Википедија

Зора Петровиќ

Зора Петровиќ (Добрица, 17 мај 1894 - Белград, 25 мај 1962) била српска сликарка која е една од најважните претставници на експресионизмот во српското сликарство меѓу двете војни.

Биографија уреди

Средно училиште посетувала во Панчево 1907-1909 години. Се запишала на Училиштето за уметност и занаетчиство во Белград во 1912-1914 година. во која ја учеле Милан Миловановиќ, Ѓорѓе Јовановиќ и Марко Мурат. Студирала сликарство во Пешта кај професорот Деак-Ебнер, а учествувала на курсевите на професорот Рети на т.н. „Барбизон во Надбања“. Во периодот од 1915 до 1919 година таа го поминала во Кралската унгарска национална сликарска школа со професорот Лајош Деак Ебнер. Во Белград се вратила во 1919 година, кога дипломирала на Ликовно-занаетчиското сликарско училиште кај професорот Љубо Ивановиќ и се вработила како учителка во Реалца во Белград, а од 1921 до 1944 година предавала во Втората женска гимназија „Краљица Наталија“. Во Париз 1925-1926 година таа поминала една година во студиото на Андре Лот. Најпрвин работела како учителка по цртање, а во Сликарската школа Младен Јосиќ како вонреден професор по сликарство од 1942 до 1944 година. Во 1952 година се вработила како професорка на Академијата за ликовни уметности во Белград и таму работела до крајот на животот. Починала во Белград на 25 мај 1962 година и била погребана во Панчево.

За прв пат изложувала во 1921 година во Сомбор, а првата самостојна изложба ја организирала во 1927 година во Салонот на пријателите на уметноста Цвијета Зузориќ на Краљавски трг (сега Студентски трг). Учествувала на бројни групни изложби во земјата и странство. Била член на Друштвото на српските уметници „Лада“ (1924-1927 година), на уметничката група „Облик“ (1928-1931 година), „Дванаесторица“ (1938) и „Самостални“ (1951-1954 година).

Сликарство уреди

Темите на нејзините слики се ентериери, портрети, но најмногу актови и жени од народот. Сите историчари на современата српска уметност го класифицирале сликарството на Зора Петровиќ прво, на почетокот на нејзиното творештво, како поетска фигурација, а подоцна како колористички експресионизам на кој таа му останала верна до нејзините последни дела. Нејзиното сликарство се засновало на нагласен, брз, широк потег на четката над платното без непотребно детализирање на формата. Спротивно на тоа, фигурите на нејзините слики се деформирани, анатомски искривени, но полни со внатрешна сила и искреност на хроматскиот звук. Нејзините слики се исполнети со густа паста во боја и светлина што ги нагласува овие форми. Зора Петровиќ ги поставила овие сликарски основи во 1930-тите и останала верна на тој стилски израз до крајот на животот. Нејзините дела може да се видат во Народниот музеј во Белград, Музејот на современа уметност во Белград и во колекцијата на Спомен колекцијата на Павле Бељански во Нови Сад.

Самостојни изложби уреди

Литература (избор) уреди

  1. Милан Кашанин, Изложба на слики на госпоѓица Зора Петровиќ, Српски литературен весник, кн. XX, бр. 7, стр. 548-549, Белград, 1927, преобјавен во Милан Кашанин,Уметнички критики, pp. 73–75, Култура, Белград, 1968 г
  2. Милан Кашанин, Изложба на слики на госпоѓица Зора Петровиќ, Време, Белград, 27 јануари 1930 г.
  3. Исидора Секулиќ, Прва реч при отварање на Изложбе Зоре Петровиќ, Српски книжевен гласник, pp. 130–140, Белград, 1934, кн. XLI, бр. 6, 16 јануари, препечатено во Лазар Трифуновиќ, Српска ликовна критика, стр. 449-450, SKZ, Белград, 1967
  4. Ѓорѓе Поповиќ, белградски уметници меѓу двете војни: Зора Петровиќ, Република, Белград27. февруари 1951 година
  5. Миодраг Б. Протиќ, Триесет години уметничко творештво на Зора Петровиќ, НИН, Белград, 6 јануари 1951 г.
  6. Момчило Стевановиќ, Зора Петровиќ, Књижевне новине, Белград, 19 јануари 1952 година, препечатено во Зборникот на Народниот музеј, кн. IV, стр. 457-463, Београд, 1964, и во Момчило Стевановиќ, Студије, огледи, критики, pp. 92–98, МСУ, Белград, 1988 г
  7. Павле Васиќ, Човекот пред се. Слика од Зора Петровиќ, Политика, Белград, 25 декември 1955 година, препечатено во д-р Павле Васиќ, Уметнички живот, кн. Јас, стр. 233-234, Академија за уметности во Белград, Белград, 1973 г.
  8. Ѓорѓе Ѓурѓевиќ, Средба со Зора Петровиќ, Република, Белград, 27 декември 1955 г.
  9. Миливое Михаиловиќ, Зошто токму вака? Зора Петровиќ, Младост, Белград, 7 јануари 1959 г
  10. Драгослав Ѓорѓевик, Зора Петровиќ, Painters and sculptors, III круг, pp. 9, Просвета, Белград, 1964 г
  11. Драгослав Ѓорѓевиќ, Зора Петровиќ, значајно име на нашата уметност, Борба, стр. 27-28, Белград, 5 јануари 1966 г
  • Протић, Миодраг Б. (1970). Српско сликарство XX века, Том 1. - Библиотека Синтезе ((српски)). YU-Београд: Нолит. стр. 596 страна.CS1-одржување: ref=harv (link) CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
  • Трифуновић, Лазар (1973). Српско сликарство 1900 - 1950. - Библиотека Синтезе ((српски)). YU-Београд: Нолит. стр. 533 стране.CS1-одржување: ref=harv (link) CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)

Признанија уреди

Извори уреди

  • Документација на Музејот на современа уметност, Белград
  • д-р. Св. Станојевиќ, (канцеларија) Народна енциклопедија - српско- hrvatsko- slovenačka, Загреб, 1925 - 1929 г.
  • Миодраг Б. Протик , Savremenici I, Likovne kritike i esiji, Nolit, Белград, 1955 г.
  • Миодраг Б. Протиќ, Српско сликарство на 20 век, Нолит, Белград, 1970 г.
  • Јеша Денегри, Колористички експресионизам на четвртата деценија, стр. 22-23, Четврта деценија, Експресионизам на бојата, поетски реализам, Музеј на современа уметност, Белград, 1971 г.
  • Лазар Трифуновиќ, Српско сликарство 1900—1950, стр. 96-97, Нолит, Белград, 1973 г
  • Зора Петровиќ, каталог на ретроспективната изложба, Музеј на современа уметност, Белград, 1978 г.
  • Зора Петровиќ, каталог на изложби, Галерија САНУ, Белград, 1995 г

Поврзано уреди

  • Списак српских сликара
  • Уметничка група Облик
  • Тома Росандиќ,
  • Љуба Ивановиќ,
  • Мило Милуновиќ,
  • Сретен Стојановиќ,
  • Петар Лубарда,
  • Иван Табаковиќ,
  • Марко Челебоновиќ,
  • Недељко Гвозденовиќ,
  • Љубица Сокиќ,
  • Ѓорѓе Андрејевић Кун,
  • Стојан Челиќ,
  • Младен Србиновиќ,
  • Радомир Рељиќ и
  • Никола Јанковиќ

Надворешни врски уреди

Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Зора_Петровиќ&oldid=5039218“