Википедија

Russula brevipes

Russula brevipes е вид на печурка попозната како гулапка со кратко стебло. Тоа е широко распространето во Северна Америка, а било пријавено од Пакистан во 2006 година. Габата расте во микоризална асоцијација со дрвја од неколку родови, вклучително и ела, смрека, Pseudotsuga menziesii иTsuga sieboldii. Плодните тела се бели и големи, со конвексни до инка во облик на шапка со димензии 7-30 см широки поставени на дебела дршка до 8 см долга. Ливчињата на долната страна на шапката се тесно распоредени и понекогаш имаат слабо синкава нијанса. Спорите се приближно сферични и имаат површина слична на мрежа, испреплетена со брадавици.

Габите на Russula brevipes често се развиваат под иглолисни иглички или лисја од широколисни дрвја и плодните тела се јавуваат од лето до есен. Формите на печурката кои развиваат синкаста лента на врвот на дршката понекогаш се нарекуваат разновидност на акриор. Иако се јадливи, печурките Russula brevipes имаат благ или горчлив вкус. Тие стануваат повкусни штом паразитираат од аскомицетната габа Hypomyces lactifluorum, светло портокалова мувла што го покрива телото на плодот и ги трансформира во јастог печурки.

Таксономија уреди

Russula brevipes првично била опишана од американскиот миколог Чарлс Хортон Пек во 1890 година, од примероци собрани во Quogue, Њујорк. Класифициран е во потсекцијата Lactaroideae, групација на слични видови Гулапка кои се одликуваат со белузлаво до бледожолто плодни тела, компактно и тврдо месо, изобилство на ламели (кратки ливчиња). Други сродни видови Гулапка со сличен опсег на висини на украсување на спори ги вклучуваат Russula delica, R. romagnesiana и R. pseudodelica.[1]

Имаше значителна конфузија во литературата околу именувањето на Russula brevipes. Некои американски миколози од почетокот на 20 век ја нарекле Russula delica, иако таа габа била опишана во Европа од Елиас Фрис со опис што не се совпаѓа точно со северноамериканските колеги. Концептот на Фрис за Russula delica вклучувало: бело плодно тело кое не ја менува бојата, мазна, сјајна шапка, и тенки, широко распоредени ливчиња. За да се зголеми конфузијата, Ролф Сингер, а подоцна и Роберт Кинер и Анри Ромагнези опишале други видови што ги нарекле Russula delica. Роберт Шафер ја сумирал таксономската загатка во 1964 година:

Russula delica е вид кој сите го знаат, така да се каже, но доказите покажуваат дека Russula delica според Фрис (1838) не е Russula delica според Singer (1938), кој пак не е Russula delica според Кинер и Ромагнези (1953)…Најдобро е да се користи R. brevipes за северноамериканските збирки кои повеќето автори, но не и Кинер и Ромагнези (1953), ги нарекуваат Russula delica. Името, R.brevipes, е прикачен на колекција на типови, има разумно експлицитен оригинален опис и обезбедува стабилна точка за која може да се формира концепт за видовите.

Шафер ги дефинирал сортите Russula brevipes acrior и megaspora во 1964 година од калифорниски примероци. Првата се одликувала со зеленикаво-сина лента што се формирала на врвот на дршката, додека втората сорта имала големи спори. Номенклатурната база на податоци Index Fungorum не смета дека овие сорти имаат независно таксономско значење.[2] Во една публикација од 2012 година, микологот Мајк Дејвис и неговите колеги сугерираат дека западно-северноамериканските Russula brevipes сочинуваат комплекс од најмалку четири различни видови.[3] Според MycoBank, европскиот вид Russula chloroides е синоним за Russula brevipes,[2] иако Index Fungorum и други извори ги сметаат за различни видови.

Специфичниот епитет brevipes е изведен од латинските зборови brevis „кратко“ и pes „стапало“, па оттука и „кратконога“.[4] Народните имиња што се користат за упатување на печурката вклучуваат гулапка со кратко стебло, бела гулапка со кратки стебленца, и кршливи жили.[5]

Опис уреди

 
Зеленкаста лента може да се развие на врвот на дршката.

Целосно порасната, шапката може да се движи од 7-30 см во пречник, белузлава до тапо-жолта и е во облик на инка со централна вдлабнатина. Ливчињата се тесни и тенки, независни во приврзаноста, речиси бели кога се млади, но стануваат бледожолти со возраста, а понекогаш и чаталести во близина на дршката. Дршката е 3-8 см долга и 2,5–4 см дебела. Првично е бела, но со возраста добива жолтеникаво-кафеава боја. Печурката понекогаш развива бледо зелена лента на врвот на дршката. Отпечатокот на спорите е бел до светло кремов.[6]

Спорите на Russula brevipes се во облик на јајце до повеќе или помалку сферични и се со димензии 7,5-10 со 6,5-8,5 µm,[5] тие имаат делумно мрежеста (мрежна) површина испреплетена со брадавици со големина до 1 µm висока. Кутикулата на шапката е наредена во форма на кутис (се одликува со хифи кои се движат паралелно со површината на капачето) што содржи испреплетени хифи со заоблени врвови. Нема цистидии на шапката (пилеоцистидија).[7]

Варијантата R. brevipes var. acrior Shaffer има суптилно зелено засенчување на врвот на дршката и на ливчињата R.brevipes var. megaspora има спори со димензии 9-14 на 8-12 µm.

Слични видови уреди

 
Russula delica е една од неколкуте R. brevipes кои личат

Субалпската восочна шапка ( Hygrophorus subalpinus ) е нешто слична по изглед со R. brevipes , но нема кршливо месо и има леплива капа.[8] Тихоокеанскиот северозападен вид Russula cascadensis исто така наликува на R. brevipes, но има остар вкус и помали плодни тела.[9] Друга слична, R.vesicatoria, има ливчиња кои често се спууштаат во близина на додатокот на стеблото.[10] R. angustispora е доста слична на R. brevipes, но има потесни спори со димензии 6,5-8,5 на 4,5-5 µm, и ја нема бледо зеленикавата лента што понекогаш се развива кај вториот вид. Европската Russula delica е широко распространета, иако поретка во северните региони на континентот. Слично на R. brevipes во целокупната морфологија, има нешто поголеми спори (9-12 на 7-8,5 µm) со украс на површината со истакнати брадавици меѓусебно поврзани со обрасци на гребени слични на зебра. Печурката Lactifluus piperatus може да се разликува од R. brevipes со испуштање на латекс кога ткивото на печурката е исечено или повредено.

Распространетост и живеалиште уреди

Тоа е честа ектомикоризална габа поврзана со неколку домаќини низ умерените шумски екосистеми. Типични домаќини вклучуваат дрвја од родовите Ела, Смрча, Дуглазија и Tsuga Pinaceae. Габата е забележана во пакистанските хималајски влажни умерени шуми поврзани со Pinus wallichiana. Плодните тела растат поединечно или во групи; плодната сезона се јавува од лето до есен. Во западна Северна Америка, каде што печурката е доста честа појава, најчесто се среќава во доцна есен. Печурките обично се среќаваат како „ракчиња“ - ниски, делумно изникнати на шумското дно, и често биле делумно консумирани од цицачи како што се глодачи или елени.

Студиите покажале дека географски одвоената R. brevipes популациите (глобално и континентално) развиваат значајна генетска диференцијација, што сугерира дека протокот на гени помеѓу овие популации е мал. Спротивно на тоа, забележана е мала генетска диференцијација помеѓу популациите земени од помала област (помалку од приближно 1000 метри). Р. brevipes е еден од неколкуте видови Гулапка кои се поврзуваат со мико-хетеротрофната орхидеја Limodorum abortimum.

Јадливост уреди

Russula brevipes е неопислив јадлив вид кој има тенденција да ги зема вкусовите на месото и сосовите со кои се готви. Тој е еден од неколкуте видови Гулапка собрани во дивината од мексиканскиот национален парк Изта-Попо Зокијапан и се продаваат на локалните пазари во блиската Озумба.[11] Печурките се погодни за маринирање поради нивната јасна текстура.[12]

Плодните тела најчесто се паразитираат од аскомицетот Hypomyces lactifluorum, трансформирајќи ги во јастиво познат како јастог. Во оваа форма, површината на овошното тело се развива во тврда, тенка кора испреплетена со ситни мозолчиња, а дршките се сведени на тапи гребени. Месото на габата - нормално кршливо и ронливо - станува набиено и помалку кршливо.[13]

Биоактивни соединенија уреди

Сесквитерпенските лактони се разновидна група на биолошки активни соединенија кои се испитуваат за нивните антиинфламаторни и антитуморни активности.[14] Некои од овие соединенија се изолирани и хемиски се одликуваат од Russula brevipes : русулактароруфин, лактароруфин-А и 24-етил-холеста-7,22 Е -диен-3β,5α,6β-триол.[15]

Наводи уреди

  1. ↑ „Tringa brevipes: BirdLife International“. IUCN Red List of Threatened Species. 2014-07-24. Посетено на 2022-04-12.
  2. ↑ 2,0 2,1 Peck, Charles H. (1897). Annual report of the state botanist, by Charles H. Peck. Albany,: University of the State of New York,.CS1-одржување: излишна интерпункција (link)
  3. ↑ Sommer, Robert; Menge, John A. (2012). Field Guide to Mushrooms of Western North America. Berkeley: University of California Press. ISBN 978-0-520-95360-4. OCLC 797915861.
  4. ↑ Simpson, D. P. (1968). Cassell's new Latin-English, English-Latin dictionary (5 ed. изд.). London: Cassell. ISBN 0-304-92909-3. OCLC 7260402.CS1-одржување: излишен текст (link)
  5. ↑ 5,0 5,1 McKnight, Vera B.; National Audubon Society; National Wildlife Federation (1987). A field guide to mushrooms, North America. Boston: Houghton Mifflin. ISBN 0-395-42101-2. OCLC 14586860.
  6. ↑ Arora, David (1986). Mushrooms demystified : a comprehensive guide to the fleshy fungi (2 ed. изд.). Berkeley: Ten Speed Press. ISBN 0-89815-170-8. OCLC 13702933.CS1-одржување: излишен текст (link)
  7. ↑ Suri, Om P.; Shah, Rita; Satti, Naresh K.; Suri, Krishan A. (1997-08). „Russulactarorufin, a lactarane skeleton sesquiterpene from Russula brevipes“. Phytochemistry. 45 (7): 1453–1455. doi:10.1016/s0031-9422(97)00121-0. ISSN 0031-9422. Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)
  8. ↑ Stuntz, Daniel E.; Ammirati, Joseph F.; McKenny, Margaret (1987). The new savory wild mushroom (3 ed. изд.). Seattle: University of Washington Press. ISBN 0-295-96491-X. OCLC 14964464.CS1-одржување: излишен текст (link)
  9. ↑ RUSSULA. Ohio University Press. 2018-11-06. стр. 21–34.
  10. ↑ Miller, Hope (2006). North American mushrooms : a field guide to edible and inedible fungi (1 ed. изд.). Guilford, Conn.: Falcon Guide. ISBN 0-7627-3109-5. OCLC 62282438.CS1-одржување: излишен текст (link)
  11. ↑ Dugan, Frank M. (2011). Conspectus of world ethnomycology : fungi in ceremonies, crafts, diets, medicines, and myths. St. Paul, MN: American Phytopathological Society. ISBN 978-0-89054-395-5. OCLC 728580724.
  12. ↑ Orr, Dorothy B. (1979). Mushrooms of western North America. Berkeley: University of California Press. ISBN 0-520-03656-5. OCLC 6539034.
  13. ↑ Spahr, David L. (2009). Edible and medicinal mushrooms of New England and Eastern Canada. Berkeley, Calif.: North Atlantic Books. ISBN 978-1-55643-795-3. OCLC 277201843.
  14. ↑ Ghantous, Akram; Gali-Muhtasib, Hala; Vuorela, Heikki; Saliba, Najat A.; Darwiche, Nadine (2010-08). „What made sesquiterpene lactones reach cancer clinical trials?“. Drug Discovery Today (англиски). 15 (15–16): 668–678. doi:10.1016/j.drudis.2010.06.002. Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)
  15. ↑ Suri, Om P.; Shah, Rita; Satti, Naresh K.; Suri, Krishan A. (1997-08). „Russulactarorufin, a lactarane skeleton sesquiterpene from Russula brevipes“. Phytochemistry (англиски). 45 (7): 1453–1455. doi:10.1016/S0031-9422(97)00121-0. Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Russula_brevipes&oldid=5090722“