Википедија

Никел

Никел (Ni, латински - niccolum) — сјаен метал со мала златна нијанса со атомски број 28 во периодниот систем.Никелот припаѓа на преодните метали и е тежок и нодуларен.Чистиот Никел, во прав за да ја максимизира површината, покажува значителна хемиска активност, но поголемите парчиња полека реагираат со воздух под стандардни услови бидејќи оксидниот слој се формира на површината и спречува понатамошна корозија (пасивација).Дури и така, чистиот метален никел се наоѓа во Земјината кора само во мали количини, обично во ултрамафички карпи,[4][5] и во ентериерите на поголемите никел-железо метеорити кои не биле изложени на кислород кога не биле надвор од атмосферата на Земјата.

Никел  (28Ni)
Општи својства
Име и симболникел (Ni)
Изгледсјаен метален и сребрен, со златна нијанса
Никелот во периодниот систем
Водород (двоатомски неметал)
Хелиум (благороден гас)
Литиум (алкален метал)
Берилиум (земноалкален метал)
Бор (металоид)
Јаглерод (повеќеатомски неметал)
Азот (двоатомски неметал)
Кислород (двоатомски неметал)
Флуор (двоатомски неметал)
Неон (благороден гас)
Натриум (алкален метал)
Магнезиум (земноалкален метал)
Алуминиум (слаб метал)
Силициум (металоид)
Фосфор (повеќеатомски неметал)
Сулфур (повеќеатомски неметал)
Хлор (двоатомски неметал)
Аргон (благороден гас)
Калиум (алкален метал)
Калциум (земноалкален метал)
Скандиум (преоден метал)
Титан (преоден метал)
Ванадиум (преоден метал)
Хром (преоден метал)
Манган (преоден метал)
Железо (преоден метал)
Кобалт (преоден метал)
Никел (преоден метал)
Бакар (преоден метал)
Цинк (преоден метал)
Галиум (слаб метал)
Германиум (металоид)
Арсен (металоид)
Селен (повеќеатомски неметал)
Бром (двоатомски неметал)
Криптон (благороден гас)
Рубидиум (алкален метал)
Стронциум (земноалкален метал)
Итриум (преоден метал)
Циркониум (преоден метал)
Ниобиум (преоден метал)
Молибден (преоден метал)
Технециум (преоден метал)
Рутениум (преоден метал)
Родиум (преоден метал)
Паладиум (преоден метал)
Сребро (преоден метал)
Кадмиум (преоден метал)
Индиум (слаб метал)
Калај (слаб метал)
Антимон (металоид)
Телур (металоид)
Јод (двоатомски неметал)
Ксенон (благороден гас)
Цезиум (алкален метал)
Бариум (земноалкален метал)
Лантан (лантаноид)
Цериум (лантаноид)
Празеодиум (лантаноид)
Неодиум (лантаноид)
Прометиум (лантаноид)
Самариум (лантаноид)
Европиум (лантаноид)
Гадолиниум (лантаноид)
Тербиум (лантаноид)
Диспрозиум (лантаноид)
Холмиум (лантаноид)
Ербиум (лантаноид)
Тулиум (лантаноид)
Итербиум (лантаноид)
Лутециум (лантаноид)
Хафниум (преоден метал)
Тантал (преоден метал)
Волфрам (преоден метал)
Рениум (преоден метал)
Осмиум (преоден метал)
Иридиум (преоден метал)
Платина (преоден метал)
Злато (преоден метал)
Жива (преоден метал)
Талиум (слаб метал)
Олово (слаб метал)
Бизмут (слаб метал)
Полониум (слаб метал)
Астат (металоид)
Радон (благороден гас)
Франциум (алкален метал)
Радиум (земноалкален метал)
Актиниум (актиноид)
Ториум (актиноид)
Протактиниум (актиноид)
Ураниум (актиноид)
Нептуниум (актиноид)
Плутониум (актиноид)
Америциум (актиноид)
Кириум (актиноид)
Берклиум (актиноид)
Калифорниум (актиноид)
Ајнштајниум (актиноид)
Фермиум (актиноид)
Менделевиум (актиноид)
Нобелиум (актиноид)
Лоренциум (актиноид)
Радерфордиум (преоден метал)
Дубниум (преоден метал)
Сиборгиум (преоден метал)
Бориум (преоден метал)
Хасиум (преоден метал)
Мајтнериум (непознати хемиски својства)
Дармштатиум (непознати хемиски својства)
Рендгениум (непознати хемиски својства)
Копернициум (преоден метал)
Нихониум (непознати хемиски својства)
Флеровиум (слаб метал)
Московиум (непознати хемиски својства)
Ливермориум (непознати хемиски својства)
Тенесин (непознати хемиски својства)
Оганесон (непознати хемиски својства)
 –
↑
Ni
↓
Pd
кобалт ← никел → бакар
Атомски број28
Стандардна атомска тежина (±) (Ar)58,6934(4)[1]
Категорија  преоден метал
Група и блокгрупа 10, d-блок
ПериодаIV периода
Електронска конфигурација[Ar] 3d8 4s2 или
[Ar] 3d9 4s1
по обвивка
2, 8, 16, 2 или 2, 8, 17, 1
Физички својства
Фазацврста
Точка на топење1728 K ​(1455 °C)
Точка на вриење3003 K ​(2730 °C)
Густина близу с.т.8,908 г/см3
кога е течен, при т.т.7,81 г/см3
Топлина на топење17,48 kJ/mol
Топлина на испарување379 kJ/mol
Моларен топлински капацитет26,07 J/(mol·K)
парен притисок
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
при T (K) 1783 1950 2154 2410 2741 3184
Атомски својства
Оксидациони степени4,[2] 3, 2, 1,[3] −1 ​(благо базен оксид)
ЕлектронегативностПолингова скала: 1,91
Енергии на јонизацијаI: 737,1 kJ/mol
II: 1753,0 kJ/mol
II: 3395 kJ/mol
(повеќе)
Атомски полупречникемпириски: 124 пм
Ковалентен полупречник124±4 пм
Ван дер Валсов полупречник163 пм
Color lines in a spectral range
Спектрални линии на никел
Разни податоци
Кристална структура ​страноцентрирана коцкеста (сцк)
Кристалната структура на никелот
Брзина на звукот тенка прачка4900 м/с (при с.т.)
Топлинско ширење13,4 µм/(m·K) (при 25 °C)
Топлинска спроводливост90,9 W/(m·K)
Електрична отпорност69,3 nΩ·m (при 20 °C)
Магнетно подредувањеферомагнетно
Модул на растегливост200 GPa
Модул на смолкнување76 GPa
Модул на збивливост180 GPa
Поасонов сооднос0,31
Мосова тврдост4,0
Викерсова тврдост638 MPa
Бринелова тврдост667–1600 MPa
CAS-број7440-02-0
Историја
Откриен и првпат издвоенАксел Фредрик Кронштет (1751)
Најстабилни изотопи
Главна статија: Изотопи на никелот
изо ПЗ полураспад РР РЕ (MeV) РП
58Ni 68,077 % >7×1020 г. (β+β+) 1,9258 58Fe
59Ni траги 7,6×104 г. ε – 59Co
60Ni 26,223 % 60Ni е стабилен со 32 неутрони
61Ni 1,14 % 61Ni е стабилен со 33 неутрони
62Ni 3,634 % 62Ni е стабилен со 34 неутрони
63Ni веш 100,1 г. β− 0,0669 63Cu
64Ni 0,926 % 64Ni е стабилен со 36 неутрони
Режимите на распад во загради се предвидени, но сè уште не се забележани
| наводи | Википодатоци

Метеорскиот никел се наоѓа во комбинација со железо, одраз на потеклото на тие елементи како главни крајни производи на супернова нуклеосинтезата.Се смета дека мешавината на железо-никел го компонира внатрешното јадро на Земјата.[6]

Употребата на никел како природна метеорска легура на никел и железо е пронајдена уште од 3500 година п.н.е.Никел за првпат бил изолиран и класифициран како хемиски елемент во 1751 година од страна на Аксел Фредерик Кронстедт, кој првично ја мислел рудата за минерал од бакар, во рудниците на кобалт од Лос, Хелсингленд, Шведска.Името на елементот доаѓа од немилосрдниот спрат на германската рударска митологија, Никел (слично како Стариот Ник), кој го персонифицирал фактот дека бакарните никлени руди се противеле на префинетост во бакар.Економски важен извор на никел е железната руда лимонит, кој често содржи 1-2% никел. Другите важни минерали на никел вклучуваат пентандит и мешавина од природни силикати богати со Ni, познати како гарниери.Најголеми производствени локации вклучуваат регион Садбери во Канада (со потекло од метеори), Нова Каледонија во Пацифик и Нориљск во Русија.

Никелот полека се оксидира со воздух на собна температура и се смета за отпорен на корозија. Историски, тоа се користи за обложување на железо и месинг, хемиска опрема за обложување, и производство на одредени легури кои задржуваат висок сребрен лак, како што се германското сребро.Околу 9% од светското производство на никел сè уште се користи за отстранување на никел отпорeн на корозија. Никлените предмети понекогаш предизвикуваат алергија на никел. Никелот е широко користен во монетите, иако нејзината зголемувачка цена доведе до некоја замена со поевтини метали во последниве години.

Никел е еден од четирите елементи (другите се железо, кобалт и гадолиниум)[7] кои се феромагнетски на приближно собна температура.Алнико постојаните магнети кои се делумно врз основа на никел се со средна сила помеѓу постојаните магнети на основа на железо и ретки Земјини магнети.Металот е вреден во модерните времиња главно во легура; околу 68% од светското производство се користи во не’рѓосувачки челик.Дополнителни 10% се користат за легури засновани на никел и бакар, 7% за легирани челици, 3% во леарници, 9% во позлата и 4% во други апликации, вклучувајќи го и брзорастечкиот сектор на батерии.[8] Како соединение, никелот има голем број на ниски хемиски производствени намени, како што се катализаторот за хидрогенација, катоди за батерии, пигменти и третмани на метални површини.[9] Никелот е суштинска хранлива материја за некои микроорганизми и растенија кои имаат ензими со никел како активна локација.

Својства уреди

Атомски и физички својства уреди

 
Електронска микрографија од нанокристал на Ni во еден ѕид на јаглеродна наноцевка; скала од 5nm.[10]
 
Моларниот волумен наспроти притисокот на собна температура
Горење на никел и други метали.

Никел е сребрено-бел метал со мала златна нијанса која зема висок лак.Тој е еден од четирите елементи кои се магнетни на или блиску до собна температура, а други се железо, кобалт и гадолиниум. Неговата Кири температура е 355 °C (671 °F), што значи дека најголемиот дел од никелот нема магнетнизиран над оваа температура.[11] Единица клетка на никел е лице-центрирана коцка со параметар на решетка од 0,352 nm, што дава атомски полупречник од 0,124 nm.Оваа кристална структура е стабилна до притисок од најмалку 70 GPA. Никел припаѓа на транзициските метали и е тежок и нодуларен.

Електронски конфигурациски спор уреди

Атомот на никелот има две електронски конфигурации,[Ar] 3d8 4s2 и [Ar] 3d9 4s1,кои се многу блиски со енергија - симболот [Ar] се однесува на јадрото структура како аргон.Постои несогласување на која конфигурација има најниска енергија.[12] Хемиските учебници ја цитираат електронската конфигурација на никел како [Ar] 4s2 3d8,[13] што исто така може да биде напишано [Ar] 3d8 4s2.[14] Оваа конфигурација се согласува со правилото на на нарачување на енргија од Маделунг, кое предвидува дека 4s се пополнува пред 3d.Поддржан е од експерименталниот факт дека најниската енергетска состојба на атомот на никел е 3d8 4s2 ниво на енергија,специфично 3d8(3F) 4s2 3F,J  = 4 ниво.[15]

Сепак, секоја од овие две конфигурации се дели на неколку нивоа на енергија поради фината структура,[15] и двете групи на ниво на енергија се преклопуваат.Просечната енергија на состојбите со конфигурација [Ar] 3d9 4s1 е всушност пониска од просечната енергија на состојбите со конфигурација [Ar] 3d8 4s2.Од оваа причина, истражувачката литература за атомски пресметки ја цитира основната конфигурација на никелот како [Ar] 3d9 4s1.[12]

Изотопи уреди

Главна статија: Изотопи на никел

Изотопите на никелот се во опсег на атомска тежина од 48 u (48
Ni) до 78 (n) 78
Ni).

Природниот никел е составен од пет стабилни изотопи ; 58
Ni,60
Ni, 60
Ni, {(хем|62|Ni}} и 64
Ni, со 58
Ni кој е најзастапен со (68,07% природно изобилство). Изотопите потешки од 62
Ni не можат да бидат формирани со јадрено соединување без губење на енергија.

Никел-62 има највисока средна јадрена врзувачка енергија по нуклон на било кој нуклид,со 8,7946 на MeV/нуклон.[16] Неговата врзувачка енергија е поголема од двете 56
Fe и 58
Fe,повеќе изобилни елементи кои често се неправилно цитирани дека имаат најтешко врзани нуклиди.[17] Иако ова би изгледало дека ќе го предвиди никел-62 како најобемно тежок елемент во универзумот, релативно високата стапка на фотодизаинтеграција на никел во ѕвездените ентериери предизвикува железото да биде далеку најзастапено.[17]

Стабилниот изотоп никел-60 е производ на изумрен радионуклид 60
Fe кој се распаѓа со полуживот од 2,6 милиони години.Бидејќи 60
Fe има толку долг полуживот, неговата застапеност во материјалите во сончевиот Систем може да генерира забележливи варијации во изотопскиот состав на 60
Ni.Затоа, изобилството на 60
Ni присутно во вонземјански материјали може да обезбеди увид во потеклото на сончевиот Систем и неговата рана историја.

Некои 18 радиоизотопи биле карактеризирани,и како најстабилни се 59
Ni со полуживот од 76.000 години, 63
Ni со 100 години, и 56
Ni со 6 дена. Сите преостанати радиоактивни изотопи имаат полуживот помал од 60 часа, а повеќето од нив имаат полуживот помал од 30 секунди.Овој елемент исто така има и една мета состојба.[18]

Радиоактивниот никел-56 е произведен од процесот на согорување на силициум, а подоцна се ослободува во големи количини за време на тип Ia супернова.Обликот на светлинската крива на овие супернови од средина до крајот на времето одговара на распаѓањето преку електронско зафаќање на никел-56 до кобалт - 56 и на крајот до железо-56.[19] Никел-59 е долговечен космоген радионуклид со полуживот од 76.000 години.59
Ni пронашол многу апликации во изотопска геологија.59
Ni се користел за да се датира земната доба на метеоритите и за да се одреди изобилството на вонземска прашина во мраз и талог.Полуживотот на никел-78 неодамна бил измерен на 110 милисекунди, и се верува дека е важен изотоп во супернова нуклеосинтезата на елементите потешки од железото.[20] Нуклидот 48Ni, откриен во 1999 година, е најпознатиот протонски богат тежок изотоп.Со 28 протони и 20 неутрони 48Ni е "двојна магија", како што е 78
Ni со 28 протони и 50 неутрони.Затоа, и двата се невообичаено стабилни за нуклиди со толку голем протон-неутронски дисбаланс.[18][21]

Појава уреди

Поврзано: Создавање на руди и Категорија:Минерали на никелот
 
Моделот Widmanstätten кој покажува две форми на никел-железо, камацит и таенит, во океадеритски метеорит

На Земјата, никелот најчесто се јавува во комбинација со сулфур и железо во пентандит, со сулфур во милерит, со арсен во минералната никена, и со арсен и сулфур во никел галена. [22] Никел најчесто се наоѓа во железо метеорит како легури камацит и таенит.

Најголемиот дел од никелот се минира од два вида на рудни депозити.Првиот е латерит, каде што главни минерални минерални смеси се никелиферозен лимонит, (Fe,Ni)O(OH) и гарниер (мешавина од разни хидролошки никели и силикати богати со никел).Вториот е магматски сулфид депозити, каде главниот руд минерал е пентандит: (Ni,Fe)9S8.

Австралија и Нова Каледонија имаат најголеми проценети резерви (45% заедно).[23]

Идентификуваните земјишни ресурси низ светот во просек од 1% никел или повеќе содржат најмалку 130 милиони тони никел (околу двојно од познатите резерви). Околу 60% се во латерити и 40% во депозити на сулфиди.[23]

Од геофизички докази, поголемиот дел од никелот на Земјата се верува дека е надворешното и внатрешното јадро.Камасит и таенит се природни легури на железо и никел.За камацит, легурата обично е во сооднос од 90:10 до 95: 5, иако може да бидат присутни нечистотии (како што се кобалт или јаглерод), додека за таенит содржината на никел е помеѓу 20% и 65%.Камацит и таенит, исто така, се наоѓаат во никлениот железен метеорит.[24]

Соединенија уреди

Комплекси на никел.
 
Теткарбонилен никел

Најчестата состојба на оксидација на никелот е +2, но соединенијата на Ni0, Ni+ и Ni3+ се добро познати, и егзотични оксидирачки состојби Ni2−,Ni1-, и Ni4+ биле произведени и проучени.[25]

Никел(0) уреди

Никел тетракарбонил (Ni(CO)4), откриен од Лудвиг Монд,[26] е испарлива, високо токсична течност на собна температура.Со греење, комплексот се распаѓа на никел и јаглерод моноксид: Ni(CO)4   Ni + 4 CO Ова однесување се експлоатира во процесот на Монд за прочистување на никелот, како што е опишано погоре.Поврзаниот никел (0) комплекс бис (циклооктадиен) никел (0) е корисен катализатор во органомикална хемија бидејќи циклооктадиен (или треска) лиганди лесно се поместуваат.

Никел(I) уреди

Никел (I) комплекси се невообичаени, но еден пример е тетраедралниот комплекс NiBr(PPh3)3.Многу никел (I) комплекси имаат Ni-Ni врска, како што се темноцрвениот дијамагнетски K4 [Ni2(CN)6] подготвен со редукција на K2[Ni2(CN)6] со натриум амалгам.Ова соединение се оксидира во вода, ослободувајќи го H2.[27]

Се смета дека состојбата на оксидација на никел (I) е важна за ензимите кои содржат никел, како што се [NiFe] -хидрогеназа, што ја катализира реверзибилната редукција на протони во H2.[28]

 
Структура на [Ni2(CN)6]4− ion[27]

Никел(II) уреди

 
Боја на различни Ni (II) комплекси во воден раствор. Од лево кон десно, [Ni(NH3)6]2+, [Ni(C2H4(NH2)2)]2+, [NiCl4]2−, [Ni(H2O)6]2+
 
Кристали на хидриран никел сулфати.

Никел (II) формира соединенија со сите заеднички анјони, вклучувајќи сулфид, сулфат, карбонат, хидроксид, карбоксилати и халиди.Никел (II) сулфат се произведува во големи количини со распуштање на никел метал или оксиди во сулфурна киселина, формирајќи ги и хекса- и хептахидратните [29] корисни за галванизација на никел.Вообичаените соли на никел, како што се хлоридот, нитратот и сулфатот, се раствораат во вода за да дадат зелени раствори на метален аксо комплекс [Ni(H2O)6]2+.

Четирите халиди формираат соединенија на никел, кои се цврсти материи со молекули кои имаат октаедрични Ni центри.Никел (II) хлорид е најчест, а неговото однесување е илустративно на другите халиди.Никел (II) хлоридот се добива со растворање на никел или неговиот оксид во хлороводородна киселина.Обично се среќава како зелен хексахидрат, чија формула обично е напишана NiCl2•6H2O.Кога се раствора во вода, оваа сол го формира металниот аксо комплекс[Ni(H2O)6]2+.Дехидратацијата на NiCl2•6H2O го дава жолтиот безводен NiCl2.

Некои тетракоординирани никел (II) комплекси, на пр. бис (трифенилфосфин) никел хлорид, постојат и во тетраедарски и квадратни рамни геометрии.Тетраэдралните комплекси се парамагнетски, додека плодните рамни комплекси се дијамагнетски.Во својствата на магнетна рамнотежа и формирање на октаедрични комплекси, тие се контрастираат со двовалентните комплекси на потешките групи 10 метали, паладиум (II) и платина (II), кои формираат само квадратна рамна геометрија.[25]

Никелоцен е познат; има електронски број од 20, што ја прави релативно нестабилна.

 
Никел(III) антимонид

Никел (III) и (IV) уреди

Познати се многу Ni (III) соединенија, при што првите такви примери се никел (III) трихалофосфините (NiIII(PPh3)X3).[30] Исто така, Ni (III) формира едноставни соли со флуорид[31] или оксид јони.Ni (III) може да се стабилизира со σ-донорски лиганди како што се тиол и фосфин.[27]

Ni (IV) — присутен во мешаниот оксид {(хем|BaNiO|3}}, додека Ni (III) — присутен во никел оксид хидроксид, кој се користи како катода кај многу Батерии за полнење, вклучувајќи никел-кадмиум, никел-железо, никел водород и никел-метал хидрид и се користи од страна на одредени производители во Li-ion батерии.[32] Ni (IV) останува ретка оксидациона состојба на никелот и многу малку соединенија се познати до денес.[33][34][35][36]

Историја уреди

Бидејќи руди на никел лесно се мешаат за сребрени руди, разбирањето на овој метал и неговата употреба датира во релативно кратко време.Меѓутоа, ненамерната употреба на никел е древна, и може да се проследи до 3500 пр.н.е.Бронзата во она што е сега за Сирија пронајдено содржи дури 2% никел.[37] Некои древни кинески ракописи укажуваат дека таму бил користен "бел бакар" (купроникел, познат како "бајтонг") помеѓу 1700 и 1400 пр.н.е. Овој бел бакар Пактонг бил извезен во Велика Британија уште во 17 век, но содржината на никел во оваа легура не била откриена до 1822 година.[38] Монетите од никел-бакарни легури биле ковани од бактријанските кралеви Агатокли, Еутид II и Панталеон во 2 век пр.н.е., веројатно од кинескиот купроникел.[39]

 
никелин/николит

Во средновековна Германија, црвениот минерал бил пронајден во Рудните планини што личело на бакарна руда.Меѓутоа, кога рударите не успеаја да извлечат бакар од него, тие го обвинија немирниот спрат на германската митологија, Никел (сличен на "Стариот Ник"), за безизување на бакар.Тие ја нарекле оваа руда "Купферникел" од германскиот "Купфер" за бакар.[40][41][42][43] Оваа руда сега е позната како никелин, никел арсенид.Во 1751 година Барон Аксел Фредик Кронстедт се обидел да извади бакар од куферфеник во рудник на кобалт во Шведска село Лос, и наместо тоа,произвел бел метал што го именувал по духот што го дал своето име во минералот, никел.[44] Во современиот германски, Купферникел или Купфер-Никел ја означува легурата купроникел.

Првично, единствениот извор за никел била ретката руда Купферникел. Почнувајќи од 1824 година, никел бил добиван како нуспроизвод на производство на син кобалт.Првото големо топење на никел започна во Норвешка во 1848 година од никел-богатиот пиротит. Воведувањето на никел во производството на челик во 1889 година ја зголеми побарувачката на никел, а никлените депозити на Нова Каледонија, откриени во 1865 година, обезбедија најголем дел од понудата во светот помеѓу 1875 и 1915 година.Откривањето на големите наоѓалишта во басенот на Садбери, Канада во 1883, во Нориљск-Талнах, Русија во 1920 година и во Меренски гребен, Јужна Африка во 1924 година,предизвика можност за големо производство на никел. [38]

Монети уреди

 
Холандски монети направени од чист никел

Освен споменатите бактриски монети, никелот не бил дел од монетите сè до средината на 19 век.

Канада уреди

99,9% никлени монети од пет центи биле направени во Канада (најголемиот производител на никел во тоа време) за време на невоени години од 1922-1981 година;металот во содржината ги направи овие монети магнетни.[45] За време на периодот 1942-1945 година, најголемиот или целиот никел бил отстранет од канадски и американски монети за да се искористи за производство на оклоп.[41][46] Канада користела 99,9% никел од 1968 година во монетите со повисока вредност сè до 2000 година.

Швајцарија уреди

Монетите од речиси чист никел првпат биле користени во 1881 година во Швајцарија.[47]

Велика Британија уреди

Бирмингем ковал монети од никел во 1833 година за тргување во Малаја.[48]

САД уреди

Во Соединетите Американски Држави, терминот "никел" или "ник" првично се применувал на бакар-никеловиот Летачки орелски цент, кој го заменил бакар со 12% никел 1857-58, потоа Индискиот главен цент со истата легура од 1859-1864.Уште подоцна, во 1865 година, терминот означувал трицентен никел, со никел зголемен на 25%. Во 1866 година, петцентен штит никел (25% никел, 75% бакар) ја присвоил ознаката.Заедно со пропорцијата на легури, овој термин се употребува до денес во САД.

Тековна употреба уреди

Во 21 век, високата цена на никелот доведе до некоја замена на металот во монетите ширум светот.Монетите што сè уште се направени со никлени легури, вклучуваат еден и два - евра монети, 5 ¢, 10 ¢, 25 ¢ и 50 ¢ Американски монети, и 20p, 50p, £ 1 и £ 2 монети на Велика Британија.Никлената легура во 5p и 10p британски монети била заменета со никел-позлатен челик во 2012 година, предизвикувајќи алергиски проблеми за некои луѓе и јавни контроверзии.[47]

Светско производство уреди

 
Временски тренд на производство на никел[49]
 
Еволуцијата на никлените руди во одделни водечки земји за производство на никел.

Околу 2 милиони тони никел се произведува годишно низ целиот свет.[50] Филипините, Индонезија, Русија, Канада и Австралија се најголемите светски производители на никел, како што е објавено од САД геолошкото истражување.[23] Најголемите депозити на никел во не-руска Европа се наоѓаат во Финска и Грција. Идентификуваните земјишни ресурси во просек од 1% никел или повеќе содржат најмалку 130 милиони тони никел.Околу 60% се наоѓаат во латерити и 40% се наоѓаат во сулфидни наслаги. Покрај тоа, екстензивните длабоки морски ресурси на никел се во мангански кора и нодули кои покриваат големи површини на дното на океанот, особено во Тихиот Океан.[51]

Единственото наоѓалиште во САД, каде никелот е профитабилно миниран, е Ридл, Орегон, каде што се наоѓаат неколку квадратни милји на површински наслаги од никел.Рудникот бил затворен во 1987 година.[52][53]Проектот за рудникот "Орел" е нов рудник за никел на Мичиген поточно горниот полуостров на Мичиген. Изградбата е завршена во 2013 година, а операциите започнаа во третиот квартал од 2014 година.[54] Во првата цела година на работа, Eagle Mine произвел 18.000 тони.[54]

Производството на рудникот и резерви (во метрички тони) 2016 (проценето)[55] 2015[55] 2014[56] 2013[57] 2012[58] 2011[51] Резерви[55]
Австралија 206,000 222,000 245,000 234,000 246,000 215,000 19,000,000
Боцвана NA NA NA NA NA 26,000 NA
Бразил 142,000 160,000 102,000 138,000 139,000 209,000 10,000,000
Канада 255,000 235,000 235,000 223,000 205,000 220,000 2,900,000
Кина 90,000 92,900 100,000 95,000 93,300 89,800 2,500,000
Колумбија 36,800 40,400 81,000 75,000 84,000 76,000 1,100,000
Куба 56,000 56,400 50,400 66,000 68,200 71,000 5,500,000
Доминиканска република NA NA NA 15,800 15,200 21,700 NA
Гватемала 58,600 52,400 38,400 NA NA NA 1,800,000
Индонезија 168,500 130,000 177,000 440,000 228,000 290,000 4,500,000
Мадагаскар 48,000 45,500 40,300 29,300 8,250 5,900 1,600,000
Нова Каледонија 205,000 186,000 178,000 164,000 132,000 131,000 6,700,000
Филипини 500,000 554,000 523,000 446,000 424,000 270,000 4,800,000
Русија 256,000 269,000 239,000 275,000 255,000 267,000 7,600,000
Јужна Африка 50,000 56,700 55,000 51,200 45,900 44,000 3,700,000
САД 25,000 27,200 4,300 NA NA NA 160,000
Други држави 150,000 157,000 377,000 377,000 273,000 103,000 6,500,000
Вкупно во светот (заокружено) 2,250,000 2,280,000 2,450,000 2,630,000 2,220,000 1,940,000 78,000,000

Екстракција и прочистување уреди

 
Еволуција на годишната екстракција на никел, според руди.

Никел се добива преку екстрактивна металургија: се екстрахира од рудата со конвенционални процеси на печење и редукција коишто создаваат метал со чистота поголема од 75%.Во многу не’рѓосувачки челик апликации, 75% чист никел може да се користи без понатамошно прочистување, во зависност од нечистотиите.

Традиционално, повеќето сулфидни руди се обработуваат со употреба на пирометалургиски техники за производство на мат за понатамошно рафинирање.Неодамнешните достигнувања во хидрометалургиски техники резултираа со значително почист метален никел производ. Повеќето сулфидни депозити традиционално се обработуваат преку концентрација преку процес на пена флотација проследен со екстракција од пирометалургија.Во хидрометаллуршките процеси, сулфидните руди на никелот се концентрирани со флотација (дифференцијална флотација ако односот на Ni / Fe е премногу низок), а потоа потопување.Материјата од никел понатаму се обработува со Шерит-Гордоновиот процес.Прво, бакарот се отстранува со додавање на сулфурводород, оставајќи концентрат од кобалт и никел. Потоа екстракцијата со растворувач се користи за одвојување на кобалтот и никелот, со конечна содржина на никел поголема од 99%.

 
Електролитички рафиниран никел нодул, со зелени, кристализирани соли на никел-електролит видливи во порите.

Електрорафинирање уреди

Вториот заеднички процес на рафинирање е истекување на металната мат во раствор од никел сол, проследен со електро-победа на никел од растворот со плаштување на катода како електролитски никел.

Mондоновиот процес уреди

 
Високо прочистени никел сфери направени преку Mондоновиот процес.
Главна статија: Mондонов процес

Најчистиот метал се добива од оксид на никел со Mондоновиот процес, кој постигнува чистота поголема од 99,99%.[59] Процесот бил патентиран од Лудвиг Монд и бил во индустриска употреба уште пред почетокот на 20 век. Во овој процес, никелот реагира со јаглерод моноксид во присуство на сулфур катализатор на околу 40-80 °C за да формира никел карбонил.Железото дава железен пентакарбонил, исто така, но оваа реакција е бавна. Доколку е потребно, никелот може да се одвои со дестилација.Дикобалт октакарбонил исто така се формира со никлена дестилација како нус-производ, но се распаѓа на тетракобалтедекакарбонил на реакционата температура за да се добие нестабилна цврста материја.[60]

Никел се добива од никел карбонил од еден од двата процеса. Тоа може да се помине преку голема комора на високи температури во кои десетици илјади никел сфери, наречени пелети, постојано се мешаат.Карбонилот се распаѓа и го депонира чистиот никел врз никлените сфери. Во алтернативен процес, никел карбонилот се распаѓа во помала комора со 230 °C за да се создаде фин никел во прав.Нуспроизводот јаглерод моноксид се рециркулира и повторно се користи. Високо чистиот производ од никел е познат како "карбонилен никел".[61]

Вредност на металот уреди

Пазарната цена на никелот се зголеми во текот на 2006 година и во првите месеци од 2007 година; од 5 април 2007 година, металот се тргуваше со САД 52.300 долари од тон или 1.47 долари / ун.[62] Цената потоа драматично падна, а од септември 2017 година, металот се тргуваше по цена од 11.000 долари / тон, или 0,31 долари / ун.[63]

Една никел монета на САД содржи 0.04 ounces (1.1 g) никел, кој на април 2007 година беше вреден 6,5 центи, заедно со 3,75 грама бакар околу 3 центи, со вкупна метална вредност од повеќе од 9 центи.Бидејќи номиналната вредност на никелот е 5 центи, тоа го направи привлечна цел за топење од луѓе кои сакаат да ги продадат металите со профит. Но, Монетниот двор на Соединетите Држави, во пресрет на оваа практика, спроведе нови привремени правила на 14 декември 2006 година, предмет на јавен коментар за 30 дена, со што се криминализираше топењето и извозот на центи и никели.[64] Прекршителите може да бидат казнети со парична казна до 10.000 долари и / или затворени максимум пет години.

Почнувајќи од 19 септември 2013 година, вредноста на топење на американскиот никел (вклучувајќи бакар и никел) е 0,045 долари, што е 90% од номиналната вредност.[65]

Употреба уреди

 
Никел-супер-млазен моторен (RB199) турбински нож

Глобалното производство на никел во моментов се користи на следниов начин: 68% од не’рѓосувачки челик; 10% во обоени легури; 9% во галванизација; 7% во легиран челик; 3% во леарници; и 4% други намени (вклучувајќи и батерии).[8]

Никел се користи во многу специфични и препознатливи индустриски производи и производи за широка потрошувачка, вклучувајќи ги не’рѓосувачкиот челик, alnico магнети, монети, батерии за полнење, електрични гитарни жици, капсули за микрофон,обложување на водоводни тела,[66] и специјални легури како што се permalloy, elinvar и invar.Се користи за обложување и како зелена боја во стакло.Никел е пред сè метална легура, а нејзината главна употреба е во никлените челици и никел леано железо, во која обично ја зголемува цврстината на истегнување, цврстината и еластичната граница.Широко се користи во многу други легури, вклучувајќи ги никлените бронзи и бронзени и легури со бакар, хром, алуминиум, олово, кобалт, сребро и злато Inconel, Incoloy, Monel, Nimonic).[67]

 
"Потковичен магнет" направен од alnico никел легура.

Бидејќи е отпорен на корозија, никел повремено се користел како замена за декоративно сребро.Никел, исто така, повремено се користи во некои земји по 1859 година како евтин монетен метал (види погоре), но во подоцнежните години на 20 век бил заменет со поевтин не’рѓосувачки челик (т.е. железо) легури, освен во САД и Канада.

Никел е одличен агент за легирање за одредени благородни метали и се користи во оганска анализа како колектор на платинската група на елементи (PGE).Како таков, никелот е способен за целосно собирање на сите шест PGE елементи од руди и делумно собирање на злато.Високопроизводните рудници за никел, исто така, можат да се вклучат во обновувањето на PGE (првенствено платина и паладиум); примери се Нориљск во Русија и басенот Садбери во Канада.

Никел пена или никел мрежа се користи во електроди со гас дифузија за алкална горивни ќелии.[68][69]

Никел и неговите легури често се користат како катализатори за реакции на хидрогенација. Ранеј никел, фино поделена никел-алуминиумска легура, е една честа форма, иако се користат и сродни катализатори, вклучувајќи катализатори од типот Ранеј.

Никелот е природно магнетостриктивен материјал, што значи дека, во присуство на магнетно поле, материјалот се манифестира со мала промена во должината.[70][71] Магнетострикцијата на никелот е со редослед од 50 ppm и е негативен, што покажува дека се контрактира.

Никелот се користи како врзивно средство во цементираната волфрам карбид или хардметалната индустрија и се користи во пропорции од 6% до 12% по тежина.Никелот го прави волфрамскиот карбид магнетен и додава отпорност на корозија на зацементираните делови, иако тврдоста е помала од онаа со кобалт-врзивно средство.[72]

63
Ni, со својот полуживот од 100,1 години, е корисен во уредите krytron како емитер на бета-честичка (со голема брзина електрон) за да се направи јонизацијата со живата електрода посигурна.[73]

Околу 27% од вкупното производство на никел е наменето за инженерство, 10% за градежништво, 14% за цевчести производи, 20% за метални производи, 14% за транспорт, 11% за електронски производи и 5% за други намени.[8]

Биолошка улога уреди

Иако не е познат до 1970-тите години, познато е дека никелот игра важна улога во биологијата на некои растенија, еубактерии, архебактерии и габи.[74][75][76] Никлените ензими како што се уреаза се сметаат за вирулентни фактори кај некои организми.[77][78] Уреазата катализира хидролиза на уреа за да се формира амонијак и карбамат.[74][75]NiFe хидрогенезата може да ја катализира оксидацијата на H2 за да формира протони и електрони, а исто така може да ја катализира реверсната реакција, редукцијата на протоните за да формира водороден гас.[74][75] Никел-тетрапирол коензим, кофактор F430 е присутен во метил коензим М редуктаза, што може да го катализира формирањето на метан, или обратна реакција, во метаногенична археа.[79] Еден од ензимите на јаглерод моноксид дехидрогеназа се состои од кластер на Fe-Ni-S.[80] Други ензими кои носат никел вклучуваат ретка бактериска класа на супероксидна дисмутаза[81] и глиоксалаза I ензими во бактерии и неколку паразитски еукариотски трипанозомални паразити[82](во повисоки организми, вклучувајќи квасец и цицачи, овој ензим содржи бивалентен Zn2+).[83][84][85][86][87]

Диететскиот никел може да влијае на човековото здравје преку инфекции од бактерии зависни од никел, но исто така е можно дека никелот е суштински хранлив елемент за бактерии кои живеат во дебелото црево, што всушност функционира како пребиотик (пребиотик).[88] Институтот за медицина во САД не потврди дека никелот е суштинска хранлива материја за луѓето, така што не е утврдена ниту Препорачаната диетална исхрана (RDA) ниту соодветен внес.Толерантна вредност на внес на диететски никел е 1000 мг / ден како растворливи соли на никел.Внесот на исхраната се проценува на 70-100 ngsp;μg/ден, со помалку од 10% што се апсорбира. Што се апсорбира се излачува преку урината.[89] Релативно големи количини на никел - споредливи со проценетата просечна ингестија погоре - се исцедува во храна подготвена од не’рѓосувачки челик. На пример, износот на никел исцеден по 10 циклуси за готвење во една порција на сос од домати во просек изнесува 88 μg.[90][91]

Никел ослободен од сибирскиte замки вулкански ерупции е сомнителен за помагање на растот на "Methanosarcina", род од euryarchaeote archaea кој произведувал метан за време на пермиско-триазискиот настан за истребување, најголемиот познат настан на истребување.[92]

Токсичност уреди

Повеќе информации: Nickel allergy
Никел
Опасност
GHS-ознаки:
Пиктограми
   
Сигнални зборови
 Опасност
Изјави за опасност
 H317, H351, H372, H412
Изјави за претпазливост
 P273, P280, P314, P333+P313[93]
NFPA 704
2
0
0
Дополнителни податоци
Освен ако не е поинаку укажано, податоците се однесуваат на материјалите во нивната стандардна состојба (25 °C, 100 kPa)
Наводи

Главен извор на изложеност на никел е орална употреба, бидејќи никелот е од суштинско значење за растенијата.[94] Никел се наоѓа природно во храната и водата, и може да се зголеми со човечко загадување. На пример, никлената славина може да ја контаминира водата и почвата;со рударството и топењето никелот се фрла во отпадната вода; никел-челик легура садови за готвење и никел-пигментирани јадења може да го ослободат никелот во храната.Атмосферата може да биде загадена со рафинирање на никел руда и согорување на фосилно гориво. Луѓето можат да апсорбираат никел директно од чадот од тутун и контактот со кожа со накит, шампони, детергенти и монети.Не толку честа форма на хронична изложеност е преку хемодијализа бидејќи трагите на никел јони можат да се апсорбираат во плазмата од дејството на албумин.

Просечната дневна изложеност не претставува закана за здравјето на луѓето. Повеќето од никелот апсорбирани секој ден од страна на луѓето е отстранет од страна на бубрезите и излегува надвор од телото преку урина или се елиминира преку гастроинтестиналниот тракт без да се апсорбира.Никелот не е кумулативен отров, но поголеми дози или хронична изложеност на вдишување може да бидат токсични, дури и карциногени и претставуваат професионална опасност.[95]

Никлените соединенија се класифицирани како човечки канцерогени[96][97][98][99] врз основа на зголемени ризици за рак на дишните патишта забележани во епидемиолошките студии на рафинеријата на сулфурни руда.[100] Ова е поддржано од позитивните резултати на NTP биоанализата со Ni субсулфид и Ni оксид кај стаорци и глувци.[101][102] Податоците за човекот и животните постојано укажуваат на недостаток на канцерогеност преку орален пат на изложеност и ја ограничуваат канцерогеноста на соединенијата на никел со респираторни тумори по вдишувањето.[103][104] Метал од никел е класифициран како канцероген;[96][97][98] постои доследност помеѓу отсуството на зголемени ризици за рак на дишните патишта кај работниците претежно изложени на метален никел[100] и недостаток на респираторни тумори во студија за карциногеност во живот на стаорец со никел метал во прав.[105] Во студиите за инхалација на глодачи со различни соединенија на никел и никел метал, биле забележани зголемени воспаленија на белите дробови со и без хиперплазија на бронхијалните лимфни јазли или фиброза.[99][101][105][106] Во студијата на стаорци, оралното ингестија на соли на никел растворливи во вода може да предизвика перинатални ефекти на смртност кај бремени животни.[107] Дали овие ефекти се релевантни за луѓето е нејасно, бидејќи епидемиолошките студии на високо изложените женски работници не покажаа негативни ефекти на развојна токсичност.[108][109][110][111]

Луѓето можат да бидат изложени на никел на работното место со вдишување, голтање и контакт со кожа или око. Дозволена граница на изложеност) на работното место од 1 mg/м3 по 8-часовен работен ден, со исклучок на никел карбонил.Националниот институт за безбедност и здравје при работа (NIOSH) ја одредил препорачаната граница на изложеност (REL) од 0.015 mg/м3 по 8-часовен работен ден.На 10 mg/м3, никелот е веднаш опасен за животот и здравјето.[112]Никел карбонил [Ni(CO)4] е екстремно токсичен гас. Токсичноста на металните карбонили е функција и на токсичноста на металот и на гаснењето на јаглерод моноксидот од карбонилните функционални групи; Никел карбонилот исто така е експлозивен во воздухот.[113][114]

Чувствителни поединци можат да покажат контакт со кожата алергија на никел познат како контакт дерматитис.Високо чувствителни поединци, исто така, можат да реагираат на храна со висока содржина на никел.[115] Чувствителноста кон никелот, исто така, може да биде присутна кај пациенти со pompholyx.[116] Никел е најстариот потврден контактен алерген во светот, делумно поради неговата употреба во накит за прободено уво.Никлените алергии кои влијаат врз прободените уши често се обележани со нервозна, црвени кожа. Многу обетки сега се направени без никел или никел со ниско ослободување.[117] за решавање на овој проблем. Дозволената количина во производите кои ја поврзуваат човечката кожа сега е регулирана од Европската унија. Во 2002 година, истражувачите откриле дека никелот што го издаваат монетите од 1 и 2 евра е далеку повеќе од тие стандарди.Ова се верува дека е резултат на галванска реакција.[118] Никел беше прогласен за алерген на годината во 2008 година од страна на Американското здружение за контактни дерматити.[119] Во август 2015 година, Американската академија за дерматологија усвои изјава за позицијата за безбедноста на никелот: "Проценките покажуваат дека контактниот дерматит, кој вклучува сензитизација на никел, изнесува приближно 1.918 милијарди долари и влијае на речиси 72,29 милиони луѓе".[115]

Извештаите покажуваат дека и никел-индуцираната активација на индуцибилен фактор на хипоксија (HIF-1) и до-регулирање на гени кои индуцираат хипоксија се предизвикани од осиромашување на внатреклеточниот аскорбат.Додавањето на аскорбат во медиумот за култура го зголеми нивото на внатреклеточниот аскорбат и ја промени стабилизацијата на ХИФ-1 и ХИФ-1α-зависна генска експресија.[120][121]

Наводи уреди

  1. ↑ Standard Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights
  2. ↑ Carnes, Matthew; Buccella, Daniela; Chen, Judy Y.-C.; Ramirez, Arthur P.; Turro, Nicholas J.; Nuckolls, Colin; Steigerwald, Michael (2009). „A Stable Tetraalkyl Complex of Nickel(IV)“. Angewandte Chemie International Edition. 48 (2): 3384. doi:10.1002/anie.200804435.
  3. ↑ Pfirrmann, Stefan; Limberg, Christian; Herwig, Christian; Stößer, Reinhard; Ziemer, Burkhard (2009). „A Dinuclear Nickel(I) Dinitrogen Complex and its Reduction in Single-Electron Steps“. Angewandte Chemie International Edition. 48 (18): 3357. doi:10.1002/anie.200805862.
  4. ↑ „Nickel – Handbook of Mineralogy“ (PDF). Handbookofmineralogy.org. Посетено на 2016-03-02.
  5. ↑ „Nickel: Nickel mineral information and data“. Mindat.org. Посетено на 2016-03-02.
  6. ↑ Stixrude, Lars; Waserman, Evgeny; Cohen, Ronald (November 1997). „Composition and temperature of Earth's inner core“. Journal of Geophysical Research. 102 (B11): 24729–24740. Bibcode:1997JGR...10224729S. doi:10.1029/97JB02125.
  7. ↑ Coey, J. M. D.; Skumryev, V.; Gallagher, K. (1999). „Rare-earth metals: Is gadolinium really ferromagnetic?“. Nature. 401 (6748): 35–36. Bibcode:1999Natur.401...35C. doi:10.1038/43363.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 „Nickel Use In Society“. Nickel Institute. Архивирано од изворникот на 2017-09-21.
  9. ↑ „Nickel Compounds – The Inside Story“. Nickel Institute. Архивирано од изворникот на 2018-08-31.
  10. ↑ Shiozawa, Hidetsugu; Briones-Leon, Antonio; Domanov, Oleg; Zechner, Georg; и др. (2015). „Nickel clusters embedded in carbon nanotubes as high performance magnets“. Scientific Reports. 5: 15033. Bibcode:2015NatSR...515033S. doi:10.1038/srep15033. PMC 4602218. PMID 26459370.
  11. ↑ Kittel, Charles (1996). Introduction to Solid State Physics. Wiley. стр. 449. ISBN 978-0-471-14286-7.
  12. ↑ 12,0 12,1 Scerri, Eric R. (2007). The periodic table: its story and its significance. Oxford University Press. стр. 239–240. ISBN 978-0-19-530573-9.
  13. ↑ Мислер,Г.Л. и Тар, Д.A. (1999) Неорганска хемија второ изд., Prentice–Hall. стр. 38. ISBN 0138418918.
  14. ↑ Петручи, Р.Х. et al. (2002) Општа хемија осмо изд., Prentice–Hall. стр. 950. ISBN 0130143294.
  15. ↑ 15,0 15,1 NIST Atomic Spectrum Database To read the nickel atom levels, type "Ni I" in the Spectrum box and click on Retrieve data.
  16. ↑ „The Most Tightly Bound Nuclei“. Посетено на November 19, 2008.
  17. ↑ 17,0 17,1 Fewell, M. P. (1995). „The atomic nuclide with the highest mean binding energy“. American Journal of Physics. 63 (7): 653. Bibcode:1995AmJPh..63..653F. doi:10.1119/1.17828.
  18. ↑ 18,0 18,1 Audi, Georges; Bersillon, O.; Blachot, J.; Wapstra, A. H. (2003). „The NUBASE Evaluation of Nuclear and Decay Properties“. Nuclear Physics A. 729 (1): 3–128. Bibcode:2003NuPhA.729....3A. CiteSeerX 10.1.1.692.8504. doi:10.1016/j.nuclphysa.2003.11.001.
  19. ↑ Pagel, Bernard Ephraim Julius (1997-09-04). Nucleosynthesis and chemical evolution of galaxies. Further burning stages: evolution of massive stars. стр. 154–160. ISBN 978-0-521-55958-4.
  20. ↑ Castelvecchi, Davide (April 22, 2005). „Atom Smashers Shed Light on Supernovae, Big Bang“. Архивирано од изворникот на 2012-07-23. Посетено на November 19, 2008.
  21. ↑ W, P. (October 23, 1999). „Twice-magic metal makes its debut – isotope of nickel“. Science News. Архивирано од изворникот на May 24, 2012. Посетено на September 29, 2006.
  22. ↑ National Pollutant Inventory – Nickel and compounds Fact Sheet. Npi.gov.au. Посетено на January 9, 2012.
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 Kuck, Peter H. „Mineral Commodity Summaries 2012: Nickel“ (PDF). United States Geological Survey. Посетено на November 19, 2008.
  24. ↑ Rasmussen, K. L.; Malvin, D. J.; Wasson, J. T. (1988). „Trace element partitioning between taenite and kamacite – Relationship to the cooling rates of iron meteorites“. Meteoritics. 23 (2): a107–112. Bibcode:1988Metic..23..107R. doi:10.1111/j.1945-5100.1988.tb00905.x.
  25. ↑ 25,0 25,1 Greenwood, Norman N.; Earnshaw, Alan (1997). Chemistry of the Elements (2. изд.). Butterworth-Heinemann. ISBN 0080379419.
  26. ↑ „The Extraction of Nickel from its Ores by the Mond Process“. Nature. 59 (1516): 63–64. 1898. Bibcode:1898Natur..59...63.. doi:10.1038/059063a0.
  27. ↑ 27,0 27,1 27,2 Housecroft, C. E.; Sharpe, A. G. (2008). Inorganic Chemistry (3rd. изд.). Prentice Hall. стр. 729. ISBN 978-0131755536.
  28. ↑ Housecroft, C. E.; Sharpe, A. G. (2012). Inorganic Chemistry (4th. изд.). Prentice Hall. стр. 764. ISBN 978-0273742753.
  29. ↑ Ласелс,Кит; Морган, Линдзи Г .; Николс, Дејвид и Бејерман, Детмар (2005) "Никел соединенија" во "Улманската енциклопедија на индустриската хемија".Вајли-ВХЦ, Вајнхајм.doi:10.1002/14356007.a17_235.pub2
  30. ↑ Jensen, K. A. (1936). „Zur Stereochemie des koordinativ vierwertigen Nickels“. Zeitschrift für Anorganische und Allgemeine Chemie. 229 (3): 265–281. doi:10.1002/zaac.19362290304.
  31. ↑ Court, T. L.; Dove, M. F. A. (1973). „Fluorine compounds of nickel(III)“. Journal of the Chemical Society, Dalton Transactions (19): 1995. doi:10.1039/DT9730001995.
  32. ↑ „Imara Corporation Launches; New Li-ion Battery Technology for High-Power Applications“. Green Car Congress. December 18, 2008.
  33. ↑ Spokoyny, Alexander M.; Li, Tina C.; Farha, Omar K.; Machan, Charles M.; She, Chunxing; Stern, Charlotte L.; Marks, Tobin J.; Hupp, Joseph T.; Mirkin, Chad A. (28 June 2010). „Electronic Tuning of Nickel-Based Bis(dicarbollide) Redox Shuttles in Dye-Sensitized Solar Cells“. Angew. Chem. Int. Ed. 49 (31): 5339–5343. doi:10.1002/anie.201002181. PMID 20586090.
  34. ↑ Hawthorne, M. Frederick (1967). „(3)-1,2-Dicarbollyl Complexes of Nickel(III) and Nickel(IV)“. Journal of the American Chemical Society. 89 (2): 470–471. doi:10.1021/ja00978a065.
  35. ↑ Camasso, N. M.; Sanford, M. S. (2015). „Design, synthesis, and carbon-heteroatom coupling reactions of organometallic nickel(IV) complexes“. Science. 347 (6227): 1218–20. Bibcode:2015Sci...347.1218C. doi:10.1126/science.aaa4526. PMID 25766226.
  36. ↑ Baucom, E. I.; Drago, R. S. (1971). „Nickel(II) and nickel(IV) complexes of 2,6-diacetylpyridine dioxime“. Journal of the American Chemical Society. 93 (24): 6469–6475. doi:10.1021/ja00753a022.
  37. ↑ Rosenberg, Samuel J. (1968). Nickel and Its Alloys. National Bureau of Standards.[мртва врска]
  38. ↑ 38,0 38,1 McNeil, Ian (1990). An Encyclopaedia of the History of Technology. The Emergence of Nickel. Taylor & Francis. стр. 96–100. ISBN 978-0-415-01306-2.
  39. ↑ Joseph Needham, Ling Wang, Gwei-Djen Lu, Tsuen-hsuin Tsien, Dieter Kuhn, Peter J Golas, Science and civilisation in China: Cambridge University Press: 1974, ISBN 0-521-08571-3, pp. 237–250
  40. ↑ Chambers Twentieth Century Dictionary, p888, W&R Chambers Ltd., 1977.
  41. ↑ 41,0 41,1 Baldwin, W. H. (1931). „The story of Nickel. I. How "Old Nick's" gnomes were outwitted“. Journal of Chemical Education. 8 (9): 1749. Bibcode:1931JChEd...8.1749B. doi:10.1021/ed008p1749.
  42. ↑ Baldwin, W. H. (1931). „The story of Nickel. II. Nickel comes of age“. Journal of Chemical Education. 8 (10): 1954. Bibcode:1931JChEd...8.1954B. doi:10.1021/ed008p1954.
  43. ↑ Baldwin, W. H. (1931). „The story of Nickel. III. Ore, matte, and metal“. Journal of Chemical Education. 8 (12): 2325. Bibcode:1931JChEd...8.2325B. doi:10.1021/ed008p2325.
  44. ↑ Weeks, Mary Elvira (1932). „The discovery of the elements: III. Some eighteenth-century metals“. Journal of Chemical Education. 9 (1): 22. Bibcode:1932JChEd...9...22W. doi:10.1021/ed009p22.
  45. ↑ „Industrious, enduring–the 5-cent coin“. Royal Canadian Mint. 2008. Архивирано од изворникот на 2009-01-26. Посетено на January 10, 2009.
  46. ↑ Molloy, Bill (November 8, 2001). „Trends of Nickel in Coins – Past, Present and Future“. The Nickel Institute. Архивирано од изворникот на September 29, 2006. Посетено на November 19, 2008.
  47. ↑ 47,0 47,1 Lacey, Anna (June 22, 2013). „A bad penny? New coins and nickel allergy“. BBC Health Check. Посетено на July 25, 2013.
  48. ↑ „nikkelen dubbele wapenstuiver Utrecht“. nederlandsemunten.nl.
  49. ↑ Kelly, T. D.; Matos, G. R. „Nickel Statistics“ (PDF). U.S. Geological Survey. Посетено на 2014-08-11. Наводот journal бара |journal= (help)
  50. ↑ „The Life of Ni“. Nickel Institute. Архивирано од изворникот на 2017-09-20.
  51. ↑ 51,0 51,1 „Nickel“ (PDF). U.S. Geological Survey, Mineral Commodity Summaries. January 2013.
  52. ↑ „The Nickel Mountain Project“ (PDF). Ore Bin. 15 (10): 59–66. 1953. Архивирано од изворникот (PDF) на 12 февруари 2012. Посетено на 7 мај 2015.
  53. ↑ „Environment Writer: Nickel“. National Safety Council. 2006. Архивирано од изворникот на 2006-08-28. Посетено на January 10, 2009.
  54. ↑ 54,0 54,1 „Operations & Development“. Lundin Mining Corporation. Архивирано од изворникот на 18 ноември 2015. Посетено на 10 август 2014.
  55. ↑ 55,0 55,1 55,2 „Mineral Commodity Survey 2017“ (PDF). U.S. Geological Survey, Mineral Commodity Summaries 2017. January 2017.
  56. ↑ „Mineral Commodity Survey 2016“ (PDF). U.S. Geological Survey, Mineral Commodity Summaries 2016. January 2016.
  57. ↑ „Mineral Commodity Survey 2015“ (PDF). U.S. Geological Survey, Mineral Commodity Summaries 2015. January 2015.
  58. ↑ „Mineral Commodity Survey 2014“ (PDF). U.S. Geological Survey, Mineral Commodity Summaries 2014. January 2014.
  59. ↑ Mond, L.; Langer, K.; Quincke, F. (1890). „Action of carbon monoxide on nickel“. Journal of the Chemical Society. 57: 749–753. doi:10.1039/CT8905700749.
  60. ↑ Kerfoot, Derek G. E., „Nickel“, Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley-VCH, doi:10.1002/14356007.a17_157
  61. ↑ Neikov, Oleg D.; Naboychenko, Stanislav; Gopienko, Victor G & Frishberg, Irina V (January 15, 2009). Handbook of Non-Ferrous Metal Powders: Technologies and Applications. Elsevier. стр. 371–. ISBN 978-1-85617-422-0. Посетено на January 9, 2012.
  62. ↑ „LME nickel price graphs“. London Metal Exchange. Архивирано од изворникот на 28 февруари 2009. Посетено на 6 јуни 2009.
  63. ↑ „London Metal Exchange“. LME.com.
  64. ↑ United States Mint Moves to Limit Exportation & Melting of Coins Архивирано на 27 мај 2016 г., The United States Mint, press release, December 14, 2006
  65. ↑ „United States Circulating Coinage Intrinsic Value Table“. Coininflation.com. Посетено на September 13, 2013.
  66. ↑ Engineer, Engineering Record, Building Record, and Sanitary (1896-01-01). American Plumbing Practice: From the Engineering Record (Prior to 1887 the Sanitary Engineer.) A Selected Reprint of Articles Describing Notable Plumbing Installations in the United States, and Questions and Answers on Problems Arising in Plumbing and House Draining. With Five Hundred and Thirty-six Illustrations. Engineering record. стр. 119.
  67. ↑ Davis, Joseph R. (2000). ASM Specialty Handbook: Nickel, Cobalt, and Their Alloys. Uses of Nickel. ASM International. стр. 7–13. ISBN 978-0-87170-685-0.
  68. ↑ Kharton, Vladislav V. (2011). Solid State Electrochemistry II: Electrodes, Interfaces and Ceramic Membranes. Wiley-VCH. стр. 166–. ISBN 978-3-527-32638-9.
  69. ↑ Bidault, F.; Brett, D. J. L.; Middleton, P. H.; Brandon, N. P. „A New Cathode Design for Alkaline Fuel Cells(AFCs)“ (PDF). Imperial College London. Архивирано од изворникот (PDF) на 2011-07-20.
  70. ↑ Magnetostrictive Materials Overview. University of California, Los Angeles.
  71. ↑ Angara, Raghavendra (2009). High Frequency High Amplitude Magnetic Field Driving System for Magnetostrictive Actuators. стр. 5. ISBN 9781109187533.
  72. ↑ Cheburaeva, R. F.; Chaporova, I. N.; Krasina, T. I. (1992). „Structure and properties of tungsten carbide hard alloys with an alloyed nickel binder“. Soviet Powder Metallurgy and Metal Ceramics. 31 (5): 423–425. doi:10.1007/BF00796252.
  73. ↑ Предлошка:Наведена мрежна страницаsite
  74. ↑ 74,0 74,1 74,2 Astrid Sigel; Helmut Sigel; Roland K. O. Sigel, уред. (2008). Nickel and Its Surprising Impact in Nature. Metal Ions in Life Sciences. 2. Wiley. ISBN 978-0-470-01671-8.
  75. ↑ 75,0 75,1 75,2 Sydor, Andrew; Zamble, Deborah (2013). Banci, Lucia (уред.). Nickel Metallomics: General Themes Guiding Nickel Homeostasis. Dordrecht: Springer. стр. 375–416. ISBN 978-94-007-5561-1.
  76. ↑ Zamble, Deborah; Rowińska-Żyrek, Magdalena; Kozlowski, Henryk (2017). The Biological Chemistry of Nickel. Royal Society of Chemistry. ISBN 978-1-78262-498-1.
  77. ↑ Covacci, Antonello; Telford, John L.; Giudice, Giuseppe Del; Parsonnet, Julie; Rappuoli, Rino (1999-05-21). „Helicobacter pylori Virulence and Genetic Geography“. Science. 284 (5418): 1328–1333. Bibcode:1999Sci...284.1328C. doi:10.1126/science.284.5418.1328. PMID 10334982.
  78. ↑ Cox, Gary M.; Mukherjee, Jean; Cole, Garry T.; Casadevall, Arturo; Perfect, John R. (2000-02-01). „Urease as a Virulence Factor in Experimental Cryptococcosis“. Infection and Immunity. 68 (2): 443–448. doi:10.1128/IAI.68.2.443-448.2000. PMC 97161. PMID 10639402.
  79. ↑ Stephen W., Ragdale (2014). Peter M.H. Kroneck; Martha E. Sosa Torres (уред.). The Metal-Driven Biogeochemistry of Gaseous Compounds in the Environment. Chapter 6. Biochemistry of Methyl-Coenzyme M Reductase: The Nickel Metalloenzyme that Catalyzes the Final Step in Synthesis and the First Step in Anaerobic Oxidation of the Greenhouse Gas Methane. Metal Ions in Life Sciences. 14. Springer. стр. 125–145. doi:10.1007/978-94-017-9269-1_6. ISBN 978-94-017-9268-4. PMID 25416393.
  80. ↑ Wang, Vincent C.-C.; Ragsdale, Stephen W.; Armstrong, Fraser A. (2014). Peter M.H. Kroneck; Martha E. Sosa Torres (уред.). The Metal-Driven Biogeochemistry of Gaseous Compounds in the Environment. Chapter 4. Investigations of the Efficient Electrocatalytic Interconversions of Carbon Dioxide and Carbon Monoxide by Nickel-Containing Carbon Monoxide Dehydrogenases. Metal Ions in Life Sciences. 14. Springer. стр. 71–97. doi:10.1007/978-94-017-9269-1_4. ISBN 978-94-017-9268-4. PMC 4261625. PMID 25416391.
  81. ↑ Szilagyi, R. K.; Bryngelson, P. A.; Maroney, M. J.; Hedman, B.; и др. (2004). „S K-Edge X-ray Absorption Spectroscopic Investigation of the Ni-Containing Superoxide Dismutase Active Site: New Structural Insight into the Mechanism“. Journal of the American Chemical Society. 126 (10): 3018–3019. doi:10.1021/ja039106v. PMID 15012109.
  82. ↑ Greig N; Wyllie S; Vickers TJ; Fairlamb AH (2006). „Trypanothione-dependent glyoxalase I in Trypanosoma cruzi“. Biochemical Journal. 400 (2): 217–23. doi:10.1042/BJ20060882. PMC 1652828. PMID 16958620.
  83. ↑ Aronsson A-C; Marmstål E; Mannervik B (1978). „Glyoxalase I, a zinc metalloenzyme of mammals and yeast“. Biochemical and Biophysical Research Communications. 81 (4): 1235–1240. doi:10.1016/0006-291X(78)91268-8. PMID 352355.
  84. ↑ Ridderström M; Mannervik B (1996). „Optimized heterologous expression of the human zinc enzyme glyoxalase I“. Biochemical Journal. 314 (Pt 2): 463–467. doi:10.1042/bj3140463. PMC 1217073. PMID 8670058.
  85. ↑ Saint-Jean AP; Phillips KR; Creighton DJ; Stone MJ (1998). „Active monomeric and dimeric forms of Pseudomonas putida glyoxalase I: evidence for 3D domain swapping“. Biochemistry. 37 (29): 10345–10353. doi:10.1021/bi980868q. PMID 9671502.
  86. ↑ Thornalley, P. J. (2003). „Glyoxalase I—structure, function and a critical role in the enzymatic defence against glycation“. Biochemical Society Transactions. 31 (Pt 6): 1343–1348. doi:10.1042/BST0311343. PMID 14641060.
  87. ↑ Vander Jagt DL (1989). D Dolphin; R Poulson; O Avramovic (уред.). Coenzymes and Cofactors VIII: Glutathione Part A. Unknown chapter title. New York: John Wiley and Sons.
  88. ↑ Zambelli, Barbara; Ciurli, Stefano (2013). Astrid Sigel; Helmut Sigel; Roland K. O. Sigel (уред.). Interrelations between Essential Metal Ions and Human Diseases. Chapter 10. Nickel: and Human Health. Metal Ions in Life Sciences. 13. Springer. стр. 321–357. doi:10.1007/978-94-007-7500-8_10. ISBN 978-94-007-7499-5. PMID 24470096.
  89. ↑ Nickel. IN: Dietary Reference Intakes for Vitamin A, Vitamin K, Arsenic, Boron, Chromium, Copper, Iodine, Iron, Manganese, Molybdenum, Nickel, Silicon, Vanadium, and Copper. National Academy Press. 2001, PP. 521–529.
  90. ↑ Kamerud KL; Hobbie KA; Anderson KA (August 28, 2013). „Stainless Steel Leaches Nickel and Chromium into Foods During Cooking“. Journal of Agricultural and Food Chemistry. 61 (39): 9495–501. doi:10.1021/jf402400v. PMC 4284091. PMID 23984718.
  91. ↑ Flint GN; Packirisamy S (Feb–Mar 1997). „Purity of food cooked in stainless steel utensils“. Food Additives & Contaminants. 14 (2): 115–26. doi:10.1080/02652039709374506. PMID 9102344.
  92. ↑ Schirber, Michael (July 27, 2014). „Microbe's Innovation May Have Started Largest Extinction Event on Earth“. Space.com. Astrobiology Magazine. .... That spike in nickel allowed methanogens to take off.
  93. ↑ „Nickel 357553“.
  94. ↑ Haber, Lynne T; Bates, Hudson K; Allen, Bruce C; Vincent, Melissa J; Oller, Adriana R (2017). „Derivation of an oral toxicity reference value for nickel“. Regulatory Toxicology and Pharmacology. 87: S1–S18. doi:10.1016/j.yrtph.2017.03.011. PMID 28300623.
  95. ↑ Butticè, Claudio (2015). Colditz, Graham A. (уред.). The SAGE Encyclopedia of Cancer and Society. Nickel Compounds (Second. изд.). Thousand Oaks: SAGE Publications, Inc. стр. 828–831. ISBN 9781483345734.
  96. ↑ 96,0 96,1 IARC (2012). “Nickel and nickel compounds” in IARC Monogr Eval Carcinog Risks Hum. Volume 100C. pp. 169–218..
  97. ↑ 97,0 97,1 Regulation (EC) No 1272/2008 of the European Parliament and of the Council of 16 December 2008 on Classification, Labelling and Packaging of Substances and Mixtures, Amending and Repealing Directives 67/548/EEC and 1999/45/EC and amending Regulation (EC) No 1907/2006 [OJ L 353, 31.12.2008, p. 1]. Annex VI. Accessed July 13, 2017.
  98. ↑ 98,0 98,1 Globally Harmonised System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS), 5th ed., United Nations, New York and Geneva, 2013..
  99. ↑ 99,0 99,1 National Toxicology Program. (2016). “Report on Carcinogens”, 14th ed. Research Triangle Park, NC: U.S. Department of Health and Human Services, Public Health Service..
  100. ↑ 100,0 100,1 „Report of the International Committee on Nickel Carcinogenesis in Man“. Scandinavian Journal of Work, Environment & Health. 16 (1 Spec No): 1–82. 1990. JSTOR 40965957. PMID 2185539.
  101. ↑ 101,0 101,1 „NTP Toxicology and Carcinogenesis Studies of Nickel Subsulfide (CAS No. 12035-72-2) in F344 Rats and B6C3F1 Mice (Inhalation Studies)“. National Toxicology Program Technical Report Series. 453: 1–365. 1996. PMID 12594522.
  102. ↑ „NTP Toxicology and Carcinogenesis Studies of Nickel Oxide (CAS No. 1313-99-1) in F344 Rats and B6C3F1 Mice (Inhalation Studies)“. National Toxicology Program Technical Report Series. 451: 1–381. 1996. PMID 12594524.
  103. ↑ Cogliano, V. J; Baan, R; Straif, K; Grosse, Y; Lauby-Secretan, B; El Ghissassi, F; Bouvard, V; Benbrahim-Tallaa, L; Guha, N; Freeman, C; Galichet, L; Wild, C. P (2011). „Preventable exposures associated with human cancers“. JNCI Journal of the National Cancer Institute. 103 (24): 1827–39. doi:10.1093/jnci/djr483. PMC 3243677. PMID 22158127.
  104. ↑ Heim, K. E; Bates, H. K; Rush, R. E; Oller, A. R (2007). „Oral carcinogenicity study with nickel sulfate hexahydrate in Fischer 344 rats“. Toxicology and Applied Pharmacology. 224 (2): 126–37. doi:10.1016/j.taap.2007.06.024. PMID 17692353.
  105. ↑ 105,0 105,1 Oller, A. R; Kirkpatrick, D. T; Radovsky, A; Bates, H. K (2008). „Inhalation carcinogenicity study with nickel metal powder in Wistar rats“. Toxicology and Applied Pharmacology. 233 (2): 262–75. doi:10.1016/j.taap.2008.08.017. PMID 18822311.
  106. ↑ „NTP Toxicology and Carcinogenesis Studies of Nickel Sulfate Hexahydrate (CAS No. 10101-97-0) in F344 Rats and B6C3F1 Mice (Inhalation Studies)“. National Toxicology Program Technical Report Series. 454: 1–380. 1996. PMID 12587012.
  107. ↑ Springborn Laboratories Inc. (2000). “An Oral (Gavage) Two-generation Reproduction Toxicity Study in Sprague-Dawley Rats with Nickel Sulfate Hexahydrate.” Final Report. Springborn Laboratories Inc., Spencerville. SLI Study No. 3472.4.
  108. ↑ Vaktskjold, A; Talykova, L. V; Chashchin, V. P; Nieboer, E; Thomassen, Y; Odland, J. O (2006). „Genital malformations in newborns of female nickel-refinery workers“. Scandinavian Journal of Work, Environment & Health. 32 (1): 41–50. doi:10.5271/sjweh.975. PMID 16539171.
  109. ↑ Vaktskjold, A; Talykova, L. V; Chashchin, V. P; Odland, Jon Ø; Nieboer, E (2008). „Spontaneous abortions among nickel-exposed female refinery workers“. International Journal of Environmental Health Research. 18 (2): 99–115. doi:10.1080/09603120701498295. PMID 18365800.
  110. ↑ Vaktskjold, A; Talykova, L. V; Chashchin, V. P; Odland, J. O; Nieboer, E (2007). „Small-for-gestational-age newborns of female refinery workers exposed to nickel“. International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health. 20 (4): 327–38. doi:10.2478/v10001-007-0034-0. PMID 18165195.
  111. ↑ Vaktskjold, A; Talykova, L. V; Chashchin, V. P; Odland, J. O; Nieboer, E (2008). „Maternal nickel exposure and congenital musculoskeletal defects“. American Journal of Industrial Medicine. 51 (11): 825–33. doi:10.1002/ajim.20609. PMID 18655106.
  112. ↑ „CDC – NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards – Nickel metal and other compounds (as Ni)“. www.cdc.gov. Посетено на 2015-11-20.
  113. ↑ Stellman, Jeanne Mager (1998). Encyclopaedia of Occupational Health and Safety: Chemical, industries and occupations. International Labour Organization. стр. 133–. ISBN 978-92-2-109816-4. Посетено на January 9, 2012.
  114. ↑ Barceloux, Donald G.; Barceloux, Donald (1999). „Nickel“. Clinical Toxicology. 37 (2): 239–258. doi:10.1081/CLT-100102423. PMID 10382559.
  115. ↑ 115,0 115,1 Position Statement on Nickel Sensitivity. American Academy of Dermatology(August 22, 2015)
  116. ↑ Thyssen J. P.; Linneberg A.; Menné T.; Johansen J. D. (2007). „The epidemiology of contact allergy in the general population—prevalence and main findings“. Contact Dermatitis. 57 (5): 287–99. doi:10.1111/j.1600-0536.2007.01220.x. PMID 17937743.
  117. ↑ Dermal Exposure: Nickel Alloys Nickel Producers Environmental Research Association (NiPERA), accessed 2016 Feb.11
  118. ↑ Nestle, O.; Speidel, H.; Speidel, M. O. (2002). „High nickel release from 1- and 2-euro coins“. Nature. 419 (6903): 132. Bibcode:2002Natur.419..132N. doi:10.1038/419132a. PMID 12226655.
  119. ↑ Dow, Lea (June 3, 2008). „Nickel Named 2008 Contact Allergen of the Year“. Nickel Allergy Information. Архивирано од изворникот на 2009-02-03.
  120. ↑ Salnikow, k.; Donald, S. P.; Bruick, R. K.; Zhitkovich, A.; и др. (September 2004). „Depletion of intracellular ascorbate by the carcinogenic metal nickel and cobalt results in the induction of hypoxic stress“. Journal of Biological Chemistry. 279 (39): 40337–44. doi:10.1074/jbc.M403057200. PMID 15271983.
  121. ↑ Das, K. K.; Das, S. N.; Dhundasi, S. A. (2008). „Nickel, its adverse health effects and oxidative stress“ (PDF). Indian Journal of Medical Research. 128 (4): 117–131. PMID 19106437. Архивирано од изворникот (PDF) на 2009-04-10. Посетено на August 22, 2011.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Никел&oldid=5068309“