Шаторски циркус се однесува на стариот стил на театар или циркус каде што друштва од патувачки играчи или изведувачи обиколувале градови и села во покраините на Британија и на други места, особено во текот на 19-от век. Преземен од англиската именката „Fit-up“, терминот е театарски сленг за да опише сцена или шатор или штанд што може да се пренесе и подигне брзо за претставите. Друштво на шаторски циркус било патувачки друштво од играчи што ги носеле своите сценографии, реквизити и носии што можат да се постават на привремено место - што можло да биде голем шатор или селска сала.[1][2] „Шаторските“ циркуси биле особено распространети во Ирска од 19 век и студијата за историјата на успешноста на овие истражувања била направена од ирски академици. Најстарата од овие ирски компании ги вклучува компаниите „JB Carrick ford Company“ и „Tommy Conway/Keegan#, кои ги формирале „Bohemian Minstrels“ на почетокот на 19 век.[3]

Циркус е пример за „фит-ап“ компанија на изведувачи

Бројот на „шаторски циркуси“ пораснал на почетокот на 20-от век со проценки за околу 60 компании кои го обиколиле ирските села до 1930 година. Нивните претстави обично вклучувале некаква форма на варијатен чин и мелодрама проследена со фарса. Додека Првата светска војна ги отежнувала театрите во Ирска со ограничувања за воен рок и патувања што им отежнувало на странските изведувачи да стигнат до местата, шаторските циркуси биле во можност да продолжат во голема мерка без влијание.[3] Друштвото на глумецот Ању Мекмастер што било создадено во 1925 година ја продолжило оваа претходна традиција и отпатувало во оддалечените делови на Ирска за да настапува до средината на 20 век. Примери од 21 век вклучуваат патувачки циркуси, патувачки саеми и претстави на „Панч и Јуди“.

Општо земено, шаторските циркуси:

… ги носеле сите нивни реквизити, костуми, сценографија, завеси и светлосен систем … и доколку било потребно, материјалите за привремена импровизирана сцена што ги собирале на кое било место.[3]

Театарските дружини патувале на често оддалечени места и ги „поставувале“ месните театри или сали. Многу често, овие патувачки емисии можеле да бидат единствената забава што некое село можело да ја види некое време и затоа обично се играло со поголема публика. Тие често ги изведувале делата на класичните автори како Шекспир. Во литературата, романот Николас Никлеби (1838) од Чарлс Дикенс го вклучувал Крамлсовиот циркуски состав од патувачки играчи на кои им се придружил Никлби. Предводен од Винсент Крамлс, внесен глумец-раководител, кој го земал Николас под своја закрила, тој и неговото семејство го однеле својот чин во Соединетите Држави за да остварат поголем успех на театарската сцена.

Наводи уреди

  1. Definition of 'Fit-up' - Collins Dictionary, HarperCollins Publishers
  2. John Ayto and John Simpson, Definition of 'Fit-up' - Oxford Dictionary of Modern Slang, Oxford University Press (2010) - Google Books p. 93
  3. 3,0 3,1 3,2 Susanne Colleary, The Comic Everywoman in Irish Popular Theatre: Political Melodrama, 1890-1925, Palgrave Macmillan (2018) - Google Books p. 6