Умбрија

Умбрија
Умбрија
	Регион
Знаме	Грб
Држава	Италија
Административен центар	Перуџа
Управа
• Претседател	Донатела Тесеи (LN)
Површина
• Вкупна	8.456 км2 (3,265 ми2)
Население (2016-05-31)
• Вкупно	889.001
• Густина	110/км2 (270/ми2)
Демоним	англиски: Umbrian; италијански: Umbro (man); италијански: Umbra (woman)
Часовен појас	CET (UTC+1)
• Лете (ЛСВ)	CEST (UTC+2)
БДП(номинален)	€22.5 billion (2018)
БДП (по град)	€25,400 (2018)
ИЧР (2021)	0.900; многу високо · 12ти од 21
Мреж. место	regione.umbria.it

Умбрија (италијански: Umbria) е еден од 20-те региони во Италија. Се наоѓа во централениот дел на земјата. Главен град е Перуџа, а поважни градови се Терни и Фолињо.

Провинцијата Умбрија е позната како земјоделска област со голем број мали и живописни места.

Потекло на името уреди

Умбрија го добила своето име по праисториското племе Умбри, првите познати жители на оваа провинција.

Положба уреди

Умбрија е централна провинција во Италија. Таа е и единствената италијанска провинција без пристап до море или државната граница.

Умбрија се граничи со следниве италијански провинции:

север и исток - Марке
запад - Тоскана
југ - Лацио

Природни одлики уреди

Области на Умбрија

Површината на покраината е 8.456 ² и според ова, Умбрија е една од помалите италијански провинции.

Релјеф уреди

Целата површина на провинцијата Умбрија е со повисок терен. Доста мали рамничарски површини се протегаат по долните делови на речните долини, особено на реката Тибар. Остатокот од покраината е ридско-планински, при што западната половина е пониска и помалку развиена, а со тоа и подобро населена и економски поактивна. Највисокиот врв на покраината, на границата со провинцијата Марке, е Монте Веторе, висок 2.476 m.

Клима уреди

Климата во провинцијата Умбрија е изменета средоземноморска. Како што се разгледуваат повисоките надморски височини, таа станува поконтинентална. Во високите планински предели, климата е поостра, планинска.

Вода уреди

Умбрија е речиси целосно во сливот на Тиренското Море. Најважната река е Тибар, која поминува со горната половина од нејзиниот тек. Во него се влеваат најголем број помали реки (Кашио, Бастија Умбрија, Топина, Нера). Во крајниот западен дел на покраината се наоѓа најголемото езеро на Апенинскиот полуостров, Тразименското езеро.

Административна поделба уреди

Умбрија е поделена на 2 окрузи, т.е. провинции со градови со исто име како административни центри:

Перуџа
Терни

Историја уреди

Перуџа, центарот и најголемиот град на Умбрија

Типичен пејзаж во Умбрија

Сполето, римски амфитеатар

Тразименското езеро

Асизи, родното место на Свети Фрањо Асишки и место за аџилак

Праисторија уреди

Умбрија го добила името по Умбријците, кои се населиле таму во 6 век п.н.е. Градот Терни е основан во 672 п.н.е. Умбрискиот јазик бил поврзан со латинскиот јазик. Археолошките истражувања покажале дека Умбријците со одредена сигурност може да се сметаат за креатори на културите Терамара и Виланова во северна и централна Италија. Во бронзеното време, населението било истиснато од Лигурија со инвазија од североисток. Се верува дека Умбријците биле запознаени со ахајската култура. Етрурците биле главниот непријател на Умбријците, а нивната инвазија од запад кон север и исток (од 700 п.н.е. до 500 п.н.е.) дополнително ги истерала Умбријците кон Апенините. По слабеењето на етрурската моќ, Умбријците се обиделе да им помогнат на Самните во војната против Рим во 308 п.н.е. Нивната врска со Самните била попречена од римската тврдина. Покрај тоа, Римјаните ги поразиле во битката кај Сентино во 295 п.н.е.

Антика уреди

Со победата на Римјаните, започнал процесот на инкорпорирање на денешната Умбрија во латинската култура. Римјаните основале колонии и граделе патишта (Виа Фламинија 220 п.н.е.). Преминот на Виа Фламинија бил столбот на подоцнежниот развој во антиката. За време на Втората пунска војна, имало голема битка кај Тразименското езеро. Умбријците не се мешале, но постепено се станувале „вистинско“ римско население. За време на Римската граѓанска војна помеѓу Марко Антониј и Октавијан во 40 п.н.е Перуџа застанала на страната на Марк Антониј и била целосно уништена од Октавијан.

Среден век уреди

По падот на Западното Римско Царство, Остроготите и Византија се бореле за превласт на територијата на Умбрија. Ломбардите го основале Војводството Сполето, кое покривало голем дел од денешна Умбрија. Ломбардите владееле од 571 година до 13 век, кога Карло Велики го освоил ломбардското кралство во Италија, тој му дал некои умбриски територии на папата. Некои градови добиле форма на независност (комуни) и често биле во војни како дел од конфликтот меѓу папите и императорите. Во 14 век, моќта на Сињорија пораснала, но постепено сите морале да ја признаат папската власт, па до 18 век биле дел од Папската држава.

Нов период уреди

По Француската револуција и освојувањето на Италија од страна на Наполеон, Умбрија станала дел од т.н. Римска Република (1789—1799) и Наполеоновата империја (1809—1814). Умбрија од 1860 година е дел од Кралството Италија.

Популација уреди

Денес, Умбрија има близу 900.000 жители, што ја прави една од најмалите провинции во Италија. Тоа е 50% повеќе жители отколку пред еден век или 15% повеќе од пред 25 години.

Густината на населеност е нешто повеќе од 100 луѓе/км², што е половина од националниот просек (200 луѓе). /km²). Западниот, долен дел од покраината е погусто населен од повисоката, Апенинската област на исток.

Во покраината доминира италијанско население. Влијанието на брзиот развој на покраината во последните децении се рефлектира и во значителниот удел на населението со привремен престој (8,5%).

Земјоделство уреди

Умбрија има развиено земјоделство, што е исто така традиционална активност на населението. Главни земјоделски производи се маслинките, грозјето, пченицата и тутунот.

Индустријата е претежно млада и во форма на мала економија. Во Терни има челичарници. Во Перуџа (Перуџина-Нестле) има прехранбена индустрија. Маслиновото масло се произведува во Сполето и Треви.

Туризмот е важен за економијата на регионот, а најважните аспекти се аџилакот (Асизи) и културата (старите градови).