Орал
Орал (казашки: Орал, Oral; руски: Уральск), порано познат како Јаицк (руски: Яицк, до 1775 година), е град во северозападен Казахстан, на сливот на реките Урал и Чаган близу до руската граница. Тој е главен град на Западноказахстанска област. Во етничкиот состав доминираат Казаците (69%) и Русите. Население: 314 657 (резултати од попис во 2020 година).
| Орал Орал | ||
|---|---|---|
| Град | ||
| ||
  Орал | ||
| Координати: 51°14′N 51°20′E / 51.233° СГШ; 51.333° ИГД | ||
| Земја |  Казахстан | |
| Област | Западноказахстанска | |
| Основан | 1584 | |
| Статус на град | 1613 | |
| Управа | ||
| • Akim (градоначалник) | Нурдаулет Килибаи | |
| Површина | ||
| • Вкупна | 700 км2 (300 ми2) | |
| Надм. вис. | 35 м | |
| Население (2020) | ||
| • Вкупно | 314 657 | |
| • Густина | 300/км2 (800/ми2) | |
| Часовен појас | UTC+5 (UTC+5) | |
| Пошт. бр. | 090000 - 090013 | |
| Повик. бр. | +7 7112 | |
| Рег. таб. | 07 | |
| Мреж. место | https://www.uralsk.gov.kz/en/ | |
Орал е земјоделски и индустриски центар и е важна трговска станица од нејзиното основање. Сообраќајот се одвивал по реката Урал од Каспиското Езеро и Уралските Планини со векови. Денес е една од најголемите влезни точки за железнички сообраќај од Европа до Сибир, сервисирање на многу нови нафтени полиња во каспискиот слив и индустриските градови на јужниот дел на Урал.
Историја уреди
Орал е основана во 1613 година од Козаци, и првично го добил името Јаицк, по реката Јаик, името на реката Урал во тоа време. Во 1773 година се случи првиот козачки бунт против локалниот руски командант генерал Траубенберг, предводен од Јемелијан Пугачов. Траубенберг бил убиен заедно со уште неколку офицери.
Градот бил заземен од Пугачoв, а неговата тврдина била опсадена од 30 декември 1773 година до 17 април 1774 година. Царските трупи под команда на генерал Мансуров повторно го зазеле градот.
Како казна за козаците Јаик кои застанале на страната на востаниците, царицата Катерина Втора објавила на 15 јануари 1775 година дека реката Јаик отсега ќе се преименува во река Урал, а Јаицк ќе биде познат како Уралск.
Александар Пушкин го посетил градот со неговиот пријател Владимир Дал во септември 1833 година додека ја пишувал неговата книга „Историја на Пугачов“ (1834) и неговиот роман „Ќерката на капетанот“ (1836).[1]
Градот бил под опсада наметната од Козаците за време на Руската граѓанска војна од 1917 до 1922 година. Во неговата одбрана учествувале Михаил Фрунзе, Василиј Чапаев и Георги Жуков.
По независноста на Казахстан во 1991 година, Уралск беше преименуван во Орал.
Географија уреди
Клима уреди
Климата на Орал е со континентален тип, кој се одликува со долги студени зими и топли лета.[2]
Орал се смета за еден од најчистите градови во Казахстан.
| Климатски податоци за Орал | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Месец | Јан | Фев | Мар | Апр | Мај | Јун | Јул | Авг | Сеп | Окт | Ное | Дек | Годишно |
| Највисока забележана °C (°F) | 6.6 (43.9) |
5.6 (42.1) |
21.6 (70.9) |
31.1 (88) |
35.4 (95.7) |
40.6 (105.1) |
41.6 (106.9) |
40.8 (105.4) |
38.8 (101.8) |
28.0 (82.4) |
18.0 (64.4) |
8.7 (47.7) |
41.6 (106.9) |
| Прос. висока °C (°F) | −6.5 (20.3) |
−6.2 (20.8) |
0.4 (32.7) |
14.1 (57.4) |
22.7 (72.9) |
28.1 (82.6) |
29.9 (85.8) |
28.2 (82.8) |
21.6 (70.9) |
12.0 (53.6) |
1.5 (34.7) |
−4.7 (23.5) |
11.8 (53.2) |
| Сред. дневна °C (°F) | −10.4 (13.3) |
−10.6 (12.9) |
−4.1 (24.6) |
7.9 (46.2) |
15.7 (60.3) |
21.0 (69.8) |
22.9 (73.2) |
20.9 (69.6) |
14.4 (57.9) |
6.3 (43.3) |
−2.0 (28.4) |
−8.2 (17.2) |
6.2 (43.2) |
| Прос. ниска °C (°F) | −14.2 (6.4) |
−14.8 (5.4) |
−8.2 (17.2) |
2.4 (36.3) |
8.8 (47.8) |
14.0 (57.2) |
16.1 (61) |
14.1 (57.4) |
8.2 (46.8) |
1.9 (35.4) |
−5.1 (22.8) |
−11.7 (10.9) |
1.0 (33.8) |
| Најниска забележана °C (°F) | −43.1 (−45.6) |
−40.5 (−40.9) |
−35.2 (−31.4) |
−24.3 (−11.7) |
−6.8 (19.8) |
−1.1 (30) |
4.3 (39.7) |
0.4 (32.7) |
−7.6 (18.3) |
−19.2 (−2.6) |
−32.6 (−26.7) |
−39.2 (−38.6) |
−43.1 (−45.6) |
| Прос. врнежи мм (ин) | 28 (1.1) |
20 (0.79) |
24 (0.94) |
21 (0.83) |
29 (1.14) |
32 (1.26) |
43 (1.69) |
26 (1.02) |
28 (1.1) |
40 (1.57) |
29 (1.14) |
29 (1.14) |
349 (13.74) |
| Прос. бр. дождливи денови | 5 | 4 | 6 | 9 | 10 | 11 | 10 | 9 | 10 | 12 | 10 | 7 | 103 |
| Прос. бр. снежни денови | 20 | 16 | 10 | 2 | 0.2 | 0 | 0 | 0 | 0.1 | 3 | 11 | 18 | 80 |
| Прос. релативна влажност (%) | 83 | 81 | 81 | 65 | 55 | 57 | 58 | 57 | 61 | 73 | 83 | 83 | 70 |
| Сред. бр. сончеви часови месечно | 84 | 120 | 165 | 227 | 314 | 304 | 324 | 293 | 220 | 136 | 64 | 65 | 2.316 |
| [се бара извор] | |||||||||||||
Население уреди
Населението во Орал е главно составено од Казаци, иако од моментот на основањето на градот до распадот на СССР, Русите беа најголемата етничка заедница во градот. Има и Украинци, Татари и претставници на други народи.
На почетокот на 2020 година, населението на градот изнесувало 234 155 жители, додека на метро областа на градот Орал живееле 314 657 лица.[3]
| Година | Население |
|---|---|
| 1897 | 36 466 |
| 1959 | 103 914 |
| 1970 | 134 162 |
| 1979 | 167 352 |
| 1989 | 199 835 |
| 1991 | 214 000 |
| 1999 | 195 459 |
| 2004 | 195 811 |
| 2008 | 208 814 |
| 2012 | 218 136 |
| 2016 | 232 514 |
| 2019 | 234 155 |
Етнички состав уреди
Етничкиот состав на жителите на Орал (на почетокот на 2020 година)[4]:
| Народ | Вкупно | Удел (%) |
|---|---|---|
| Казаци | 216 307 | 68.74 |
| Руси | 84 090 | 26.72 |
| Татари | 4 940 | 1.57 |
| Украинци | 3 230 | 1.03 |
| Азери | 1 296 | 0.41 |
| Корејци | 663 | 0.21 |
| Германци | 660 | 0.21 |
| Белоруси | 635 | 0.20 |
| Узбеци | 444 | 0.14 |
| Чеченци | 350 | 0.11 |
| Ерменци | 332 | 0.11 |
| Башкири | 151 | 0.05 |
| други | 1 559 | 0.50 |
| вкупно | 314 657 | 100.00 |
Транспорт уреди
Железница уреди
За прв пат, железничка линија беше донесена во Орал во 1894 година. Тоа беше пругата Рјазањ-Урал. Станицата со бедеми во стилот на минарињата од Средна Азија најпрво се наоѓала далеку од градот, па Лав Николаевич Толстој напишал дека од станицата отишол во градот „... преку степата обрасната со телеграфски столбови“.
За време на советскиот период, градот растеше, сега станицата се наоѓаше практично во центарот на градот. Поради зголемувањето на бројот на патници во 70-тите години на минатиот век, се бараше изградба на нова станица; истовремено беше урнат и стариот архитектонски споменик од 19 век.
Во моментов, има редовна железничка линија со старата и новата престолнина на Казахстан - градовите Алмати и Нур-Султан, како и рускиот град Саратов.
Аеродром уреди
По реконструкцијата во 90-тите, аеродромот Орал доби статус на меѓународен аеродром, сместен на 16 километри од градот, недалеку од приградското село Подстопноје.
На 3 јули 2019 година, започна реновирање и модернизација на терминалот на аеродромот. По модернизацијата, патничкиот сообраќај ќе се зголеми од 160 илјади на 350 илјади луѓе, а терминалната површина ќе се зголеми од 4000 квадратни метри на 7500 квадратни метри .
Од 2017 година, Аеродромот извршува летови кон Москва, Франкфурт, Атирау, Актау, Нур-Султан и Алмати.
Спорт уреди
Бенди е главниот спорт во градот. Спортскиот клуб Акжајик, кој ги игра своите домашни натпревари на стадионот „Јуност“, е единствениот професионален тим во земјата и игра во 2-та највисока дивизија на Русија. Во септември 2017 година, Казашката Бенди федерација го купи клубот.
Градот испрати тим на Спартакијаде 2009 и заврши на второто место. Сите играчи на репрезентацијата до 23 години во сезоната 2013/14 дојдоа од Орал. Откако репрезентативците на Казахстан го освоија златниот медал на Азиските зимски игри 2011, тимот се врати во Орал со триумф.
Неколку поранешни жители сега живеат во Германија и играат за германската репрезентација.
Поврзано уреди
Наводи уреди
- ↑ „Uralsk Travel Guide“. Caravanistan (англиски). Посетено на 2020-11-28.
- ↑ „Погода и Климат - Климат Уральска“. web.archive.org. 2016-11-25. Архивирано од изворникот на 2016-11-25. Посетено на 2020-11-28.CS1-одржување: бот: непознат статус на изворната URL (link)
- ↑ „stat.gov.kz“. stat.gov.kz. Посетено на 2020-11-28.
- ↑ „Kazakhstan ethnic composition“.