Тренделаг
Тренделаг (норвешки: Trøndelag, јужнолапонски: Trööndelage) — округ во средишниот дел на Норвешка. Настанал на 1 јануари 2018 г. со спојување на дотогашните окрузи Северен и Јужен Тренделаг, одвоени уште од 1804 г. Округот се граничи со Мере и Румсдал и заедно го образуваат регионот Средна Норвешка.
| Тренделаг Trøndelag | ||
|---|---|---|
| округ | ||
| ||
 Тренделаг во рамките на Норвешка | ||
| Земја | Норвешка | |
| Округ | Тренделаг | |
| Регион | Средна Норвешка | |
| Назнака | NO-50 | |
| Седиште | Стејнхер | |
| Управа | ||
| • Окружен управник | Франк Јенсен (2018–) | |
| • Окружен градоначалник | Торе О. Сандвик (2018–) | |
| Површина | ||
| • Вкупна | 41.260 км2 (15,930 ми2) | |
| Население (2009) | ||
| • Вкупно | 418,453 | |
| • Густина | 10/км2 (30/ми2) | |
| • Промена (10 г.) | 0 % | |
| Часовен појас | CET (UTC+01) | |
| • Лете (ЛСВ) | CEST (UTC+02) | |
| Мреж. место | trondelagfylke.no | |
Најголем град е Трондхејм, каде е сместено седиштето на окружниот градоначалник, иако седиштето на округот е Стејнхер. Ова е предвидено да ја намали централизацијата во управата, со оглед на тоа што Тренделаг е втор по големина округ во земјата.
Во 1804 г. кралот Данска-Норвешка го поделил Тренделг на два дела, и ова траело сè до повторното спојување на почетокот на 2018 г.[1][2]
Мештаните говорат дијалект наречен трендерски (trøndersk), чија главна особина е изоставувувањето на завршните самогласки.
Тренделаг е меѓу најплодните места во Норвешка, чие обработливо земјиште дава големи приноси. Највеќето производи се предаваат кооперативот за месо и млеко, но во последно време ова важи и за земјоделските култури.
Историја уреди
Подрачејто е населено со иладници години. На почетокот на железното време Тренделаг (старонордиски: Þrǿndalǫg) бил поделен на неколку ситни кралства наречени „филки“. Филките имале заеднички закони и првобитни собрание — тинг. Тука се нарекувал Фростатинг, по полуостровот Фроста. Некои го сметаат за прв пример за вистинска демократија.
По времето на Хокон Грјотгардсон (838-900), Тренделаг бил под власта на велможа — јарлот од Ладе, со седиште во источниот дел на Трондхејм, крај морскиот ракав Трондхејмсфјорд. Јарловите имале значајна моќ и влијание во Норвешка сè до 1030 г.
| Година | Нас. | ±% |
|---|---|---|
| 1769 | 78.274 | — |
| 1951 | 307.635 | +293.0% |
| 1960 | 327.127 | +6.3% |
| 1970 | 350.297 | +7.1% |
| 1980 | 368.942 | +5.3% |
| 1990 | 377.202 | +2.2% |
| 2000 | 389.960 | +3.4% |
| 2010 | 422.102 | +8.2% |
| Извор: Централно статистичко биро [1][2][3][4]. | ||
Тренделаг (заедно со делови од Мере и Румсдал) влегле во Шведска in the Роскилдскиот мировен договор во 1658 г. под власт ана Карл X, но набргу биле вратени Данска-Норвешка по Копенхагенскиот договор во 1660 г. Во текот на овие две години, шведска власт регрутирала 2.000 мажи и млади момчиња да се борат во војната против Полска и Бранденбург. Карл X стравувал дека ќе тренделажаните востанат против шведскиот окупатор и затоа решил да ги држи подалеку од родниот крај. Само една третина се вратиле дома, додека пак други биле приморани да се населат во Естонија (тогаш шведска покраина) по начелото раздели па владеј.[3]
Есента 1718 г. за време на Големата северна војна, војсководецот Карл Густав Армфелд тргнал со десетилјадна војска навлегол во Тренделаг за да го заземе Трондхејм по наредба на кралот Карл XII. Поради лошата линија на снабдување од Шведска, војската морала да се прехранува од селание, предизвикувајќи голема беда. Походот не успеал: бранителите на Трондхејм успешно ја одвратиле опсадата. По загинувањето на Карл XII во Опсадата на Фредрикстен во југоисточна Норвешка, Армфелд бил отповикан назад во Шведска. Повлекувањето било мачно. Војската се свела на 6.000 борци кои веќе биле парталави и прегладнети, а потоа западнале во силна вејавица. Илјадници премрзнале до смрт во норвешките планини, а стотици биле доживотно осакатени.[4]
Управа уреди
Округот е под управа на совет. Во Стејнхер е седиштето на окружниот управник и окружната управа. Истите имаат служби и во Трондхејм.
Во Тренделаг има вкупно 41 вишо средно училиште, од кои девет се приватни. Има и 10-11 народни средни училишта.[5]
Краеви уреди
Округот често се дели на неколку географски краеви:
- Геулдален — речната долина на Геула
- Инхеред — подрачјето околу внатрешниот ракав Трондхејмсфјорд
- Намдал — пошироката речна долина на Намсен
- Оркдален — речната долина на Оркла
- Стјердален — долината Стјердален
- Трондхејмски Регион — подрачјата околу градот Трондхејм
- Фусен — полуостровот Фусен и околината
Градови и гратчиња уреди
Округот има девет градски населени места, како и рударското место Рерус.
- Брекстад (во општината Ерланд)
- Вердалсера (во општината Вердал)
- Колверејд (во општината Нереј)
- Левангер (во општината Левангер)
- Намсус (во општината Намсус)
- Оркангер (во општината Оркдал)
- Рерус (во општината Рерус)
- Стејнхер (во општината Стејнхер)
- Стјердалсхалсен (во општината Стјердал)
- Трондхејм (во општината Трондхејм)
Општини уреди
Тренделаг има вкупно 47 општини според попоисот од 2018 г.
| Име | Изворно име |
На карта | Седиште | Население (2017)[6] |
Крај | Број [7] |
|---|---|---|---|---|---|---|
 Агденес
|
Agdenes |  |
Ленсвик | 1.711 | Оркдален | 5016 |
 Бјугн
|
Bjugn |  |
Ботнгорд | 4.822 | Фусен | 5017 |
 Веран
|
Verran |  |
Малм | 2.515 | Инхеред | 5039 |
 Вердал
|
Verdal |  |
Вердалсера | 14.849 | Инхеред | 5038 |
 Викна
|
Vikna |  |
Рервик | 4.418 | Намдален | 5050 |
 Гронг
|
Grong |  |
Медјо | 2.467 | Намдален | 5045 |
 Ерланд
|
Ørland |  |
Брекстад | 5.291 | Фусен | 5015 |
 Индереј
|
Inderøy |  |
Стреумен | 6.800 | Инхеред | 5053 |
 Индре Фусен
|
Indre Fosen |  |
Орнсет | 10.108 | Фусен | 5054 |
 Клебу
|
Klæbu |  |
Клебу | 6.050 | Трондхејмски Регион | 5030 |
 Левангер
|
Levanger |  |
Левангер | 19.892 | Инхеред | 5037 |
 Лека
|
Leka |  |
Лекнес | 584 | Намдален | 5052 |
 Лиерне
|
Lierne |  |
Сандвика | 1.389 | Намдален | 5042 |
 Малвик
|
Malvik |  |
Хумелвик | 13.820 | Трондхејмски Регион | 5031 |
 Мелдал
|
Meldal |  |
Мелдал | 3.960 | Геулдален | 5023 |
 Мелхус
|
Melhus |  |
Мелхус | 16.213 | Оркдален | 5028 |
 Мерокер
|
Meråker |  |
Митбигда | 2.509 | Стјердален | 5034 |
 Митре Геулдал
|
Midtre Gauldal |  |
Стерен | 6.319 | Геулдален | 5027 |
 Намдалсејд
|
Namdalseid |  |
Намдалсејд | 1.593 | Намдален | 5040 |
 Намскоган
|
Namsskogan |  |
Намскоган | 872 | Намдален | 5044 |
 Намсус
|
Namsos |  |
Намсус | 13.051 | Намдален | 5005 |
 Нереј
|
Nærøy |  |
Колверејд | 5.138 | Намдален | 5051 |
 Опдал
|
Oppdal |  |
Опдал | 6.973 | Оркдален | 5021 |
 Оркдал
|
Orkdal |  |
Оркангер | 11.981 | Трондхејмски Регион | 5024 |
 Офјорд
|
Åfjord |  |
Орнес | 3.263 | Фусен | 5018 |
 Рејрвик
|
Røyrvik |  |
Рејрвик | 469 | Намдален | 5043 |
 Ренебу
|
Rennebu |  |
Беркок | 2.556 | Геулдален | 5022 |
 Рерус
|
Røros |  |
Рерус | 5.623 | Геулдален | 5025 |
 Руан
|
Roan |  |
Руан | 959 | Фусен | 5019 |
 Селбу
|
Selbu |  |
Мебонден | 4.098 | Стјердален | 5032 |
 Скеун
|
Skaun |  |
Берса | 8.000 | Трондхејмски Регион | 5029 |
 Снилфјорд
|
Snillfjord |  |
Крукстадера | 982 | Оркдален | 5012 |
 Сноса
|
Snåsa |  |
Сноса | 2.159 | Намдален | 5041 |
 Стејнхер
|
Steinkjer |  |
Стејнхер | 21.972 | Инхеред | 5004 |
 Стјердал
|
Stjørdal |  |
Стјердалсхалсен | 23.625 | Стјердален | 5035 |
 Тидал
|
Tydal |  |
Ос | 861 | Стјердален | 5033 |
 Трондхејм
|
Trondheim |  |
Трондхејм | 190.464 | Трондхејмски Регион | 5001 |
 Уверхала
|
Overhalla |  |
Ранемслета | 3.840 | Намдален | 5047 |
 Усен
|
Osen |  |
Стејнсдален | 978 | Фусен | 5020 |
 Флатангер
|
Flatanger |  |
Леувснес | 1.090 | Намдален | 5049 |
 Фреја
|
Frøya |  |
Систранда | 4.937 | Оркдален | 5014 |
 Фроста
|
Frosta |  |
Фроста | 2.630 | Стјердален | 5036 |
 Фуснес
|
Fosnes |  |
Дун | 628 | Намдален | 5048 |
 Хејландет
|
Høylandet |  |
Хејландет | 1.264 | Намдален | 5046 |
 Хемне
|
Hemne |  |
Кирксетерера | 4.259 | Оркдален | 5011 |
 Хитра
|
Hitra |  |
Филан | 4.659 | Оркдален | 5013 |
 Хултолен
|
Holtålen |  |
Ренбигда | 2.046 | Геулдален | 5026 |
 Тренделаг
|
Trøndelag | |
Стејнхер | 454.596 | Тренделаг | 50 |
Поврзано уреди
Наводи уреди
- ↑ Hofstad, Sigrun (2016-04-27). „Her bankes det for et samlet Trøndelag“. NRK.
- ↑ „Trøndelag fylke: English“. Trøndelag fylke. Посетено на 2018-01-01.
- ↑ Gjerset, Knut (1915). History of the Norwegian People, Volumes II. The MacMillan Company. стр. 318–320.
- ↑ „Historien“. Посетено на 2009-04-07.[мртва врска]
- ↑ Olsen Haugen, Morten, уред. (2018-03-10). „Trøndelag“. Store norske leksikon. Kunnskapsforlaget. Посетено на 2018-05-05.
- ↑ Statistisk sentralbyrå (2017). „Table: 06913: Population 1 January and population changes during the calendar year (M)“ (норвешки). Посетено на 2017-10-02.
- ↑ „Nye fylkes- og kommunenummer - Trøndelag fylke“ (PDF). Det kongelige kommunal- og moderniseringsdepartement.
Надворешни врски уреди
| „Тренделаг“ на Ризницата ? |
63°25′37″N 10°23′35″E / 63.42694° СГШ; 10.39306° ИГД{{#coordinates:}}: не може да има повеќе од една главна ознака по страница