Татјана Афанасјева
Татјана Алексеевна Афанасјева (руски: Татья́на Алексе́евна Афана́сьева), исто така позната како Татјана Еренфест-Афанасјева, (Киев, 19 ноември 1876 – Лајден, 14 април 1964) – руска и холандска математичарка и физичарка која дала придонеси во областите на статистичката механика и статистичката термодинамика.[1] На 21 декември 1904 година, таа стапила во брак со австрискиот физичар Паул Еренфест (1880-1933). Тие имале две ќерки и два сина, една ќерките, Татјана Павловна Еренфест, исто така, станала математичарка.
| Татјана Алексеевна Афанасјева Татья́на Алексе́евна Афана́сьева | |
|---|---|
 | |
| Роден(а) | 19 ноември 1876 Киев, Руско Царство |
| Починал(а) | 14 април 1964) Лајден, Холандија |
| Националност | руска, холандска |
| Полиња | Математика и физика |
| Установи | Универзитет Лајден |
| Образование | Гетингенски универзитет |
Животопис уреди
Афанасјева е родена во Киев, Украина, тогаш дел од Руската Империја. Нејзиниот татко бил Александар Афанасјев, главен инженер на Царските железници, кој ја водел Татјана на неговите патувања низ Руската Империја. Нејзиниот татко починал, додека таа сè уште била млада, па таа се преселила во Санкт Петербург во Русија да живее со нејзината тетка Соња, и чичко Петар Афанасјев, професор на Политехничкиот институт Санкт Петербург.[2]
Татјана посетувала учителска школа (училиште за учители викано нормално училиште) во Санкт Петербург со специјалност во наставата по математика и наука. Во тоа време, во Русија на жените не им било дозволено да посетуваат универзитети, па по дипломирањето на учителската школа, Татјана почнала изучување математика и физика на Женскиот универзитет во Санкт Петербург под раководство на Орест Хволсон. Во 1902 година, таа се префрлила на Универзитетот на Гетинген во Германија за да ги продолжи нејзините студии со Феликс Клајн и Давид Хилберт.
На универзитетот во Гетинген, Татјана го сретнала Паул Еренфест. Кога Еренфест открил дека Татјана не можела да присуствува на состаноците на математичкиот клуб, тој се расправал со универзитетот дека тоа правило треба да се промени. Се развило пријателство меѓу нив, и тие стапиле во брак во 1904 година. Подоцна, во 1907 година се вратиле во Санкт Петербург. Според тогашниот руски закон, не бил дозволен брак помеѓу двајца луѓе од различни религии. Бидејќи Татјана била руска православна, а Еренфест Евреин, и двајцата одлучиле официјално да се откажат од нивните религии, со цел да останат во брак.
Во 1912 година тие се преселиле во Лајден во Холандија, каде Паул Еренфест бил назначен да го наследи Хендрик Лоренц како професор на Универзитетот во Лајден,[1] каде што парот живеел во текот на нивната кариера.
Творештво уреди
Татјана тесно соработувала со нејзиниот сопруг, најпознатиот на нивниот класичен преглед на статистичката механика на Болцман. [2] Концептуални основи на статистички пристап во механиката од страна на Паул и Татјана Еренфест првично бил објавен во 1911 година како статија на германската Енциклопедија на математички науки, и оттогаш била преведувана и реиздавана.
Таа има објавено повеќе трудови на различни теми како што се случајноста[3] и ентропијата,[4], и наставна на геометрија за деца.[5][6]
Публикации уреди
- Tatiana Ehrenfest: Bemerkung zur Theorie der Entropiezunahme in der Statistischen Mechanik von W.Gibbs. Vienne, 1906
- Paul et Tatiana Ehrenfest « Begriffliche Grundlagen der statistischen Auffassung in der Mechanik », Encyklopädie der mathematischen Wissenschaften mit Einschluß ihrer Anwendungen, n°IV, 2. part l, 1909-1911
- T. Ehrenfest-Afanassjewa, Die Grundlagen der Thermodynamik (Leyde, 1956)
- T. Ehrenfest-Afanassjewa, « On the Use of the Notion "Probability" in Physics », American Journal of Physics, n°26, 1958, pp.388
- Со Hans Freudenthal : Kan het wiskundeonderwijs tot de opvoeding van het denkvermogen bijdragen, Muuses, 1951
Белешки уреди
- ^ van Delft, Dirk (April 2006), „Albert Einstein in Leiden“ (PDF), Physics Today, том 59 no. 4, стр. 57–62, doi:10.1063/1.2207039. See p. 57: "In 1912 Ehrenfest succeeded Hendrik Antoon Lorentz (1853–1928) as professor of theoretical physics at Leiden. ... In Leiden, the Ehrenfests moved into a Russian-style villa designed by Ehrenfest’s Russian wife Tatiana Afanashewa, a mathematician."
- ^ P. Ehrenfest & T. Ehrenfest (1911) Begriffliche Grundlagen der statistischen Auffassung in der Mechanik, in: Enzyklopädie der mathematischen Wissenschaften mit Einschluß ihrer Anwendungen. Band IV, 2. Teil ( F. Klein and C. Müller (eds.). Leipzig: Teubner, pp. 3–90. Translated as The conceptual Foundations of the Statistical Approach in Mechanics. New York: Cornell University Press, 1959. ISBN 0-486-49504-3
- ^ T. Ehrenfest-Afanassjewa, Die Grundlagen der Thermodynamik (Leiden 1956)
- ^ T. Ehrenfest-Afanassjewa, On the Use of the Notion "Probability" in Physics Am. J. Phys. 26: 388 (1958)
- ^ Tatjana Ehrenfest-Afanassjewa, „Exercises in Experimental Geometry. 1931“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 2013-04-01. Посетено на 2018-07-23. (214 KiB).
- ^ Ed de Moor Van Vormleer naar Realistische Meetkunde, Thesis, Utrecht (1999).
Наводи уреди
- ↑ „Tatyana Ehrenfest-Afanassyeva“. www.epigenesys.eu. Архивирано од изворникот на 2020-08-09. Посетено на 2017-05-27.
- ↑ „Ehrenfest-Afanassjewa biography“. www-history.mcs.st-and.ac.uk.
Надворешни врски уреди
- Tatiana Ehrenfest-Afanaseva CWP UCLA biography