени биле во 1919 година од селото Горна Бошава; Миндевци (2 к.) доселени биле во 1920 година од селото Дабниште, каде се населиле во 1916 година од мегленското село Зборско.[6]
Денес уреди
Денес Моклиште е познато излетничко и рекреативно место во Тиквешијата. Каде кавадарчани најчесто го слават 1 мај. Поради широките и рамни тревнати ливади, близината на реката Луда Мара и споменикот на 12-те убиени ваташки младинци, Моклиште исто така е и позното одредиште за екскурзии на основни и средни училишта од другите градови во Македонија.
Преку хидросистемот „Моклиште“, изграден во 1950 г. градот Кавадарци се снабдува со вода за пиење.
Во селото подигнат споменик на 12-те младинци од Ваташа стрелани од бугарскиот окупатор во 1943 г.
Културни и природни знаменитости уреди
Моклишки манастир „Свети Никола“ уреди
Во Моклиште се наоѓа и познатиот Моклишки манастир, посветен на Свети Никола, подигнат во 1595 г. од страна на зографот Никола и неговите синови од селото Тимјаник.
Во Моклишкиот манастир во XVII век мошне успешно работи ќелијното училиште, а првите писмени луѓе во овој крај своето описменување го стекнале токму во овој манастирски комплекс. Манастирот имал богата библиотека која според Јордан Хаџи Константинов - Џинот, кој бил учител во селото Ваташа изнесувала околу 30 товари книги и ракописи. Со запустувањето на Полошкиот манастир монасите се преселиле во овој манастир и ја продолжиле својата работа.
Археолошки наоѓалишта уреди
На подрачјето на Моклиште и околината среќаваат археолошки наоѓалишта:[2]
- Валенција — некропола од доцноантичко време
- Градиште — населба и некропола од доцноантичко време
- Гркови Садеви — населба и некропола од доцноантичко време
- Моклишко Кале — градиште од железно и доцноантичко време
Поврзано уреди
Наводи уреди
- ↑ „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
- ↑ 2,0 2,1 Грозданов, Цветан; Коцо, Димче; и др. (1996). Археолошка карта на Република Македонија. Т. 2. Скопје: МАНУ. стр. 153-154. ISBN 9989-649-28-6.
- ↑ 3,0 3,1 Како што е општопознато, Македонците во бугарските извори се присвојуваат и водат како Бугари, и покрај признанието дека самите се изјаснувале како Македонци.
- ↑ Кънчов, Васил. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр. 154.
- ↑ Leonhard Schultze Jena. "Makedonien, Landschafts- und Kulturbilder", Jena, G. Fischer, 1927
- ↑ . Радовановиќ, Воислав. Тиквеш и Рајец. Отсутно или празно
|title=(help)CS1-одржување: друго (link)