Википедија

Те


Портал:Таоизам


 

Те (zh-cpw|c=德|p=dé| w=te) — клучен концепт во кинеската филозофија, и обично се преведува како „неразделив дел; внатрешна сила; интегритет“ во таоизмот, или „морал, карактер, доблест“ во конфуцијанството, додека во кинескиот будизам се користи за „заслуга; доблесни дела“

Значења уреди

Кинеското „те“ 德 е древен збор. Анализите кои следуваат се семантички, графички и етимолошки.

Дефинирани се дваесет значења за „те“, кои би можеле вака да се преведат:

  • 1. Кревање, искачување. [升; 登.]
  • 2. Морал, доблест, однесување, чест, морален интегритет. [道德, 品行, 节操.]
  • 3. Означување на мудра/просветлена личност со морален карактер. [指有道德的贤明之人.]
  • 4. Љубезност, наклонетост, милост. [恩惠, 恩德.]
  • 5. Благодарност. [感恩, 感激.]
  • 6. Благонаклоно владеење, добра влада, добра наредба. [德政, 善教.]
  • 7. Објективни правила. [客观规律.]
  • 8. Квалитет, природа, основна одлика, особина. [性质; 属性.]
  • 9. Намера, цел, срце, ум. [心意. 如:一心一德.]
  • 10. Во теоријата за петте фази, ја означува сезонската продуктивна енергија/воздух. [五行说指四李的旺气.]
  • 11. Прв раст, почетен стадиум, почеток на нешто. [始生; 事物的开始.]
  • 12. Главата на феникс како шема/декорација. [凤凰头上的花纹.]
  • 13. Благослови, добра среќа, среќа, резултат од добродушна активност. [福, 善庆的事.]
  • 14. Штотуку, самошто. [通 "直 (zhí)".]
  • 15. Да се посади, да се воспостави. Да се посади дрво. [通 "植 (zhí)". 立木.]
  • 16. Да се добие, добивка, резултат. [通 "得".]
  • 17. Кратенка за Република Германија за време на Втората светска војна. [国名. 第二次世界大战结束前的德意志联邦的简称.]
  • 18. Име на ѕвезда. [星名.]
  • 19. Име на река. Втор назив за Жолтата Река. [水名. 黄河之别名.]
  • 20. Презиме. [姓.]

Сите овие значења на „те“ се востановени за време на династијата Хан или пред неа, освен бројот 17.

Тешко е да се одбере еден збор со кој ќе се преведува „те“. Некои јазичари сметаат дека „моќ“ е подобар израз отколку „доблест“ (збор кој е стандардно прифатен како превод), но повеќето се согласуваат дека после изразот Тао, „те“ е најзначајниот збор во древната кинеска макро и микро космологија.

Други интересни податоци уреди

  • „Те“ се пишува со кинескиот знак 德, но постојат и логографски варијанти: 悳 или 惪.
  • Во „Тао Те Чинг“ зборот „те“ се споменува 44 пати, за разлика од „тао“ кој е употребен 76 пати.
  • Чуанг Цу, влијателниот кинески филозоф од 4 век п.н.е., го користи „те“ 191 пати во неговите текстови.
  • Четирите книги на конфуцијанството даваат некои проникливи објаснувања на зборот „те“ како „доблест“. Иако Конфуциј го велича „те“ како „доблест“, сепак го опишува како нешто што може да се зголеми.
  • „Те“ со значење „доблест, карактер“ се споменува 41 пати во текстовите на Менг Це.

Наводи уреди

  • Boodberg, Peter, "The Semasiology of Some Primary Confucian Concepts," Philosophy East and West 2 (1953): 317-32, reprinted in Alvin P. Cohen, ed. Selected Works of Peter A. Boodberg. Berkeley: University of California Press, 1979, 26-40.
  • Emerson, John H. "The Highest Virtue is like the Valley Архивирано на 22 декември 2006 г.," Taoist Resources 3.2, 1992, pp. 47–61.
  • Mair, Victor H. Tao Te Ching: The Classic Book of Integrity and the Way, by Lao Tzu; an entirely new translation based on the recently discovered Ma-wang-tui manuscripts, New York, Bantam Books, 1990.
  • Schuessler, Axel. ABC Etymological Dictionary of Old Chinese, University of Hawaii Press, 2007.
  • Waley, Arthur. The Way and Its Power: A Study of the Tao Te Ching and its Place in Chinese Thought, London, Allen & Unwin, 1934, New York, Grove, 1958.

Надворешни врски уреди

Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Те&oldid=5011350“