Маж (расказ)
Предлошка:Литературное произведение Мажот е расказ на Антон Павлович Чехов . Напишан во 1886 година, за прв пат објавен во 1886 година во списанието „ Сардс “ бр. 32 од 9 август под наслов „Акциза“ со потпис А. Чехонте.
Публикации уреди
Расказот на А.П.Чехов „Мажот“ е напишан во 1886 година, првпат објавен во 1886 година во списанието „Шардс“ бр. 12, влегло во собрани дела на А. Чехов и објавен од А. Ф. Маркс. За „Магазин за сите“ приказната е преработена.
За време на животот на Чехов, приказната била преведена на бугарски и на српско-хрватски.
Критика уреди
В.В. Билибин, кој го заменил издавачот Леикин во 1886 година, му пишал на А. Чехов: „Твојата приказна“ Акциза „... е многу, многу добра“.
Ллитературниот критичар Н. ДО. Михајловски од сите раскази на Чехов вклучени во првиот том на А. Ф. Маркс, ја издвоил приказната „Сопругот“ како „нешто прилично исклучително во збирката на г. Чехов, - исклучителен не по заплетот, туку по тонот што го зборувал авторот. Според него, авторот „самиот не се смее и не сака да предизвика смеа кај читателот“. Уметничките средства на Чехов во оваа приказна на Михајловски му се чинеа многу суптилни [1] .
Критичарот С. А. Венгеров напишал за расказот „Мажот“ како една од значајните приказни на раниот Чехов: „Одличната приказна „Сопругот“ директно одговара на Достоевски, каде на четири страници, во сиот свој ужас, е прикажана психологијата на злобното суштество., заглавен во светската здодевност, доживувајќи чисто физичко страдање кога ќе види дека блиските луѓе можат да се заборават себеси и за миг да бидат занесени во некој друг, радосен и светол свет“ [2] .
Заплет уреди
Дејството на приказната се одвивала во еден окружен град на К. Еднаш овде ноќе застана еден коњанички полк. Ваквиот настан ги инспирирало жителите на градот на различни начини - пазарџиите сонуваа да продаваат бајат колбаси, гостилничарите работеа деноноќно, полицијата се вртеше наоколу како луда. Градските дами побарале од воениот началник апарат во вечерниот клуб за танцување.К-жените, слушајќи го приближувањето на полкот, ги фрлија врелите чинии со џем и истрчаа на улица. Заборавајќи ја својата немоќ и разбушавен изглед, задишан и умирање, тие се упатиле кон полкот и со нетрпение ги слушале звуците на маршот. Гледајќи ги нивните бледи, вдахновени лица, може да се помисли дека овие звуци не доаѓаат од трубите на војниците, туку од небото.
Во девет часот навечер на улицата пред клубот веќе свирел воен бенд, а во клубот офицерите танцувале со локалните дами. Дамите се чувствуваа возбудени, а нивните татковци и сопрузи ги гледаа од далечина. Меѓу сопрузите беше и колегиумскиот проценител Кирил Петрович Шаликов. Неговата сопруга Ана Павловна, триесет години, танцуваше додека не падна. Танцувањето веќе ја измори, се присети на минатото кога танцуваше во институтот и беше сигурна дека „ќе има маж барон или принц“.Нивната желба се исполни. Во девет часот навечер на улицата пред клубот татнеше воен оркестар, а во самиот клуб г. офицерите танцуваа со к--ски дамите. Дами се чувствуваат на крилја. Опиени од ора, музика и звук на спарси, тие со цело срце се посветија на еден минлив познаник и целосно заборавија на своите цивили.
Мажот ја погледнал Ана Павловна и се налутил. Поради танцувањето немал каде да игра карти, не ја поднесувал блех музиката и му се чинело дека полицајците се однесуваат премногу лежерно со цивилите. Ана Павловна никогаш не го погледна својот сопруг за време на танцот. Ана Павловна танцувала мазурка со еден офицер. По танцот, Кирил Петрович отишол кај сопругата и категорично ја повикал дома.
Почна Ана Павловна, зацрвенета; „Се срамеше што има толку пијан, мрачен, обичен сопруг“. Откако се скарала со сопругот, таа влегла во ходникот и почнала да се облекува. На другите дами им кажала дека ја боли главата. Задоволен, Кирил Петрович Шаликов се радувал, сакал на сите во клубот да им биде досадно и огорчено. Акцизарот ја погледна и се гримаса со гнев... Не чувствуваше љубомора, но му беше непријатно, прво, што, благодарение на танцувањето, немаше каде да се игра карти; второ, тој не можеше да поднесе блех музика; Трето, му се чинеше дека г. Полицајците се однесуваат премногу невнимателно и снисходливо кон цивилите, и што е најважно, четврто, тој беше огорчен и огорчен од изразот на блаженство на лицето на неговата сопруга ...
На пат кон дома, Ана Павловна едвај можела да оди. Била огорчена и повредена, избрала некои најкаустични и најотровни зборови за нејзиниот сопруг.
Адаптација на екранот уреди
Заплетот на приказната била искористен во ТВ филмот „ Приказна за една љубов “ во режија на Артур Војетски, снимен во 1981 година.
Литература уреди
- Сопруг на Чехов А.П. // Чехов А.П. Целосни дела и писма: во 30 тома. Дела: Во 18 тома / Академија на науките на СССР. Институт за светска литература. нив. А.М.Горки. - М .: Наука, 1974-1982 година.
- Voir Dictionnaire Tchekhov, Page 48 à Chalikov, Françoise Darnal-Lesné, Édition L'Harmattan, 2010, ISBN 978 2 296 11343 5 .
- Le Mari, traduit par Madeleine Durand et Édouard Parayre, révision de Lily Dennis, Bibliothèque de la Pléiade, éditions Gallimard, 1967, ISBN 978 2 07 0105 49 6 .