Стапка на природен прираст
Во демографијата, стапката на природен прираст (СПП), позната и како природна промена на населението, се дефинира како стапка на наталитет минус стапката на смртност на одредено население, во одреден временски период.[1] Обично се изразува или како бројка на 1.000 жители од населението[2] или како процент.[3] СПП може да биде или позитивна или негативна. Тоа е спротивно на вкупната промена на населението со игнорирање на нето преселбата.
| ≥ 30 25 – 29.99 20 – 24.99 15 – 19.99 | 10 – 14.99 5 – 9.99 0 – 4.99 -5 – -0.01 | < -5 Без податоци |
Оваа стапка им дава на демографите увид за тоа како се развива населението во регионот, и овие анализи можат да ги информираат владините обиди да ја обликуваат стапката на природен прираст.
Примери
уредиДа претпоставиме дека населението од 5.000 лица доживеало 1.150 живородени и 900 смртни случаи во текот на една година.
За да се прикаже стапката на природен прираст во текот на таа година како процент, равенката би била
(1.150 – 900) ÷ 5.000 = 0,05 = +5%
За да се прикаже СПП како број на 1.000 жители од населението, равенката би била
(1.150 - 900) ÷ (5.000/1.000) = 250 ÷ 5 = +50
Може да се прикаже и како природни раѓања на 1.000 минус смртни случаи на 1.000
(1.150 ÷ 5) - (900 ÷ 5) = 230 - 180 = +50
За да ја претворите СПП на 1.000 жители во процент, поделете го со 1.000. Равенката би била
+50 ÷ 1000 = 0,05 = +5%
Употреби
уредиСтапката на природен прираст им дава на демографите идеја за тоа како населението во регионот се менува со текот на времето. СПП го исклучува внатрешното и надворешното преселување, давајќи индикација за растот на населението само врз основа на раѓања и смртни случаи. Споредувањето на природната промена на населението со вкупната промена на населението покажува која е доминантна за одреден регион. Гледајќи ја оваа разлика меѓу регионите, се откриваат оние кои се менуваат главно поради раѓањата над смртните случаи и оние кои се менуваат главно поради преселбата. Картата покажува токму таква анализа за САД.[1]
Трендот на СПП со текот на времето може да укаже во која фаза од демографскиот транзициски модел (ДТМ) е еден регион или земја.
Национални напори да се влијае на стапката на природниот прираст
уредиОбидите на владата да ја обликува СПП на регион или земја се вообичаени ширум светот.[4] Политиките можат или да поттикнат или да го обесхрабрат зголемувањето на наталитетот. На пример, за време на кризата КОВИД-19, Сингапур им понудил на семејствата „бебешки бонус за пандемија“ за да поттикне повисока стапка на наталитет, со тоа зголемувајќи ја СПП.[5] Соединетите Држави размислувале за слични политики.[6] Друг пример била кинеската политика на едно дете, наменета за намалување на наталитетот, со тоа и намалување на СПП.[7]
Земја со добра инфраструктура за поддршка на семејствата, здравјето на жените и здравјето на мајките/детето веројатно би имала пониски стапки на смртност на доенчиња или мајки, што би ја зголемило стапката на природен прираст.
Поврзано
уредиНаводи
уреди- ↑ 1,0 1,1 Rogers, Luke; Borsella, Peter (24 март 2016). „Growth or Decline: Understanding How Populations Change“. United States Census Bureau. Посетено на 2 ноември 2022.
- ↑ „World Population Prospects“. United Nations Department of Economic and Social Affairs.
- ↑ „Estimates, 1950 - 2020: Annually interpolated demographic indicators - Rate of natural increase (per 1,000 population)“. Our World In Data.
- ↑ „Government policies to raise or lower the fertility leve“ (PDF). Population Facts, United Nations Department of Economics and Social Affairs. декември 2017.
- ↑ „Singapore offers 'pandemic baby bonus' to boost births“. BBC News. 6 октомври 2020. Посетено на 2 ноември 2022.
- ↑ Cain Miller, Claire (17 февруари 2021). „Would Americans Have More Babies if the Government Paid Them?“. New York Times. Посетено на 2 ноември 2022.
- ↑ Hesketh, Therese; Lu, Li; Xing, Zhu Wei (15 септември 2005). „The Effect of China's One-Child Family Policy after 25 Years“ (PDF). New England Journal of Medicine. 353 (11): 1171–1176. doi:10.1056/NEJMhpr051833. ISSN 0028-4793. PMID 16162890.