Сводешов список на словенските јазици

список на статии на Викимедија

Сводешовиот список на словенски јазици е метод за споредба на јазиците. Списокот бил создаден од јазичарот Морис Сводеш и се користи како алатка за изучување на еволуцијата на јазиците. Списокот е составен од 207 основни зборови кои можат да се пронајдат во јазиците, а кои најчесто не се позајмени од други јазици.

Список уреди

Словенски јазици
англиски прасловенски руски бугарски чешки полски македонски
руски МФА бугарски МФА чешки МФА полски МФА македонски МФА
I *(j)azъ, (j)ā я [ja] аз [as] [jaː] ja [ja] јас [jas]
thou *ty ты [tɨ] ти [ti] ty [tɪ] ty [tɨ] ти [ti]
he *onъ / *tъ он [on] той [tɔj] on [on] on [ɔn] тој [tɔj]
we *my мы [mɨ] ние [ˈniɛ] my [mɪ] my [mɨ] ние [ˈniɛ]
ye *vy вы [vɨ] вие [ˈviɛ] vy [vɪ] wy, państwo [vɨ], [ˈpaɲstfɔ] вие [ˈviɛ]
they *oni, *ony, *ona они [ɐˈnʲi] те [tɛ] oni, ony, ona [oɲɪ, onɪ, ona] oni, one [ˈɔɲi, ˈɔnɛ] тие [ˈtiɛ]
this *tъ это [ˈɛtə] това [toˈva] toto [toto] to [tɔ] ова [ˈɔva]
that *tъ то [to] онова [onoˈva] tamto [tamto] tamto [ˈtamtɔ] она [ˈɔna]
here здесь, тут [zʲdʲesʲ], [tut] тук [tuk] zde [zdɛ] tu, tutaj [tu, tutaj] тука [ˈtuka]
there *tamъ там [tam] там [tam] tam [tam] tam [tam] таму [ˈtamu]
who *kъto кто [kto] кой [kɔj] kdo [ɡdo] kto [ktɔ] кој [kɔj]
what *čьto что [ʂto] какво [kɐkˈvɔ] co [tso] co [t͡sɔ] што [ʃtɔ]
where *kъdě, *kъde где [ɡdʲɛ] къде [kɤˈdɛ] kde [ɡdɛ] gdzie [ɡd͡ʑɛ] каде [ˈkadɛ]
when *kъgda когда [kɐɡˈda] кога [koˈɡa] kdy [ɡdɪ] kiedy [ˈkʲɛdɨ] кога [ˈkɔga]
how как [kak] как [kak] jak [jak] jak [jak] како [ˈkakɔ]
not *ne не [nʲɛ] не [nɛ] ne– [nɛ] nie [ɲɛ] не [nɛ]
all *vьsь все [fsʲe] всички [ˈfsit͡ʃki] všichni [fʃɪxɲɪ] wszyscy [ˈfʂɨst͡sɨ] сите [ˈsitɛ]
many *mъnogъ много [ˈmnoɡə] много [ˈmnɔɡo] mnoho [mnoɦo] dużo, bardzo [ˈduʐɔ], [ˈbard͡zɔ] многу [ˈmnɔgu]
some *ne + *koliko несколько [ˈnʲɛskəlʲkə] няколко [ˈnʲakolko] několik [ɲɛkolɪk] kilka [ˈkʲilka] неколку [ˈnɛkɔlku]
few *malъ мало [ˈmalə] малко [ˈmalko] málo [maːlo] mało [ˈmawɔ] малку [ˈmalku]
other другой, иной [druˈɡoj], [ɪˈnoj] друг [druk] jiný [jɪniː] inny [ˈinːɨ] друг [drug]
one *(j)edinъ, *(j)edьnъ один [ɐˈdʲin] един [ɛˈdin] jeden [jɛdɛn] jeden [ˈjɛdɛn] еден [ˈɛdɛn]
two *d(ъ)va два [dva] двa [dva] dva [dva] dwa [dva] два [dva]
three *trьje, *tri три [trʲi] три [tri] tři [tr̝̊ɪ] trzy [tʂɨ] три [tri]
four *četyre четыре [t͡ɕɪˈtɨrʲɪ] четири [ˈt͡ʃɛtiri] čtyři [tʂtɪr̝ɪ] cztery [ˈt͡ʂtɛrɨ] четири [ˈt͡ʃɛtiri]
five pętь пять [pʲætʲ] пет [pɛt] pět [pjɛt] pięć [pʲɛ̃t͡ɕ] пет [pɛt]
big *velikъ большой, великий [bɐˈlʲʂoj], [vʲɪˈlʲikʲɪj] голям [ɡoˈʎam] velký [vɛlkiː] wielki [ˈvʲɛlkʲi] голем [ˈgɔlɛm]
long *dьlgъ длинный, долгий [ˈdlʲinnɨj], [ˈdolɡʲɪj] дълъг [ˈdɤ̞lɤk] dlouhý [dloʊ̯ɦiː] długi [ˈdwuɡi] долг [dɔlg]
wide *širokъ широкий [ʂɨˈrokʲɪj] широк [ʃiˈrɔk] široký [ʃɪrokiː] szeroki [ʂɛˈrɔki] широк [ˈʃirɔk]
thick *tъlstъ толстый [ˈtolstɨj] тлъст, дебел [ˈtlɤ̞st], [dɛˈbɛl] tlustý [tlʊstiː] tłusty [ˈtwustɨ] дебел [ˈdɛbɛl]
heavy *tęžъkъ тяжёлый [tʲɪˈʐolɨj] тежък [ˈtɛʒɤk] těžký [cɛʃkiː] ciężki [ˈt͡ɕɛ̃ʂki] тежок [ˈtɛʒɔk]
small *malъ маленький [ˈmalʲɪnʲkʲɪj] малък [ˈmalɤk] malý [maliː] mały [ˈmawɨ] мал [mal]
short *kortъkъ короткий [kɐˈrotkʲɪj] кратък, къс [ˈkratɤk], [kɤ̞s] krátký [kraːtkiː] krótki [ˈkrutkʲi] краток [ˈkratɔk]
narrow *ǫzъkъ узкий [ˈuskʲɪj] тесен [ˈtɛsɛn] úzký [uːskiː] wąski [ˈvɔ̃ski] тесен [ˈtɛsɛn]
thin *tьnъkъ тонкий [ˈtonkʲɪj] тънък [ˈtɤ̞nɤk] tenký [tɛŋkiː] cienki [ˈt͡ɕɛ̃nkʲi] тенок [ˈtɛnɔk]
woman *žena женщина [ˈʐɛnɕɕɪnə] жена [ʒɛˈna] žena [ʒɛna] kobieta [kɔˈbʲɛta] жена [ˈʒɛna]
man (male) *mǫžь мужчина [muˈɕɕinə] мъж [ˈmɤ̞ʃ] muž [mʊʃ] mężczyzna [mɛ̃ˈʂt͡ʂɨzna] маж [maʃ]
man (human) *čьlověkъ человек [t͡ɕɪlɐˈvʲɛk] човек [t͡ʃoˈvɛk] člověk [tʃlovjɛk] człowiek [ˈt͡ʂwɔvʲɛk] човек [ˈt͡ʃɔvɛk]
child *dětę дитя [dʲɪˈtʲa] дете [dɛˈtɛ] dítě [ɟiːcɛ] dziecko [ˈd͡ʑɛt͡skɔ] дете [ˈdɛtɛ]
wife *žena жена [ʐɨˈna] жена, съпруга [ʒɛˈna], [sɤˈpruɡɐ] manželka [manʒɛlka] żona, małżonka [ˈʐɔna], [mawˈʐɔnka] сопруга [ˈsɔpruga]
husband *mǫžь муж [muʂ] мъж, съпруг [ˈmɤ̞ʃ], [sɤˈpruk] manžel [manʒɛl] mąż, małżonek [ˈmɔ̃ʐ], [mawˈʐɔnɛk] сопруг [ˈsɔprug]
mother *mati мать [matʲ] майка [ˈmajkɐ] matka [matka] matka [ˈmatka] мајка [ˈmajka]
father *otьcь отец [ɐˈtʲɛt͡s] баща, татко [bɐˈʃta], [ˈtatko] otec [otɛts] ojciec [ˈɔjt͡ɕɛt͡s] татко [ˈtatkɔ]
animal *zvěrь зверь, животное [zʲvʲerʲ], [ʐɨˈvotnəɪ] животно [ʒiˈvɔtno] zvíře, živočich [zviːr̝ɛ], [ʒɪvotʃɪx] zwierzę [ˈzvʲɛʐɛ] животно [ˈʒivɔtnɔ]
fish *ryba рыба [ˈrɨbə] риба [ˈribɐ] ryba [rɪba] ryba [ˈrɨba] риба [ˈriba]
bird *pъtica, *pъtъka птица [ˈptʲit͡sə] птица [ˈptit͡sɐ] pták [ptaːk] ptak [ptak] птица [ˈptit͡sa]
dog *pьsъ собака, пёс [sɐˈbakə], [pʲos] пес, куче [pɛs], [ˈkut͡ʃɛ] pes [pɛs] pies [pʲɛs] куче, пес [ˈkut͡ʃɛ], [pɛs]
louse *vъšь вошь [voʂ] въшка [ˈvɤ̞ʃkɐ] veš [vɛʃ] wesz [vɛʂ] вошка [ˈvɔʃka]
snake *(v)ǫžь, *zmьja змея [zʲmʲɪˈja] змия [zmiˈja] had [ɦat] wąż [vɔ̃ʐ] змија [ˈzmija]
worm *čьrvь червь [t͡ɕerfʲ] червей [ˈt͡ʃɛrvɛj] červ [tʃɛrf] robak [ˈrɔbak] црв [t͡sr̩v]
tree *dervo, *dьrvo дерево [ˈdʲerʲɪvə] дърво [dɤˈrvɔ] strom [strom] drzewo [ˈdʐɛvɔ] дрво [dr̩vɔ]
forest *lěsъ лес [lʲɛs] гора [ɡoˈra] les [lɛs] las [las] шума [ˈʃuma]
stick *palica, *palъka палка [ˈpɑlkə] пръчка [ˈprɤ̞t͡ʃkɐ] hůl [ɦuːl] laska / pałka / kij [ˈlaska] / [ˈpawka] / [kij] стап, палка [stap], [ˈpalka]
fruit *plodъ плод [plot] плод [plɔt] plod [plot] owoc [ˈɔvɔt͡s] овошје [ˈɔvɔʃjɛ]
seed *sěmę семя [ˈsʲemʲə] семе [ˈsɛmɛ] semeno [sɛmɛno] ziarno [ˈʑarnɔ] семе [ˈsɛmɛ]
leaf *listъ лист [lʲist] листо [liˈstɔ] list [lɪst] liść [ʎiɕt͡ɕ] лист [list]
root *korenь корень [ˈkorʲɪnʲ] корен [ˈkɔrɛn] kořen [kor̝ɛn] korzeń [ˈkɔʐɛɲ] koren [ˈkɔrɛn]
bark (of a tree) *kora кора [kɐˈra] кора [kʊˈra] kůra [kuːra] kora [ˈkɔra] кора [ˈkɔra]
flower *květъ цветок [t͡svʲɪˈtok] цвете [ˈt͡svɛtɛ] květ [kvjɛt] kwiat [kfʲat] цвет [t͡svɛt]
grass *trava трава [trɐˈva] трева [trɛˈva] tráva [traːva] trawa [ˈtrava] трева [ˈtrɛva]
rope *ǫže верёвка [vʲɪˈrʲofkə] въже [vɤ̞ˈʒɛ] provaz [provas] sznur, lina [ʂnur] јаже [ˈjaʒɛ]
skin *koža кожа [ˈkoʐə] кожа [ˈkɔʒɐ] kůže [kuːʒɛ] skóra [ˈskura] кожа [ˈkɔʒa]
meat *męso мясо [ˈmʲasə] месо [mɛˈsɔ] maso [maso] mięso [ˈmʲɛ̃sɔ] месо [ˈmɛsɔ]
blood *kry кровь [krofʲ] кръв [krɤ̞f] krev [krɛf] krew [krɛf] крв [kr̩v]
bone *kostь кость [kosʲtʲ] кост, кокал [kɔst], [ˈkɔkɐl] kost [kost] kość [kɔɕt͡ɕ] коска [ˈkɔska]
fat (noun) *sadlo сало, жир [ˈsalə], [ʐɨr] сланина, мазнина, тлъстина [slɐˈninɐ], [mɐzniˈna], [tlɤstiˈna] tuk [tʊk] tłuszcz [twuʂt͡ʂ] маснотија [masˈnɔtija]
egg *(j)aję, *(j)ajьce яйцо [jɪjˈt͡so] яйце [jɐʲˈt͡sɛ] vejce [vɛjt͡sɛ] jajko [ˈjajkɔ] јајце [ˈjajt͡sɛ]
horn *rogъ рог [rok] рог [rɔk] roh [rox] róg [ruk] рог [rɔk]
tail *rępъ, хвост [xvost] опашка [ʊˈpaʃkɐ] ocas [otsas] ogon [ˈɔɡɔn] опашка [ˈɔpaʃka]
feather *pero перо [pʲɪˈro] перо [pɛˈrɔ] péro [pɛːro] pióro [ˈpʲurɔ] пердув [ˈpɛrduf]
hair *kosa, *volsъ волосы [ˈvoləsɨ] коса [koˈsa] vlasy [vlasɪ] włosy [vwɔsɨ] коса [ˈkɔsa]
head *golva голова [ɡəlɐˈva] глава [ɡlɐˈva] hlava [ɦlava] głowa [ˈɡwɔva] глава [ˈglava]
ear *uxo ухо [ˈuxə] ухо [uˈxɔ] ucho [ʊxo] ucho [ˈuxɔ] уво [ˈuvɔ]
eye *oko глаз, око [ɡlas], [ˈokə] око [oˈkɔ] oko [oko] oko [ˈɔkɔ] око [ˈɔkɔ]
nose *nosъ нос [nos] нос [nɔs] nos [nos] nos [nɔs] нос [nɔs]
mouth *usta рот, уста [rot], [ʊˈsta] уста [oˈsta] ústa [uːsta] usta [ˈusta] уста [ˈusta]
tooth *zǫbъ зуб [zup] зъб [zɤ̞p] zub [zʊp] ząb [zɔ̃p] заб [zap]
tongue *(j)ęzykъ язык [jɪˈzɨk] език [ɛˈzik] jazyk [jazɪk] język [ˈjɛ̃zɨk] јазик [ˈjazik]
fingernail *nogъtь ноготь [ˈnoɡətʲ] нокът [ˈnɔkət] nehet [nɛɦɛt] paznokieć [paˈznɔkʲɛt͡ɕ] нокт [nɔkt]
foot *stopa стопа [stɐˈpa] стъпало [stɤˈpalo] noha [noɦa] stopa [ˈstɔpa] стапало [ˈstapalɔ]
leg *noga нога [nɐˈɡa] крак [krak] noha [noɦa] noga [ˈnɔɡa] нога [ˈnɔga]
knee *kolěno колено [kɐˈlʲenə] коляно [kʊˈlʲano] koleno [kolɛno] kolano [kɔˈlanɔ] колено [ˈkɔlɛnɔ]
hand *rǫka рука [ruˈka] ръка [rɤˈka] ruka [rʊka] ręka [ˈrɛ̃ka] рака [ˈraka]
wing *kridlo крыло [krɨˈlo] крило [kriˈlɔ] křídlo [kr̝̊ɪːdlo] skrzydło [ˈskʂɨdwɔ] крило [ˈkrilɔ]
belly *bruxo, *bruxъ живот, брюхо [ʐɨˈvot], [ˈbrʲuxə] корем, стомах [kʊˈrɛm], [stʊˈmax] břicho [br̝ɪxo] brzuch [bʐux] стомак [ˈstɔmak]
guts *červo внутренности, кишки [ˈvnutrʲɪnəsʲtʲɪ], [kʲɪˈʂkʲi] вътрешности, черва [ˈvɤ̞trɛʃnʊsti], [t͡ʃɛˈrva] vnitřnosti, střeva [vɲɪtr̝̊noscɪ], [str̝̊ɛva] wnętrzności [vnɛ̃ˈtʂnɔɕt͡ɕi] црева [ˈt͡srɛva]
neck *vortъ, *šija, *šьja шея [ˈʂejə] врат, шия [vrat], [ˈʃijɐ] krk [kr̩k] szyja [ˈʂɨja] врат [vrat]
back *pletje, *xrьbьtъ спина [spʲɪˈna] гръб [ɡrɤ̞p] záda [zaːda] plecy [ˈplɛt͡sɨ] грб [gr̩p]
breast *grǫdь грудь [ɡrutʲ] гръд [ˈɡrɤ̞t] prsa, hruď [pr̩sa, hrʊc] pierś [pʲɛrɕ] гради [ˈgradi]
heart *sьrdьce сердце [ˈsʲɛrtt͡sɨ] сърце [sɤˈrt͡sɛ] srdce [sr̩tsɛ] serce [ˈsɛrt͡sɛ] срце [ˈsr̩t͡sɛ]
liver *(j)ętra печень [ˈpʲet͡ɕɪnʲ] черен дроб [ˈtʃɛrɛn drɔp] játra [jaːtra] wątroba [vɔ̃ˈtrɔba] црн дроб [ˈt͡sr̩n drɔp]
to drink *piti пить [pʲitʲ] пия [ˈpijɐ] pít [piːt] pić [pʲit͡ɕ] пие [piɛ]
to eat *(j)ěsti есть [jesʲtʲ] ям [jam] jíst [jiːst] jeść [jɛɕt͡ɕ] јаде [ˈjadɛ]
to bite *gryzti грызть, кусать [ɡrɨsʲtʲ], [kuˈsatʲ] хапя [ˈxapjɐ] kousat [koʊ̯sat] gryźć [ɡrɨɕt͡ɕ] каса [ˈkasa]
to suck *sъsati сосать [sɐˈsatʲ] суча [ˈsut͡ʃɐ] sát [saːt] ssać [ˈssat͡ɕ] цица ˈ[t͡sit͡sa]
to spit *pjьvati плевать [plʲɪˈvatʲ] плюя [ˈpʎʲujɐ] plivat [plɪvat] pluć [ˈplut͡ɕ] плука [ˈpluka]
to vomit *bljьvati рвать, блевать [rvatʲ], [blʲɪˈvatʲ] повръщам [pʊˈvrɤ̞ʃtɐm] zvracet [zvratsɛt] wymiotować, zwracać [vɨmʲɔˈtɔvat͡ɕ], [ˈzvrat͡sat͡ɕ] повраќа [ˈpɔvraca]
to blow *duxati дуть [dutʲ] духам [ˈduxɐm] foukat [foʊ̯kat] dmuchać [ˈdmuxat͡ɕ] дува [ˈduva]
to breathe *dyxati дышать [dɨˈʂatʲ] дишам [ˈdiʃɐm] dýchat [diːxat] oddychać [ɔdˈdɨxat͡ɕ] дише [ˈdiʃɛ]
to laugh *smьjati sę смеяться [sʲmʲɪˈjæt͡st͡sə] смея се [ˈsmɛjɐ sɛ] smát se [smaːt sɛ] śmiać się [ɕmʲat͡ɕ ɕɛ] смее [smɛː]
to see *viděti видеть [ˈvʲidʲɪtʲ] виждам [ˈviʒdɐm] vidět [vɪɟɛt] widzieć [ˈvʲid͡ʑɛt͡ɕ]; гледа [ˈglɛda]
to hear *slušati слышать [ˈslɨʂɨtʲ] слушам, чувам [ˈsluʃɐm], [ˈt͡ʃuvɐm] slyšet [slɪʃɛt] słyszeć [ˈswɨʂɛt͡ɕ] слуша [ˈsluʃa]
to know *znati, *věděti знать [znatʲ] зная (знам) [ˈznajɐ] vědět, znát [vjɛɟɛt], [znaːt] wiedzieć, znać [ˈvʲɛd͡ʑɛt͡ɕ], [znat͡ɕ] знае [ˈznaɛ]
to think *mysliti мыслить [ˈmɨsʲlʲɪtʲ] мисля [ˈmisljɐ] myslet [mɪslɛt] myśleć [ˈmɨɕlɛt͡ɕ] мисли [ˈmisli]
to smell *čuti нюхать, чуять [ˈnʲuxətʲ], [ˈt͡ɕuɪtʲ] мириша, душа [miˈriʃɐ], [ˈduʃɐ] vonět, čichat [voɲɛt, tʃɪxat] czuć [t͡ʂut͡ɕ] мириса [ˈmirisa]
to fear *bojati sę бояться [bɐˈjæt͡st͡sə] страхувам се [strɐˈxuvɐm sɛ] bát se [baːt se] bać się [ˈbat͡ɕ ɕɛ̃] плаши [ˈplaʃi]
to sleep *sъpati спать [spatʲ] спя [spjɐ] spát [spaːt] spać [spat͡ɕ] спие [ˈspiɛ]
to live *žiti жить [ʐɨtʲ] живея [ʒiˈvɛjɐ] žít [ʒiːt] żyć [ʐɨt͡ɕ] живее [ˈʒivɛː]
to die *merti умирать [umʲɪˈratʲ] умирам [oˈmirɐm] umírat [ʊmiːrat] umierać [uˈmʲɛrat͡ɕ] умира [ˈumira]
to kill *ubiti убивать [ubʲɪˈvatʲ] убивам [oˈbivɐm] zabíjet [zabiːjɛt] zabijać [zaˈbʲijat͡ɕ] убива [ˈubiva]
to fight *boriti sę бороться [bɐˈrot͡st͡sə] боря се, бия се [ˈbɔrjɐ sɛ], [ˈbijɐ sɛ] bojovat [bojovat] walczyć [ˈvalt͡ʂɨt͡ɕ] бори, тепа [ˈbɔri], [ˈtɛpa]
to hunt *loviti охотиться [ɐˈxotʲɪt͡st͡sə] ловувам [loˈvuvɐm] lovit [lovɪt] polować [pɔˈlɔvat͡ɕ] лови [ˈlɔvi]
to hit *udariti ударять [udɐˈrʲætʲ] удрям [ˈudrjɐm] udeřit [ʊdɛr̝ɪt] uderzać [uˈdɛʐat͡ɕ] удира [ˈudira]
to cut *sěkti, *strigti, *rězati резать, рубить [ˈrʲezətʲ], [ruˈbʲitʲ] режа, сека [ˈrɛʒɐ], [sɛˈkɐ] řezat [r̝ɛzat] ciąć [t͡ɕɔ̃t͡ɕ] сече [ˈsɛt͡ʃɛ]
to split разделять [rəzʲdʲɪˈlʲætʲ] разделям [rɐzˈdɛljɐm] rozdělit [rozɟɛlɪt] podzielić [pɔˈd͡ʑɛʎit͡ɕ] раздели [ˈrazdɛli]
to stab *bosti, *kolti колоть [kɐˈlotʲ] буча, промушвам, пробождам [buˈt͡ʃɐ], [proˈmuʃvɐm], [proˈbɔʒdɐm] píchnout [piːxnoʊ̯t] pchnąć [pxnɔ̃t͡ɕ] убоде [ˈubɔdɛ]
to scratch *česati, *drapati царапать [t͡͡sɐˈrapətʲ] чеша, драскам [ˈt͡ʃɛʃɐ], [ˈdraskɐm] škrábat [ʃkraːbat] skrobać [ˈskrɔbat͡ɕ] чеша [ˈt͡ʃɛʃa]
to dig *kopati копать [kɐˈpatʲ] копая [koˈpajɐ] kopat [kopat] kopać [ˈkɔpat͡ɕ] копа [ˈkɔpa]
to swim *plyti плавать [ˈplavətʲ] плувам [ˈpluvɐm] plavat [plavat] pływać [ˈpwɨvat͡ɕ] плива [ˈpliva]
to fly *letěti летать [lʲɪˈtatʲ] летя [lɛˈtjɐ] létat [lɛːtat] latać [ˈlatat͡ɕ] лета [ˈlɛta]
to walk *xoditi ходить, идти [xɐˈdʲitʲ], [ɪtʲˈtʲi] вървя, ходя [vɐrˈvjɐ], [ˈxɔdjɐ] chodit, jít [xoɟɪt], [jiːt] chodzić, iść [ˈxɔd͡ʑit͡ɕ], [iɕt͡ɕ] оди, чекори [ˈɔdi], [ˈt͡ʃɛkɔri]
to come приходить, прийти [prʲɪxɐˈdʲitʲ], [prʲɪjˈtʲi] идвам [ˈidvɐm] přicházet, přijít [pr̝̊ɪxazɛt, pr̝̊ɪjiːt] przychodzić, przyjść [pʂɨˈxɔd͡ʑit͡ɕ], [pʂɨjɕt͡ɕ] доаѓа [ˈdɔaɟa]
to lie (as in a bed) *ležati лежать [lʲɪˈʐatʲ] лежа [lɛˈʒɐ] ležet [lɛʒɛt] leżeć [ˈlɛʐɛt͡ɕ] лежи [ˈlɛʒi]
to sit *sěsti сидеть [sʲɪˈdʲetʲ] седя [sɛˈdjɐ] sedět [sɛɟɛt] siedzieć [ˈɕɛd͡ʑɛt͡ɕ] седи [ˈsɛdi]
to stand *stati стоять [stɐˈjætʲ] стоя [stoˈjɐ] stát [staːt] stać [stat͡ɕ] стои [ˈstɔi]
to turn (intransitive) *vortiti, *vьrtěti вращать, вертеть [vrɐˈɕɕætʲ], [vʲɪˈrtʲetʲ] завивам, въртя се [zɐˈvivɐm], [vɤ̞rˈtjɐ sɛ] točit [totʃɪt] skręcać [ˈskrɛ̃t͡sat͡ɕ] заврти [ˈzavr̩ti]
to fall *pasti падать [ˈpadətʲ] падам [ˈpadɐm] padat [padat] padać, spadać [ˈpadat͡ɕ], [ˈspadat͡ɕ] паѓа [ˈpaɟa]
to give *dati давать [dɐˈvatʲ] давам [ˈdavɐm] dávat [daːvat] dawać [ˈdavat͡ɕ] дава [ˈdava]
to hold *dьržati держать [dʲɪˈrʐatʲ] държа [dɤ̞rˈʒɐ] držet [dr̩ʒɛt] trzymać [ˈtʂɨmat͡ɕ] држи [ˈdr̩ʒi]
to squeeze *tiskati, *žęti сжимать [ʐʐɨˈmatʲ] стискам, мачкам [ˈstiskɐm], [ˈmat͡ʃkɐm] mačkat [matʃkat] ściskać [ˈɕt͡ɕiskat͡ɕ] стиска [ˈstiska]
to rub *terti тереть [tʲɪˈrʲetʲ] трия, търкам [ˈtrijɐ], [ˈtɤ̞rkɐm] třít [tr̝̊iːt] trzeć [ˈtʂɛt͡ɕ] трие [ˈtriɛ]
to wash *myti мыть [mɨtʲ] мия, пера [ˈmijɐ], [pɛˈrɐ] mýt [miːt] myć [mɨt͡ɕ] мие [ˈmiɛ]
to wipe вытирать [vɨtʲɪˈratʲ] бърша, трия [ˈbɤ̞rʃɐ], [ˈtrijɐ] vytírat [vɪciːrat] wycierać [vɨˈt͡ɕɛrat͡ɕ] брише [ˈbriʃɛ]
to pull *pьxati тянуть [tʲɪˈnutʲ] дърпам, тегля, влача [ˈdɤ̞rpɐm], [ˈtɛɡljɐ], [ˈvlatʃɐ] táhnout [taːɦnoʊ̯t] ciągnąć [ˈt͡ɕɔ̃ɡnɔ̃t͡ɕ] влече [ˈvlɛt͡ʃɛ]
to push толкать, пихать [tɐˈlkatʲ], [pʲɪˈxatʲ] натискам, бутам [nɐˈtiskɐm], [ˈbutɐm] tlačit [tlatʃɪt] pchać [pxat͡ɕ] турка [ˈturka]
to throw *kydati, *mesti, *vergti бросать, кидать [brɐˈsatʲ], [kʲɪˈdatʲ] хвърлям [ˈxvɤ̞rljɐm] házet [ɦaːzɛt] rzucać [ˈʐut͡sat͡ɕ] фрла [fr̩la]
to tie *vęzati вязать [vʲɪˈzatʲ] връзвам [ˈvrɤ̞zvɐm] vázat [vaːzat] wiązać [ˈvʲɔ̃zat͡ɕ] врзува [ˈvr̩zuva]
to sew *šiti шить [ʂɨtʲ] шия [ˈʃijɐ] šít [ʃiːt] szyć [ʂɨt͡ɕ] шие [ˈʃiɛ]
to count *čitati считать [ɕɕɪˈtatʲ] броя [broˈjɐ] počítat [potʃiːtat] liczyć [ˈʎit͡ʂɨt͡ɕ] брои [ˈbrɔi]
to say *kazati говорить, сказать [ɡəvɐˈrʲitʲ], [skɐˈzatʲ] казвам [ˈkazvɐm] říkat [r̝iːkat] mówić [ˈmuvit͡ɕ] вели, кажува [ˈvɛli], [ˈkaʒuva]
to sing *pěti, *pěvati петь [pʲetʲ] пея [ˈpɛjɐ] zpívat [spiːvat] śpiewać [ˈɕpʲɛvat͡ɕ] пее [pɛː]
to play *jьgrati играть [ɪˈɡratʲ] играя [iˈɡrajɐ] hrát [ɦraːt] grać [ɡrat͡ɕ] игра [ˈigra]
to float *plyti плыть [plɨtʲ] плавам [ˈplavɐm] plout [ploʊ̯t] płynąć [ˈpwɨnɔ̃t͡ɕ] плови [ˈplɔvi]
to flow *tekti течь [tʲet͡ɕ] тека [tɛˈkɐ] téct [tɛːtst] ciec [t͡ɕɛt͡s] тече [ˈtɛt͡ʃɛ]
to freeze *mьrznǫti замерзaть [zəmʲɪˈrzatʲ] замръзвам [zɐˈmrɤ̞zvɐm] zamrznout [zamr̩znoʊ̯t] marznąć [ˈmarznɔ̃t͡ɕ] смрзнува, замрзнува [ˈsmr̩znuva], [zaˈmr̩znuva]
to swell *puxnǫti пухнуть [ˈpuxnutʲ] подпухвам, отичам, подувам се [poˈdpuxvɐm], [oˈtit͡ʃɐm], [poˈduvɐm sɛ] opuchnout, otéct [opʊxnoʊ̯t], [otɛːtst] puchnąć [ˈpuxnɔ̃t͡ɕ] отекува [ɔˈtɛkuva]
sun *sъlnьce солнце [ˈsont͡sɨ] слънце [ˈslɤ̞nt͡sɛ] slunce [slʊntsɛ] słońce [ˈswɔɲt͡sɛ] сонце [ˈsɔnt͡sɛ]
moon *luna, *měsęcь луна, месяц [luˈna], [ˈmʲesʲɪt͡s] луна [luˈna] měsíc [mɲɛsiːts] księżyc [ˈkɕɛ̃ʐɨt͡s] месечина [mɛˈsɛt͡ʃina]
star *gvězda звезда [zʲvʲɪˈzda] звезда [zvɛzˈda] hvězda [ɦvjɛzda] gwiazda [ˈɡvʲazda] ѕвезда [ˈd͡zvɛzda]
water *voda вода [vɐˈda] вода [voˈda] voda [voda] woda [ˈvɔda] вода [ˈvɔda]
rain *dъždь дождь [doɕɕ], [doʂtʲ] дъжд [ˈdɤ̞ʃt] déšť [dɛːʃtʲ] deszcz [dɛʂt͡ʂ] дожд [dɔʒd]
river *rěka река [rʲɪˈka] река [rɛˈka] řeka [r̝ɛka] rzeka [ˈʐɛka] река [ˈrɛka]
lake *(j)ezero озеро [ˈozʲɛrə] езеро [ˈɛzɛrɔ] jezero [jɛzɛro] jezioro [jɛˈʑɔrɔ] езеро [ˈɛzɛrɔ]
sea *more, *morě море [ˈmorʲɪ] море [moˈrɛ] moře [mor̝ɛ] morze [ˈmɔʐɛ] море [ˈмɔrɛ]
salt *solь соль [solʲ] сол [sɔl] sůl [suːl] sól [sul] сол [sɔl]
stone *kamy камень [ˈkamʲɪnʲ] камък [ˈkamɤk] kámen [kaːmɛn] kamień [ˈkamʲɛɲ] камен [ˈkamɛn]
sand *pěsъkъ песок [pʲɪˈsok] пясък [ˈpjasɤk] písek [piːsɛk] piasek [ˈpʲasɛk] песок [ˈpɛsɔk]
dust *porxъ пыль [pɨlʲ] прах [prax] prach [prax] pył, kurz [pɨw], [kuʂ] прашина [praʃina]
earth *zemь, *zemja земля [zʲɪˈmlʲa] земя [zɛˈmja] země [zɛmɲɛ] ziemia [ˈʑɛmʲa] земја [ˈzɛmja]
cloud *tǫča туча, облако [ˈtut͡ɕə], [ˈobləkə] облак [ˈɔblɐk] oblak [oblak] chmura [ˈxmura] облак [ˈɔblak]
fog мгла [mɡla] мъгла [mɤˈɡla] mlha [ml̩ɦa] mgła [mɡwa] магла [ˈmagla]
sky *nebo небо [ˈnʲɛbə] небе [nɛˈbɛ] nebe [nɛbɛ] niebo [ˈɲɛbɔ] небо [ˈnɛbɔ]
wind *větrъ ветер [ˈvʲetʲɪr] вятър [ˈvjatɤr] vítr [viːtr̩] wiatr [vʲatr] ветер [ˈvɛtɛr]
snow *sněgъ снег [snʲɛk] сняг [ˈsnjak] sníh [sniːx] śnieg [ɕɲɛk] снег [snɛk]
ice *ledъ лёд [lʲot] лед [lɛt] led [lɛt] lód [lut] мраз [mras]
smoke *dymъ дым [dɨm] дим, пушек [dim], [ˈpuʃɛk] dým [diːm] dym [dɨm] пуши [ˈpuʃi]
fire *ognь огонь [ɐˈɡonʲ] огън [ˈɔɡɤn] oheň [oɦɛɲ] ogień [ˈɔɡʲɛɲ] оган [ˈɔgan]
ash *pepelъ пепел [ˈpʲepʲɪl] пепел [ˈpɛpɛl] popel [popɛl] popiół [ˈpɔpʲuw] пепел [ˈpɛpɛl]
to burn *gorěti, *paliti гореть, пылать [ɡɐˈrʲetʲ], [pɨˈlatʲ] горя, паля [ɡoˈrjɐ], [ˈpaljɐ] hořet [hor̝ɛt] palić [ˈpaʎit͡ɕ] пали [ˈpali]
road *pǫtь путь [putʲ] път [pɤ̞t] cesta [tsɛsta] droga [ˈdrɔɡa] пат [pat]
mountain *polnina, *gora гора [ɡɐˈra] планина [plɐniˈna] hora [ɦora] góra [ˈɡura] планина [ˈplanina]
red *čьrmьnъ красный [ˈkrasnɨj] червен [t͡ʃɛˈrvɛn] červený [tʃɛrvɛniː] czerwony [t͡ʂɛrˈvɔnɨ] црвен [ˈt͡sr̩vɛn]
green *zelenъ зелёный [zʲɪˈlʲonɨj] зелен [zɛˈlɛn] zelený [zɛlɛniː] zielony [ʑɛˈlɔnɨ] зелен [ˈzɛlɛn]
yellow *žьltъ жёлтый [ˈʐoltɨj] жълт [ʒɤ̞lt] žlutý [ʒlʊtiː] żółty [ˈʐuwtɨ] жолт [ʒɔlt]
white *bělъ белый [ˈbʲelɨj] бял [bjal] bílý [biːliː] biały [ˈbʲawɨ] бел [bɛl]
black *čьrnъ чёрный [ˈt͡ɕornɨj] черен [ˈt͡ʃɛrɛn] černý [tʃɛrniː] czarny [ˈt͡ʂarnɨ] црн [t͡sr̩n]
night *noktь ночь [not͡ɕ] нощ [nɔʃt] noc [nots] noc [nɔt͡s] ноќ [nɔc]
day *dьnь день [dʲenʲ] ден [dɛn] den [dɛn] dzień [d͡ʑɛɲ] ден [dɛn]
year *godъ, *rokъ год [ɡot] година [ɡoˈdinɐ] rok [rok] rok [rɔk] година [ˈgɔdina]
warm *teplъ, *toplъ тёплый [ˈtʲoplɨj] топъл [ˈtɔpɤl] teplý [tɛpliː] ciepły [ˈt͡ɕɛpwɨ] топло [ˈtɔplɔ]
cold *xoldьnъ холодный [xɐˈlodnɨj] хладен, студен [ˈxladɛn], [stoˈdɛn] chladný, studený [xladni], [stʊdɛni] zimny [ˈʑimnɨ] ладен, студен [ˈladɛn], [ˈstudɛn]
full *pьlnъ полный [ˈpolnɨj] пълен [ˈpɤ̞lɛn] plný [pl̩niː] pełny [ˈpɛwnɨ] полн [pɔln]
new *novъ новый [ˈnovɨj] нов [nɔf] nový [noviː] nowy [ˈnɔvɨ] нов [nɔf]
old *starъ старый [ˈstarɨj] стар [star] starý [stariː] stary [ˈstarɨ] стар [star]
good *dobrъ хороший [xɐˈ roʂɨj] добър [doˈbɤ̞r] dobrý [dobriː] dobry [ˈdɔbrɨ] добар [ˈdɔbar]
bad *zъlъ злой [zloj] лош [lɔʃ] zlý [zliː] zły [zwɨ] лош [lɔʃ]
rotten *gnjilъ гнилой [ɡnʲɪˈloj] гнил [ɡnil] shnilý [sxɲɪliː] zgniły [ˈzɡɲiwɨ] скапан [ˈskapan]
dirty грязный [ˈɡrʲaznɨj] мръсен [ˈmrɤ̞sɛn] špinavý [ʃpɪnaviː] brudny [ˈbrudnɨ] валкан [ˈvalkan]
straight *prostъ, *pravъ прямой [prʲɪˈmoj] прав [praf] přímý [pr̝̊iːmiː] prosty [ˈprɔstɨ] прав [praf]
round *krǫglъ круглый [ˈkruɡlɨj] кръгъл [ˈkrɤ̞ɡɤl] okrouhlý [okroʊ̯ɦliː] okrągły [ɔˈkrɔ̃ɡwɨ] кружен, тркалезен [ˈkruʒɛn], [tr̩ˈkalɛzɛn]
sharp *bridъkъ острый [ˈostrɨj] остър [ˈɔstɤr] ostrý [ostriː] ostry [ˈɔstrɨ] остар [ˈɔstar]
dull *tǫpъ тупой [tuˈpoj] тъп [tɤ̞p] tupý [tʊpiː] tępy [ˈtɛ̃pɨ] тап [tap]
smooth *gladъkъ гладкий, ровный [ˈɡlatkʲɪj], [ˈrovnɨj] гладък, равен [ˈɡladɤk], [ˈravɛn] hladký [ɦlatkiː] gładki [ˈɡwatkɨ] мазен, рамен [ˈmazɛn], [ˈramɛn]
wet *mokrъ мокрый [ˈmokrɨj] мокър [ˈmɔkɤr] mokrý [mokriː] mokry [ˈmɔkrɨ] влажен, мокар [ˈvlaʒɛn], [ˈmɔkar]
dry *suxъ сухой [suˈxoj] сух [sux] suchý [sʊxiː] suchy [ˈsuxɨ] сув [suf]
correct правильный [ˈpravʲɪlʲnɨj] правилен [ˈpravilɛn] správný [spraːvniː] poprawny [pɔˈpravnɨ] точен, правилен [ˈtɔt͡ʃɛn], [ˈpravilɛn]
near *blizъ близкий [ˈblʲizkʲɪj] близък [ˈblizɤk] blízký [bliːskiː] bliski [ˈbʎiskɨ] блиску [ˈblisku]
far *dalekъ далёкий [dɐˈlʲɵkʲɪj] далечен [dɐˈlɛt͡ʃɛn] daleký [dalɛkiː] daleki [daˈlɛkʲi] далеку [ˈdalɛku]
right *pravъ правый [ˈpravɨj] десен [ˈdɛsɛn] pravý [praviː] prawy [ˈpravɨ] десно [ˈdɛsnɔ]
left *lěvъ левый [ˈlʲɛvɨj] ляв [ljaf] levý [lɛviː] lewy [ˈlɛvɨ] лево [ˈlɛvɔ]
at *po, *u при, у [prʲi], [u] при, у, на [pri], [u], [na] při, u [pr̝̊ɪ, ʊ do, na, [dɔ], [na] во, на [vɔ], [na]
in *vъ(n) в /v/ в(във) [v/f]([vɤ̞f]) v [v] w [v] во [vɔ]
with *sъ(n) с /s/ с(със) [s]([sɤ̞s]) s [s] z [z] со [sɔ]
and (j)ь, *a и, а [i] и, а [i], [ɐ] a, i [a] i, a [i, a] и [i]
if *(j)ako если [ˈjesʲlʲɪ] ако [ɐˈkɔ] jestli [jɛstlɪ] jeśli, jeżeli [ˈjɛɕʎi], [jɛˈʐɛʎi] ако [ˈakɔ]
because *dělja, *dьlja, děljьma потому что [pətɐˈmu ʂtə] защото [zɐˈʃtɔto] protože [protoʒɛ] bo, dlatego że, ponieważ [bɔ], [dlaˈtɛɡɔ ʐɛ], [pɔˈɲɛvaʂ] бидејќи, затоа што [ˈbidɛjci]. [zaˈtɔa ʃto]
name *(j)ьmę имя [ˈimʲə] име [ˈimɛ] jméno [jmɛːno] imię [ˈimʲɛ] име [ˈimɛ]

Користена литература уреди

  • Belić, Aleksandar (1921), „Најмлађа (Трећа) Промена Задњенепчаних Сугласника k, g и h у Прасловенском Језику“, Јужнословенски Филолог, II: 18–39
  • Bethin, Christina Yurkiw (1998), Slavic Prosody: Language Change and Phonological Theory, Cambridge University Press, ISBN 0521591481
  • Channon, Robert (1972), On the Place of the Progressive Palatalization of Velars in the Relative Chronology of Slavic, The Hague: Mouton
  • Lehr-Spławiński, Tadeusz (1957), „Z dziejów języka prasłowiańskiego (Urywek z większej całości)“, Езиковедски Изследвания В Чест На Академик Стефан Младенов, Sofia
  • Schenkar, Alexander M. (2002), „Proto-Slavonic“, Во Comrie, Bernard; Corbett, Greville. G. (уред.), The Slavonic Languages, London: Routledge, стр. 60–124, ISBN 0415280788
  • Shevelov, George Y. (1977), „On the Chronology of h and the New g in Ukrainian“, in Harvard Ukrainian Studies, vol 1, Cambridge: Harvard Ukrainian Research Institute, стр. 137–52 Надворешна врска во |title= (help)

Поврзано уреди