Ганга (музика)
Ганга е вид пеење што потекнува од селските делови на Динарскиот планински регион. Најчесто се среќава во областите на Херцеговина и Далмација, но може да се најде и во западна Босна, Лика, Кордун и руралниот дел на северозападна Црна Гора. Се карактеризира со еден пејач што започнува со една стих, а потоа се придружуваат други, користејќи вокален стил кој најдобро се опишува како вик.
Ганга традиционално е тесно поврзана со регионот на Херцеговина, каде што се развила како силен израз на културен идентитет. За да се обезбеди нејзиното опстојување, и Босна и Херцеговина и Хрватска преземале мерки за заштита на гангата како дел од своето културно наследство и ја поттикнуваат нејзината изведба.
Опис уреди
Ганга е начин на пеење што изразува емоции. Иако и мажи и жени често ја изведуваат гангата, многу ретко се случува да ја изведуваат заедно. Меѓутоа, не било необично кога католичките и муслиманските мажи ја изведувале заедно. Културата на гангата е главно присутна во мали градови и села.
Ганга е начин на пеење со дисонантни звуци, користејќи две ноти што се судираат за да се испрати звук на долги растојанија. На пример, ако една личност пее нота Ц, втората личност ќе пее нота што е или полутон повисоко или пониско (Б или Ц♯). Гангата традиционално ја пеат овчарите низ долините, за комуникација на долги растојанија помеѓу нив.
Историја уреди
Гангата е остаток од архаичниот полифонски начин на пеење што се наоѓа низ Динарскиот регион. Со текот на времето, локалните популации развиле своја разновидност на овој стар начин на пеење, како што е стил на пеење ојкане од Далмација, пеење од вик од западна Србија, или изополифонијата на Албанија и Северна Македонија. Во раниот 20-ти век, свештеникот и музикологот Бранко Мариќ теоретизирал дека терминот "ганга" потекнува од албанскиот збор кенга, што значи "песна", можеби како остаток од древните Илири. Сепак, други ја отфрлале оваа теорија и предложиле дека потекнува од звукот што излегува од гласот на изведувачите (гн-гн или ган-ган).
Изведувачите на гангата историски пееле за работи што ги засегнуваат нив, од тешкотиите на селската работа до радостите што се наоѓаат во животот. Поради своите корени во селските планини, гангата често била гледана од повисокото општество како старомодна или примитивна традиција. Последните верзии на гангата почнале да се бават со политички прашања, често користејќи отворено националистички нагласоци и вклучувајќи теми од војните и конфликтите. Неколку популарни хрватски музичари вклучиле делови од гангата во својата работа, како народниот пејач Мате Булиќ и поп ѕвездите Нина Бадриќ и Северина, последната со нејзината песна за Евровизија.
Од 2009 година, гангата е заштитена од хрватското Министерство за култура за да се задржи и поттикне нивното изучување. Во 2014 година, Хрватска и Босна и Херцеговина започнале заеднички проект за развој на нивното заедничко културно наследство базирано на Беќарац и Ганга - формите на народни песни заштитени како нематеријално културно наследство. Тоа е дел од поголема програма за меѓудржавна соработка финансирана од Европската Унија за обнова и заштита на културното и историското наследство. Во 2019 година, градот Томиславград во Босна и Херцеговина именувале плоштад по гангата во признание на нејзината улога како дел од културното наследство на градот.
Поврзано уреди
- Музика на Босна и Херцеговина