Тополчани

село во Општина Прилеп
За истоимената поранешна општина, видете Општина Тополчани.

Тополчани — село во областа Пелагонија, во Општина Прилеп, во околината на градот Прилеп. До 2004 година било седиште на своја Општина Тополчани.

Тополчани
Тополчани is located in Македонија
Тополчани
Местоположба на Тополчани во Македонија
Координати 41°13′42″N 21°25′53″E / 41.22833° N; 21.43139° E / 41.22833; 21.43139Координати: 41°13′42″N 21°25′53″E / 41.22833° N; 21.43139° E / 41.22833; 21.43139
Регион Coat of arms of Prilep Municipality.svg Прилеп
Општина Прилеп
Население 449 жит.
(поп. 2002)
Пошт. бр. 7512
Шифра на КО 20103
Надм. вис. 600 м
Слава Спасовден
Тополчани на општинската карта
Тополчани во Општина Прилеп.svg

Атарот на Тополчани во рамките на општината
Commons-logo.svg Тополчани на Ризницата

Потекло на иметоУреди

Според жителите, селото Тополчани најпрво се нарекувало Плочани бидејќи луѓето тука изработувале камени плочи кои ги продавале во Битола.[1] Ова занимање постоело до 1912 година. Од старото име Плочани настанало официјалното денешно име Тополчани.[1]

ИсторијаУреди

 
Српски превод на писмото од 1907 г. кое војводата Павле Наумов им го испратил на луѓето од село Тополчани, во кое вели дека не се ни Срби, ни Бугари, ни Грци, туку Македонци.
 
Фреска на Св. Кирил од црквата „Вознесение Христово“ во Тополчани.

Подрачјето на селото е населено уште од неолитот, за што сведочи наоѓалиштето Чука недалеку на југозапад.[2]

Првиот помен за Тополчани потекнува од првата половина на XVII век.[1] Се споменува дека ајдуците нападнале некој чифлик во ова село. Кон крајот на турското ропство во Тополчани постоеле три чифлици, чии сопственици биле Риза-бег, Усеин-ага, а името на третиот сопственик е заборавено.[1] Неговиот чифлик го купил некој христијанин од Прилеп. Овој чифлик се нарекувал Вукароски. По 1912 година, со купување и со аграрната реформа, земјата преминала во рацете на жителите.[1]

Во XIX век, Тополчани било село во Прилепската каза на Отоманското Царство.

Географија и местоположбаУреди

Селото Тополчани е рамничарско село, сместено во Пелагонија, поточно во Прилепското Поле. Селото е издолжено во правец северозапад-југоисток. Во селото постојат четири маала: Горно, Степаноско, Долно и Илиоско Маало. Низ Тополчани минува магистралниот пат А3, односно делницата Прилеп - Битола, а расположено е на надморска височина од 600 метри и од градот Прилеп е оддалечено околу 20 километри.

ДемографијаУреди

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Тополчани живееле 360 жители, сите Македонци.[3]

Според податоците на секретарот на егзархијата Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во селото живеале 440 Македонци, патријаршисти.[4]

Во 1961 година во селото живееле 929 жители, додека во 1994 година населението се намалило на 505 жители.

Според пописот од 2002 година во селото живееле 449 луѓе, сите Македонци.[5] Од нив 243 биле мажи, а 206 жени.[5]

На табелата е прикажан преглед на населението низ сите пописни години:[6]

Година 1900 1905 1948 1953 1961 1971 1981 1991 1994 2002
Население 360[3] 440[4] 745 785 929 857 757 565 505 449

РодовиУреди

Тополчани е македонско православно село, родовите во селото се староседелски и доселенички.

  • Староседелци: Степановци (10 к.), Илиовци (7 к.), Трпковци (6 к.), Шиклевци (5 к.), Шуплиновци (4 к.), Китевци (2 к.), Јандревци (5 к.) и Коруновци (2 к.). Родовите Јандревци и Коруновци се деленици од родот Трпковци.
  • Доселеници: Калaмуковци (4 к.), Петанчевци (6 к.), Вузевци (3 к.), Јанчевци (3 к.), Радичовци (4 к.), Караџовци (2 к.), Станковци (2 к.), Бојковци (2 к.), Балабановци (4 к.) и Пројчевци (4 к.) доселени се однекаде; Чапкуновци (7 к.) доселени се од селото Лознани; Чагоровци (4 к.) доселени се од Чагор; Зацевци (2 к.) за нив се вели дека секаде скитале, доселени се од Лознани; Ѓоргијовци (3 к.) доселени се однекаде; Беговци (3 к.) и тие се доселени однекаде; Карабелевци (4 к.) потекнуваат од домазет кој дошол однекаде; Кожуваровци (2 к.) доселени се однекаде; Козаровци (1 к.) доселени се од Горно Алинци и Роглевци (2 к.) доселени се од Битола, а пред тоа живееле во други села.[1]

Општествени установиУреди

Самоуправа и политикаУреди

 
Грб на поранешната Општина Тополчани.

Изборно местоУреди

Во селото постои изборното место бр. 1500 според Државната изборна комисија, сместени во просториите на работнички универзитет.[7]

На претседателските избори во 2019 година, на ова изборно место биле запишани вкупно 320 гласачи.[8]

Културни и природни знаменитостиУреди

Археолошки наоѓалишта
  • Крива Врба — населба од римско време
  • Чука — населба и јами од неолитот и средниот век
  • Џаферица — депо на монети од римско време
  • Селиште — населба од непознат период

Редовни настаниУреди

ЛичностиУреди

Култура и спортУреди

ИселеништвоУреди

НаводиУреди

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Ф. Трифуноски, Јован (1998). Битољско-прилепска котлина. Српска академија наука и уметности. стр. 137.
  2. ↑ Грозданов, Цветан; Коцо, Димче; и др. (1996). Археолошка карта на Република Македонија. Т. 2. Скопје: МАНУ. стр. 314. ISBN 9989-649-28-6.
  3. ↑ 3,0 3,1 Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр.247.
  4. ↑ 4,0 4,1 Brancoff, D.M. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, рр. 150-151.
  5. ↑ 5,0 5,1 Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Македонија, 2002 - Книга X
  6. ↑ Население на Република Македонија според изјаснувањето за етничката припадност, по населени места, според пописите на население 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 1994 и 2002 година (согласно територијалната организација од 1996 година). База на податоци МАКСтат. Државен завод за статистика.
  7. ↑ „Описи на ИМ“. Посетено на 3 ноември 2019.
  8. ↑ „Претседателски избори 2019“. Посетено на 3 ноември 2019.

Надворешни врскиУреди

Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Тополчани&oldid=4487171“