Википедија

Шенси

покраина во Кина

Шенси (кинески: 乾陵; алтернативно Шанси) - безкрајбрежна покраина на Народна Република Кина. Службено дел од Северозападна Кина, се граничи со единиците на ниво на покраини Шанси (СИ, И), Хенан (И), Хубеј (ЈИ), Чонгќинг (Ј), Сичуан (ЈЗ), Гансу (З), Нингсја (СЗ) и Внатрешна Монголија (Н).

Покраина Шенси
陕西省
Покраина
Име транскр.
 • Кинески陕西省 (Шенси Шанг/Шанси Шанг)
 • КратенкаСН / 陕 or 秦 (пинјин: Shǎn / Qín)
(според часовните стрелки)
Карта покажувајќи ја местоположбата на покраината Шанси
Карта покажувајќи ја местоположбата на покраината Шанси
Главен град
(and largest city)		Сиан
Единици10 префектури, 107 околии, 1745 паланковини
Управа
 • СекретарЛиу Гуоџонг
 • УправникЏао Јиде
Површина[1]
 • Вкупна205.800 км2 (79,500 ми2)
Ранг11,
Најг. вис. (Тајбај)&100000000000037710000003.771 м
Население (2010)[2]
 • Вкупно37,327,378
 • проц. од (2019)38,760,000
 • Ранг16.
 • Густина0,00.018/км2 (0,00.047/ми2)
 • Ранг21.
Демографија
 • Етнички составХан – 99.5%
Хуи – 0.4%
 • Јазици и наречјаЏонѓуан мандарински, југозападен мандарински, џин
ISO 3166CN-SN
БДП (2017[3])2.19 трилиони јуани
324.34 милијарди долари на САД 15.)
 • по глава на жител57,266 јуани
8,482 долари на САД (12.)
ИЧР (2018)▲ 0.756[4]
висок ·14.
Мреж. местоwww.shaanxi.gov.cn (Упростено писмо)

Шенси зафаќа површина од над 205,000 км2 со околу 37 милиони луѓе, 16тата најбројна во Кина. Сиан – кој ги вклучува местата на поранешните кинески престолнини Фенгхао и Чанг'ан – е главен град на покраината, како и најголемиот град во северозападна Кина[5] и исто така еден од најстарите градови во Кина и најстариот од Четирите велики древни метрополи, главен град на династиите Западен Џоу, Западен Хан, Џин, Суи и Танг.[6] Сјанјанг, кој служел како главен град на династијата Ќин, е веднаш на север преку реката Веј. Другите градови на ниво на префектура во кои е поделена покраината се Анканг, Баоџи, Ханџонг, Шанглуо, Тонгчуан, Вејнан, Јан'ан и Јулин.

Шенси е географски поделен на три дела, имено Северен, Средиштен и Јужен Шенси. Северен Шенси (или „Шенбеј“) го сочинува југоисточниот дел на басенот Ордос и главно ги сочинува двата префектурни града Јулин и Ја'ан на северната висорамнина Лос, обележани од пустината Ордос и пасиштата на Внатрешна Монголија на градот Ордос покрај Минговиот голем ѕид. Средиштен Шенси (или „Шенжонг“) е познат и како регион Гуанџонг и го сочинува дренажниот слив на долната река Веј источно од планината Лонг и северно од планините Ќинлинг, каде што живее мнозинството од населението на Шенси. Јужен Шенси (или „Шенан“) се состои од три префектурски градови во работ на историскиот Башу регион јужно од планините Ќинлинг, и се состои од три планински градови Ханџонг, Анканг и Шанглуо. Заедно со областите на соседните покраини Шанси и Хенан, таа претставувала лулка на кинеската цивилизација.

Огромното мнозинство од населението во Шенси се Хан Кинези. Мандаринскиот јазик главно се зборува во Шенси, вклучувајќи го џонѓуанскиот мандарински и југозападниот мандарински; различна сорта на кинески, Џин, е исто така говорен.

Шенси е 15-та по големина економија во Кина, рангирана на средно ниво меѓу кинеските административни единици. Секторите на фосилно гориво и висока технологија ги сочинуваат двете најголеми индустрии во покраината Шенси. Секторот за висока технологија вклучува авиони и воздушна индустрија, а Шенси произведува повеќе од 50% од истражување и развој и опрема за производство на домашната индустрија за комерцијална авијација во земјата.[7]

Историја уреди

Шенси се смета за една од лулките на кинеската цивилизација. Тринаесет феудални династии ги основале своите престолнини во покраината за повеќе од 1100 години, од династијата Џоу до династијата Танг.

Главниот град и сегашна престолнина на покраината, Сиан, е еден од четирите големи древни престолнини на Кина и е источниот крај на Патот на свилата, кој водел кон Европа, Арапскиот Полуостров и Африка.

Под династијата Хан, Северниот Пат на свилата бил проширен за да ги унапреди истражувањето и воените цели на запад. Овој Северен Пат на свилата бил најсеверниот дел од Патиштата на свилата и е оддалечен околу 2,600 км во должина. Тој го поврзувал древниот кинески главен град Сиан на запад преку Преминот Вушао Линг до Вувеј и излегувал во Кашгар пред да се поврзе со античка Партија.[8]

Династијата Северен Сонг го основала колото (административна единица) Шенси Лу во областа, управувана од современиот Сиан во 997 година. Династијата Јуан ја основала покраината Шенси (династија Јуан), управувана од Ограночниот секретаријат во 1286 година.[9]

Под династијата Минг, Шенси бил основан со основањето на Комисијата за покраинска администрација во Шанси во 1376 година, чија администрација ги опфаќала и современите покраини Гансу, Нингсја и дел од Ќингхај.[9]

Еден од најразорните земјотреси во историјата се случил во близина на Хуа Шан, во југоисточниот дел на покраината Шенси, на 23 јануари 1556 година, при што загинале околу 830,000 луѓе (види земјотрес во Шенси во 1556 година).

По основањето на династијата Ќинг, Гансу бил разделен од Шенси, но и со двете покраини биле управувани под вицекралот на Шан-Ган.

Крајот на краткотрајниот Џјангски Совет го означил почетокот на Долгиот марш од страна на Мао Це Тунг и кинеските комунисти кон Шенскиот Совет кај Ја'ан.

Праисториско наоѓалиште уреди

Наоѓалиштето Лантијан Ман, со хоминински фосили од пред еден милион години, било пронајдено во округот Лантијан во северозападната покраина Шенси, во близина на градот Сиан. Научниците го класифицираат лантијанскиот човек како подвид на хомо еректус. Фосилите се изложени во Историскиот музеј Шенси, Сиан, Кина.

Наводи уреди

  1. ↑ „Doing Business in China – Survey“. Министерство за трговија на Народна Република Кина. Архивирано од изворникот 26 мај 2014. Посетено на 2 март 2021.
  2. ↑ „Communiqué of the National Bureau of Statistics of People's Republic of China on Major Figures of the 2010 Population Census [1] (No. 2)“. National Bureau of Statistics of China. 29 April 2011. Архивирано од изворникот на 27 јули 2013. Посетено на 4 August 2013.
  3. ↑ 陕西省2017年国民经济和社会发展统计公报 [Statistical Communiqué of Shaanxi on the 2017 National Economic and Social Development] (кинески). Statistical Bureau of Shaanxi. 9 март 2018. Архивирано од изворникот 22 јуни 2018. Посетено на 2 март 2021.
  4. ↑ „Sub-national HDI - Subnational HDI - Global Data Lab“. globaldatalab.org. Посетено на 2 март 2021.
  5. ↑ 最新中国城市人口数量排名（根据2010年第六次人口普查）. www.elivecity.cn (кинески). Архивирано од изворникот на 3 март 2015. Посетено на 2 март 2021.
  6. ↑ „Xi'an - MSN Encarta“. 28 февруари 2008. Архивирано од изворникот на 28 февруари 2008. Посетено на 2 март 2021.
  7. ↑ „China Economy @ China Perspective“. Архивирано од изворникот на 8 октомври 2011. Посетено на 2 март 2021.
  8. ↑ „Silk Road, North China, C.Michael Hogan, the Megalithic Portal, ed. A. Burnham“. Архивирано од изворникот на 2 октомври 2013. Посетено на 2 март 2021.
  9. ↑ 9,0 9,1 Dictionary of the Ben cao gang mu, Volume 2: Geographical and Administrative Designations First Edition, Paul Unschuld, Series Editor Edition by Hua Linfu (Author), Paul D. Buell (Author), Paul U. Unschuld (Editor)

Надворешни врски уреди

Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Шенси&oldid=4880147“