Какараска
Какараска (грчки: Αγία Ελένη, Агија Елени; до 1926/1927 г. Κακαράσκα, Какараска или Καράσκα, Караска[2])) — село во Серско, Егејска Македонија, денес во општината Сер на Серскиот округ, Грција. Сè до 1920-тите било населено исклучиво со Македонци, а денес е мешано.[3]
| Какараска Αγία Ελένη | |
|---|---|
  Какараска | |
|
Местоположба во областа   Какараска | |
| Координати: 41°0.5′N 23°33.35′E / 41.0083° СГШ; 23.55583° ИГД | |
| Земја | Грција |
| Област | Централна Македонија |
| Округ | Серски |
| Општина | Сер |
| Општ. единица | Киспикеси |
| Надм. вис. | 15 м |
| Население (2021)[1] | |
| • Вкупно | 361 |
| Час. појас | EET (UTC+2) |
| • Лете (ЛСВ) | EEST (UTC+3) |
Географија уреди
Селото се наоѓа во Серското Поле на 12 км јужно од градот Сер и на 3 км источно од Киспикеси.
Историја уреди
Име уреди
Се смета дека името на селото доаѓа од дијалектниот збор за страчка (Corvus pica) — какараска.[4]
Во Отоманското Царство уреди
На крајот од XIX век Какараска било село во Серската каза. Во „Етнографија на вилаетите Адријанопол, Монастир и Салоника“ од 1873 г. Какараска еднаш е претставена како село во Серската каза со 76 домаќинства на 160 жители Македонци, а другпат како село во Демирхисарската каза со 50 домаќинства на 170 Македонци.[5][6]
Во 1891 г. Георги Стрезов напишал за селото:
| „ | Какараска, на ЈИ от Бејлик Маала, чифлик од Тефик-бег. Црква грчка. 26 куќи со 150 жители Македонци.[7] Патот рамен, но на места секогаш блатест.[8] | “ |
Според Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) во 1900 г. Какараска имала 500 жители Македонци.[5][9]
На почетокот на XX век населението на Какараска било под врховенството на Цариградската патријаршија и во него работела грчката пропаганда. По податоци на егзархискиот секретар Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 г. населението на селото се состоело од 336 Македонци патријаршисти и 48 Роми.[5] Во Какараска работело грчко основно училиште.[10] Подоцна селото прешло под врховенството на Бугарската егзархија и имало бугарско училиште, а со тоа и бугарска пропаганда. Во 1908 г. грчки податоци селото имало 40 православни жители.[11]
Во извештај од 20 јануари 1910 г. училишниот инспектор на Бугарската егзархија од Сер напишал:
| „ | Какараска е чифлик со 30 куќи – Македонци и Роми[5] кои се откажале од Егзархијата. Чифликот е сопственост на тројца стопани, од кои еден е болницата во Сер. Таа изградила ново училиште само за 4-5 деца. Во селото нема црква. Учителот Иван Спиров ја нема неопходната стручна подготовка и пракса... Учениците се 19, од кои 14 машки и 5 женски.[12] | “ |
Во Грција уреди
За време на Првата балканска војна селото е окупирано од бугарска војска, а по Втората балканска војна во 1913 г. е припоено кон Грција согласно Букурешкиот договор. Таа година имало само 22 жители, кои во 1920 г. се накачиле на 186, што говори за тоа дека настрадало во Втората балканска војна.[3] Во 1922 г. во Какараска се доведени Грци од селото Кости, југоисточна Бугарија, чии потомци и до денес практикуват нестинарство. На пописот од 1928 г. Какараска било етнички мешано село со 371 жител,[3] од кои 196 лица (52 семејства) биле дојденци, а останатите македонски мештани.[13]
На 28 декември 1926 г. селото е преименувано во Агија Елени, но името официјално стапило на сила во 1927 г.[2][14]
Во 1933 г. е изградена црквата „Св. Константин и Елена“.[15]
Население уреди
Еве преглед на населението во сите пописни години, од 1940 г. до денес:
| Година | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Население | 610 | 648 | 803 | 773 | 671 | 622 | 636 | 476 |
- Извор за 1940-1991 г.: Т. Симовски, Населените места во Егејска Македонија
Наводи уреди
- ↑ „Попис на населението од 2021 г. Трајно население“. Државен завод за статистика на Грција.
- ↑ 2,0 2,1 „Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας“. Πανδέκτης: Name Changes of Settlements in Greece. Посетено на 12 април 2021.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Симовски, Тодор Христов (1998). Населените места во Егеjска Македониjа (PDF). II дел. Скопjе: Здружение на децата-бегалци од Егејскиот дел на Македонија, Печатница „Гоце Делчев“. стр. 256–257. ISBN 9989-9819-6-5.
- ↑ Иванов, Йордан Н (1982). Местните имена между долна Струма и долна Места : принос към проучването на българската топонимия в Беломорието. София: Издателство на Българската академия на науките. стр. 130.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Како што е општопознато, Македонците во бугарските извори се присвојуваат и водат како Бугари, и покрај признанието дека самите се изјаснувале како Македонци.
- ↑ Македония и Одринско : Статистика на населението от 1873 г. София: Македонски научен институт – София, Македонска библиотека № 33. 1995. стр. 118–119, 136–137. ISBN 954-8187-21-3. no-break space character во
|pages=во положба 4 (help) - ↑ Нарекувајќи ги „Бугари“ под влијание на бугарската пропаганда.
- ↑ Стрезов, Георги (1891). „Два санджака отъ Источна Македония“ (PDF). Периодическо списание на Българското книжовно дружество въ Средѣцъ. Средѣцъ: Държавна печатница. Година Седма (XXXVI): 840.
- ↑ Кѫнчовъ, Василъ (1900). Македония. Етнография и статистика. София: Българското книжовно дружество. стр. 176. ISBN 954430424X.
- ↑ Brancoff, D. M (1905). La Macédoine et sa Population Chrétienne : Avec deux cartes etnographiques (PDF). Paris: Librarie Plon, Plon-Nourrit et Cie, Imprimeurs-Éditeurs. стр. 200–201.
- ↑ Αθανάσιος Χαλκιόπουλος, Εθνολογική στατιστική των βιλαετίων Θεσσαλονίκης και Μοναστηρίου, Αθήναι 1910. Цитирано по: Δημοτικό Σχολείο Σκουτάρεως Σερρών Архивирано на 30 ноември 2007.
- ↑ Галчев, Илия. Българската просвета в Солунския вилает, Университетско издателство „Св. Климент Охридски“, София, 2005, стр. 145.
- ↑ Κατάλογος των προσφυγικών συνοικισμών της Μακεδονίας σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ) έτος 1928, Архивирано од изворникот на 30 јуни 2012, Посетено на 30 јуни 2012
- ↑ Δημήτρης Λιθοξόου. Μετονομασίες των οικισμών της Μακεδονίας 1919 - 1971, Архивирано од изворникот на 30 јуни 2012, Посетено на 30 јуни 2012
- ↑ „Ιερός Ναός Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης“. Ιερά Μητρόπολη Σερρών και Νιγρίτης. Посетено на 16 декември 2017.