Аромански студии
Аромански студии (влашки: Studii armãneshti) - академска дисциплина фокусирана на проучување на Ароманците. Вклучени се во балканските и романтичните студии. Значајни научници за аромански теми се Матилда Караџиу Мариоцеану, Теде Кал и Густав Вајганд. Ароманското прашање, термин кој се користи за историската и актуелната поделба на етничкиот идентитет меѓу Ароманците, има видливо влијание врз ароманските студии.
Опис
уредиАроманистиката е подгрупа на балканистиката.[1] Почетокот на 21 век бележи зголемен интерес за балканологијата на малите автохтони малцинства на Балканот, вклучувајќи ги и Ароманците. Ароманците се истражуваат и во рамките на романистиката.[2]
Национализмите и ароманското прашање се покажале како тешки пречки за развојот на ароманските студии, затоа што остануваат контроверзни прашањата како што се дали Ароманците се независна посебна етничка група или подгрупа на Грците или Романците.[3]
Институции и списанија
уредиВо 1995 година, со помош на Универзитетот во Фрајбург, ароманскиот професор Василе Барба го основал Европскиот центар за аромански студии (влашки: Tsentrul European ti Studii Armãneshti; германски: Europäisches Zentrum für Aromunische Studien) во Фрајбург, Германија.[4] Ароманското списание „Нашиот збор“(влашки: "Zborlu a nostru") го уредува Европскиот центар за аромански студии.
„Журнал за ароманска книжевност и студии“ (Rivista di litiraturã shi studii armãni) е академско списание за Ароманците, основано на 1 април 1994 година, од ароманскиот писател Тибериус Куниа. Се издавал два пати годишно од „Издавачката куќа Ароманска книга“ (влашки: Editura Cartea Aromãnã), во Соединетите Држави и „Фондација за ароманска книга“, во Романија, до април 2007 година, со вкупно 33 тома. Исклучиво е напишано на аромански, со специјална азбука со цел да стане стандардно писмо за ароманскиот јазик. Списанието промовирало аромански дела, посебно необјавени; опфатена ароманска литература, било да е класична или понова; вклучувало културни и филолошки студии за Ароманците и содржело етнографски и историски информации за етничката група.
Забележителни луѓе
уредиВо 2013 година чешкиот етнолог и професор Леош Шатава го нарекува Густав Вајганд, германски лингвист, „основач на ароманските студии“.[5] Други истражувачи кои дале дела релевантни за ароманските студии се ароманската лингвистка Матилда Караџиу Мариоцеану, германскиот етнограф и етнолингвист Теде Кал, ароманскиот историчар и филолог Николае Шербан Танашока и романскиот истражувач Емил Ц'ркомнику.[3]
Наводи
уреди- ↑ Nastev, Božidar (1988). Atanasov, Petar (уред.). Аромански студии: прилози кон балканистиката. Ogledalo.
- ↑ Sikimić, Biljana; Ašić, Tijana, уред. (2008). The Romance Balkans. Institute for Balkan Studies. ISBN 9788671790604.
- ↑ 3,0 3,1 Trifon, Nicolas (2016). „Les études aroumaines en Roumanie à l'heure européenne: quelques observations“. Cahiers balkaniques (француски). 44. doi:10.4000/ceb.9806.
- ↑ Barba, Katharina (2009). „Vasile Barba: un alumtãtor ti ascãparea a limbãljei shi a culturãljei armâneascã“. Zborlu a nostru (влашки) (1–2).
- ↑ Šatava, Leoš (2013). „The ethnolinguistic situation of the Aromanians (Vlachs) in Macedonia: young people in Kruševo as indicators of ethnic identity and attitude to the language“ (PDF). Razprave in gradivo: Revija za narodnostna vprašanja. 71: 5–26. Архивирано од изворникот (PDF) на 2023-07-01. Посетено на 2024-04-10.