Википедија

Томас Бернхард

Николас Томас Бернхард (Херлен, 9 февруари 1931 – Гмунден, 12 февруари 1989) — австриски романописец, драматург и поет. Творештвото на Бернхард е наречено „најзначајното книжевно достигнување по Втората светска војна“. Го сметаат за еден од најважните автори кој создавал на германски јазик во повоената ера[1].

Томас Бернхард
Бернхард во 1987 година
Роден/аНиколас Томас Бернхард
9 февруари 1931(1931-02-09)
Херлен, Холандија
Починат/а12 февруари 1989(1989-02-12) (возр. 58)
Гмунден, Горна Австрија, Австрија
ЗанимањеРоманописец и драматург
НационалностАвстриец
Период1957–1989
Книжевно движењепостмодернизам
Значајни делаИсправка
Истребување
Губитникот
Дрвосечачи
Потпис
мрежно место
thomasbernhard.org

Животопис уреди

 
Станбената зграда Виена 16, Вернхардштрасе 6

Томас Бернхард е роден во 1931 година во Херлен во Холандија, каде што неговата невенчана мајка Херта Бернхард работела како слугинка. Од есента 1931 до 1937 година живеел со баба му и дедо му во Виена кога неговата мајка, која во меѓувреме се омажила, го преселила во Траунштајн, Баварија, во Нацистичка Германија. Таму од него се барало да се придружи на Deutsches Jungvolk, огранок на Хитлеровата младина, која тој ја мразел. Татко на Бернхард, Алојз Цукерштатер бил столар и ситен криминалец кој одбил да го признае својот син. Цукерштатер починал во Берлин од труење со гас при претпоставено самоубиство во 1940 година; Бернхард никогаш не го запознал.[2]

Дедото на Бернхард, се залагал за уметничко образование, вклучувајќи музичка настава. Бернхардовиот Lebensmensch (претежно австриски термин, кој бил измислен од самиот Бернхард и која се однесува на најважната личност во животот) била Хедвиг Ставијаничек (1894–1984), жена постара од него повеќе од триесет и седум години, за која се грижел до нејзината смрт. Тој се запознал со Ставијаничек во 1950 година, годината на смртта на неговата мајка и една година по смртта на неговиот сакан дедо. Ставијаничек му била главната поддршка на Бернхард во животот и во голема мера ја унапредила неговата книжевна кариера.

Во текот на неговите младешки години Бернхард страдал од белодробни заболувања, вклучително и туберкулоза. Тој ги поминал годините од 1949 до 1951 година во санаториумот Графенхоф во Санкт Вајт им Понгау. Се обучувал за глумец во Моцартеум во Салцбург (1955–1957) и секогаш бил длабоко заинтересиран за музиката. Неговата состојба на белите дробови, сепак, ја оневозможила кариерата како музичар. Потоа тоа, тој кратко работел кратко новинар, главно како известувач за криминал, а потоа станал професионалн писател.[3]

Во 1978 година, на Бернхард му била дијагностицирана саркоидоза. По една деценија од постојаната медицинска нега за неговите бели дробови, тој починал во 1989 година во Гмунден, Горна Австрија, а според некои претпоставки, извршил самоубиство. Во својот тестамент, кој предизвикал големи контроверзии при објавувањето, Бернхард забранил какви било нови поставки на неговите драми и објавување на неговото необјавено дело во Австрија,[4] но сепак, во 1999 година ова било поништено од неговиот наследник, Питер Фабјан.

 
Квадратен двор во Обернатал, внатрешен двор

Творештво уреди

 
Томас Бернхард во 1970 година

Бернхард е еден од најголемите австриски писатели на 20 век. Во неговите дела читателот секогаш се соочува со духовен земјотрес, зашто за авторот не постојат свети теми, туку тој постојано десакрализира. Неговата провокативна и уништувачка иронија никому не простува, а ниту самиот тој не е поштеден од неа. Тој се насочува кон сите мрачни страни на светот, ги демаскира сите предрасуди, ги исмејува разните идоли, а најчеста мета му е родната Австрија со нејзината тесноградост, дволичност и расипаност. Во делата на Бернхард има многу хумор, а секогаш кога ги читал, па дури и додека ги пишувал своите дела, тој многу се смеел. Неговите мотиви се често многу трагични, извлечени од црните хроники, но зад трагичните слики се кријат гротескните вистини за искривениот свет. Исто така, во долгите и елегантни реченици се чувствува неговата голема љубов кон музиката, а тој самиот му приоѓа на пишувањето како кон музичка композиција: постои тема, лајтмотив, варијации итн.[5]

Често критикуван во Австрија како „Nestbeschmutzer“ (оној кој го валка сопственото гнездо) поради неговите критички ставови, Бернхард бил високо ценет во странство. Сепак, иако некои Австријци го навредувале за неговите отворени и груби ставови за неговата татковина, вклучувајќи го и нејзиното нацистичко минато, тој, за време на неговиот живот, исто така бил ценет во Австрија, освојувајќи голем број награди и многумина го сметале за истакнат писател од тоа време.

На неговата работа најмногу влијаело чувството дека е напуштен (во детството и младоста) и неговата неизлечлива болест, поради која смртта ја гледал како крајна суштина на постоењето. Неговото дело вообичаено содржи монолог објаснување на осамениците, на прилично тивок слушател, нивните гледишта за состојбата во светот, често во врска со конкретна ситуација, а понекогаш и индиректна раскажувачка поставка. Покрај неговите сериозни и песимистички гледишта, неговите дела содржат и смешни опсервации за животот. Бернхард често се смета за гласен писател, но Андреас Доршел го проширил овој став покажувајќи дека ликовите на Бернхард (конкретно во Das Kalkwerk) осцилираат помеѓу прекумерен говор и многу економични изрази. Како што тврди Доршел, двата начина произведуваат низа спротивставености со заемно информирани страни[6].

Главните протагонисти на Бернхард, често научници или, како што тој ги нарекува, „Geistesmenschen“ (интелектуалци), осудуваат сè што е важно за Австриецот во тиради исполнети со контаумација против „глупавата популација“. Тој, исто така, ја напаѓа државата (често наречена „католичко-национал-социјалистичка“), генерално почитуваните институции како што е виенскиот Бургтеатар и многу саканите уметници. Неговото дело, исто така, се занимава со осаменоста, изолацијата и самоуништувањето на луѓето кои се стремат кон недостижно совршенство, бидејќи истото совршенство би значело стагнација, а со тоа и смрт.

„Es ist alles lächerlich, wenn man an den Tod denkt“ (Сè е смешно, кога се мисли на смртта) бил неговиот коментар кога ја добил помалата австриска национална награда во 1968 година, што резултирало со еден од многуте јавни скандали што ги предизвикал поради годините и кои станале дел од неговата слава. Неговиот роман „Дрвосечачи“ (1984), на пример, не можел да биде објавен со години поради тужба за клевета од поранешен пријател. Многу од неговите драми - пред сè „Хелденплац“ (1988) - наидувале на критики од многу Австријци, кои тврделе дека ја нарушуваат репутацијата на Австрија. Една од поконтроверзните линии се однесува на Австрија како „брутална и глупава нација... безумна, бескултурна канализација која ја шири својата продорна смрдеа низ цела Европа“. „Хелденплац“, како и другите драми што Бернхард ги напишал во овие години, биле поставени во познатиот виенски Бургтеатар од контроверзниот режисер Клаус Пајман.

Дури и по смртта, Бернхард предизвикал вознемирување со неговата „Посмртна книжевна емиграција“, како што тој наводно ја нарекол, со што неговиот тестамент не дозволувал никакво објавување и инсценирање на неговото дело во Австрија. Меѓународната фондација „Томас Бернхард“, основана од неговиот извршител и полубрат д-р Петер Фабјан, оттогаш направила исклучоци, иако германската фирма Суркамп останува негов главен издавач.

Преписката помеѓу Бернхард и неговиот издавач Зигфрид Унселд од 1961 до 1989 година - околу 500 писма - била објавена во декември 2009 година во Суркамп Верлаг, Германија.

 
Надгробната плоча на Томас Бернхард

Библиографија уреди

Бернхард напишал девет романи, неколку книги со раскази и кратки прози, како и неколку автобиографски дела и бројни драми.[7]

Романи уреди

Новели уреди

  • Амрас (1964).
  • Вата. Наследство (1964). Playing Watten.
  • Прошетка (1971). Одење.

Драми уреди

  • „Празник за Борис“ (1968).
  • „Ловечката забава (1974). `` Ловечката забава , во превод на Гита Хонегер (1980)
  • „Сила на навиката. Комедија“ (1974).
  • „Претседателот (1975).
  • „Минети. Портрет на уметникот како старец“ (1977)
  • „Имануел Кант“ (1978)
  • „Подоброто (1979)
  • „Пред пензија. Комедија со германска душа“ (1979)
  • „Над сите врвови има мир (1981)
  • „На дестинаца (1981)
  • „Германската маса за ручек (1981)
  • „ Изгледот е измамен (1983)
  • „ Театар (1984)
  • „ Ритер, Дене, Вос (1984)
  • „Едноставно комплицирано (1986)
  • „Елизабета II (1987).
  • „ Хелденплац (1988)
  • „Клаус Пејман купува панталони и излегува да јаде со мене“ (1990)

Разно уреди

  • „На земјата и во пеколот (1957)
  • „Виктор полуглупак. Зимска бајка не само за деца“ (1966)
  • „Проза (1967)
  • „Имитатор на гласови (раскази, 1978)
  • „Мои цени (2009)
  • „Гете турка (2010)[9].

Наводи уреди

  1. ↑ Thomas-Bernhard
  2. ↑ / Thomas Bernhard (1931-1989)
  3. ↑ Thomas-Bernhard
  4. ↑ „Белешка за авторот“, во: Томас Бернхард, Имитатор на гласови. Скопје: Темплум, 2008, стр. 164.
  5. ↑ „Белешка за авторот“, во: Томас Бернхард, Имитатор на гласови. Скопје: Темплум, 2008, стр. 163-165.
  6. ↑ Thomas Bernhard was a 'demon', half-brother reveals in bestseller
  7. ↑ The bleak laughter of Thomas Bernhard.
  8. ↑ Books by Thomas Bernhard and Complete Book Reviews
  9. ↑ „Thomas Bernhard: 'Woodcutters'“. Архивирано од изворникот на 2022-01-01. Посетено на 2022-01-01.

Извори уреди

Понатамошно читање уреди

Осврти уреди

  • Baskin, Jason M., "Thomas Bernhard," Boston Review, Summer 2002). Review of Gitta Honegger's biography and three books by Bernhard.
  • Craft, Robert, "The Comedian of Horror," The New York Review of Books, Sept. 27, 1990. Review of ten books by Bernhard.
  • Updike, John (4 February 1985). „Books: Ungreat Lives“. The New Yorker. 60 (51): 94–101. Review of Concrete.

Филмови уреди

  • Ferry Radax: Thomas Bernhard – Drei Tage (Thomas Bernhard – three days, 1970). Directed by Ferry Radax and based on a written self-portrait by Thomas Bernhard.
  • Ferry Radax: Der Italiener (The Italian, 1972), a feature film directed by Ferry Radax and based on a script by Thomas Bernhard.

Надворешни врски уреди

Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Томас_Бернхард&oldid=5162330“