Коприва
Коприва (лат. urtica) е род на цветни растенија од семејството Urticaceae. Многу видови имаат бодливи влакна и може да се нарекуваат коприви или бодливи коприви, иако последното име се однесува особено на Urtica dioica.
| Коприва | |
|---|---|
| |
| Обична коприва (Urtica dioica)[1] | |
| Научна класификација [ у ] | |
| Царство: | Растенија |
| клад: | Скриеносеменици |
| клад: | Евдикоти |
| клад: | Розиди |
| Ред: | Розовидни |
| Семејство: | Коприви |
| Род: | Коприва L. |
| Синоними | |
|
Hesperocnide | |
Видовите Urtica се храна за гасеници на бројни пеперуги и молци.[2]
Опис уреди
Овие видови растат како едногодишни или повеќегодишни тревни растенија, ретко како грмушки. Тие можат да достигнат, во зависност од видот, локацијата и состојбата на хранливата почва, висина од 10 - 300 сантиметри. Повеќегодишните видови имаат подземни ризоми. Зелените делови се влакнести. Нивните стебла се често четириаголни.
Во 1874 година, за време на престојот во јужна Франција, францускиот ботаничар Чарлс Наудин открил дека силните ветрови во текот на 24 часа ги правеле боцкавите влакна на копривата безопасни за цела една недела.[3]
Видови уреди
Голем број на видови вклучени во родот во постарата литература сега се препознаваат како синоними на Urtica dioica. Некои од овие таксони сè уште се признати како подвидови.[4]
Екологија уреди
Поради боцкавите влакна, видовите Уртика ретко ги јадат тревопасните животни, туку повеќе служат како засолниште за инсекти, како што селисна вошка, ларви од пеперуги и молци.[5]
Употреба уреди
Ткаенина направена од коприва била пронајдена на местата за погребување кои датираат од бронзеното време. Се користела за облека, мрежи за риболов и хартија од неразвиените заедници.[6] Во Нов Зеланд, U. ferox е класифициран меѓу отровните растенија, најчесто при контакт со кожа.[7]
Копривата традиционално се користи како состојка во супи, омлети, баница, пире и други јадења. Во Мазендаран, северен Иран, се прави супа (аш) со употреба на ова растение.[8] Копривата се користи и за чај, сок и вид на пиво (ел), како и да се зачува сирењето.[6]
Копривата како тема во уметноста уреди
- „Коприва“ - песна на полскиот поет Јежи Харасимович.[9]
Наводи уреди
- ↑ Otto Wilhelm Thomé Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz 1885, Gera, Germany
- ↑ Acorn, John (2001). Bugs of Washington and Oregon. Auburn, WA: Lone Pine. стр. 39. ISBN 978-1-55105-233-5.
- ↑ Fabricio Cardenas, Vieux papiers des Pyrénées-Orientales, Orties inoffensives à Collioure en 1874, 7 May 2015.
- ↑ „The Plant List: Urtica“. Royal Botanic Gardens, Kew and Missouri Botanic Garden. Архивирано од изворникот на 2023-04-22. Посетено на 6 September 2016.
- ↑ Chris Baines. „Nettles and Wildlife“. Архивирано од изворникот на 2019-04-30. Посетено на 2019-08-30.
- ↑ 6,0 6,1 Randall, Colin (2004). Kavalali, Gulsel M (уред.). Historical and modern uses of Urtica (pages 12-14). In: Urtica: The genus Urtica. CRC Press, Inc. стр. 12–14. ISBN 0203017927.
- ↑ Slaughter, R. J; Beasley, DM; Lambie, BS; Wilkins, GT; Schep, LJ (2012). „Poisonous plants in New Zealand: A review of those that are most commonly enquired about to the National Poisons Centre“. New Zealand Medical Journal. 125 (1367): 87–118. PMID 23321887. Архивирано од изворникот на 2019-08-30. Посетено на 2019-08-30.
- ↑ Shafia, Louisa (2013-04-16). The New Persian Kitchen (англиски). Ten Speed Press. ISBN 9781607743576.
- ↑ Savremena poljska poezija. Beograd: Nolit, 1964, стр. 233-234.