Смоланд
Смоланд (швед. ⓘ) — историска покраина (landskap) во јужна Шведска. Се граничи со покраините Блекинге, Сканија, Халанд, Вестерјетланд, Естерјетланд и островот Еланд во Балтичкото Море. Името буквално значи „мали краишта“.[2] Највисока точка е врвот ридот Томтабакен со 377 м.
| Смоланд Småland | ||
|---|---|---|
| ||
 | ||
| Земја | Шведска | |
| Крај | Јеталанд | |
| Окрузи | Крунуберг Калмар Јеншепинг Халанд Естерјетланд | |
| Површина | ||
| • Вкупна | 29,400 км2 (11,351 ми2) | |
| Население (2009)[1] | ||
| • Вкупно | 720,358 | |
| • Густина | 25/км2 (63/ми2) | |
| Народ | ||
| • Наречје | смолендско | |
| Култура | ||
| • Цвет | линеја | |
| • Животно | видра | |
| • Птица | дрозд пејач | |
| Часовен појас | CET (UTC+1) | |
| • Лете (ЛСВ) | CEST (UTC+2) | |
| Пошт. бр. | 33000–34000 | |
| Повик. бр. | 0372 0433 0459 0470–0478 0480–0493 | |
Управа уреди
Традиционалните покраини во Шведска немаат административна или политичка улога, туку постојат само како културно-историски целини. Покраината е поделена помеѓу три управни округа: Јеншепинг, Калмар и Крунуберг, со мали делови во окрузите Халанд и Естерјетланд.
Население уреди
Смоланд има население од 720.358 жители распоредени во пет окрузи:[1]
| Округ | Население |
|---|---|
| Јеншепинг (претежно) | 318.343 |
| Калмар (претежно) | 208.999 |
| Крунуберг (сосема) | 183.162 |
| Халанд (периферно) | 7.081 |
| Естерјетланд (периферно) | 2.773 |
Географија уреди
Во пределите преовладува шумовита висорамнина, каде почвата е помешана со песок и камења и затоа е гола и непогодна за земјоделство. Единствен исклучок се крајбрежните делови како Калмарската Рамница. Во покраината изобилуваат езера и блата. Брегот го карактеризираат разни острови и заливи на север и обработена рамница на југ.
Најголеми градови се Јеншепинг (на северозапад), Векше (на југ) и Калмар на источното крајбрежје близу островот Еланд.
Историја уреди
Подрачјето на Смоленд е населено во камено време и тоа пред 6000 п.н.е., кога доселениците Алби преминале ледениот мост преку Калмарскиот Проток.
Името Смоланд („мали краишта“) се должи на фактот што подрачјето во минатото постоеле неколку независни краишта: Кинда (денес дел од Естерјетланд), Твета, Виста, Ведбо, Шуст, Севеде, Аспеланд, Хандберд, Мере, Веренд, Финведен и Њудунг. Во викиншката ера и раниот среден век секој од нив имал свои закони и можел да се прогласи за неутрален во војните на Шведска, барем кога немало присуство на кралска војска во собраниската расправа. Околу 1350, за време на кралот Магнус Ериксон е донесен државен закон со кој покраините изгубиле голем дел од нивната независност.
Калмар е еден од најстарите градови во Шведска. Во средниот век бил најјужниот град во земјата и трет по големина Во тој период бил центар на железарството.
Национални паркови уреди
Смоланд има три национални парка:
Личности уреди
Во местото Елмхулт е роден прочуениот ботаничар Карл фон Лине (1707–1778), наречен „татко на таксономијата“. По себеси го нарекол цвеќето Линеја (Linnaea borealis), кое потоа станало симбол на покраината.
Во истото место е роден и претприемачот Ингвар Кампрад, основач на IKEA.
Поврзано уреди
Наводи уреди
- ↑ 1,0 1,1 Статистички податоци - Централна статистичка служба (шведски)
- ↑ Encyclopaedia Britannica; Micropaedia Volume IX (1974) стр. 278
- „Смоланд“ - Нордиска семејна книга (1917) (шведски)
Надворешни врски уреди
- Посетете го Смоланд Архивирано на 16 февруари 2003 г. - официјален туристички портал (шведски) (германски) (англиски)