Момина кула (Истанбул)

Момина кула
*Kız Kulesi*
Место	На островче во близина на азиски брег на јужниот влез на Босфорот во Истанбул, Турција
Прва изградба	1110
Изградба	Ѕидна
Облик на кулата	Осумаголна призма со купола
Ознаки	Бела
Фокална висина	23 м (75 ст)
Особености	Црвен и бел блесок, во зџависност од насоката every 3 seconds
Адмирален број	E4903.8
Број според НГА	17372
Турција number	TUR-038

Момина кула (турски: Kız Kulesi), во Стара Грција и Византија позната како Леандарска кула — кула на мал остров во близина на брегот на Усќудар во Истанбул, Турција. Кулата е еден од најромантичните објекти во Истанбул. Оваа градба е единствената во Усќудар која датира од византиско време. Кулата чија митска историја започнува во околу 2.500 п.н.е. е изградена врз мал остров кој се наоѓа на местото каде се среќаваат водите на Црно и Мраморно Море.

Историја уреди

Во античкиот период, кулата била позната со имињата Аркла или Дамијала, а според некои европски извори и како кулата на Леандар. Во денешно време, кулата е позната под името „Киз“. Во текот на 341 п.н.е., овој историски споменикпретставувал монументална гробница, во византискиот период бил користен како зона за наплата.

Рана историја уреди

Кулата била изградена во времето на Алкивиад во 408 п.н.е. целта на изградбата била поголема контрола на движењата на персиските бродови во теснецот^[2] и нивно плаќање на тарифа за премин покрај теснецот, односно кулата претставувала царинска контрола за влез и излез на Босфорот. Тогаш кулата била сместена помеѓу античките градови Византион и денешниот Усќудар. Во 341 п.н.е., од страна на грчкиот командант Чарлс бил изграден мавзолеј на неговата сопруга.

Византиско Царство уреди

Кулата подоцна била проширена и изградена како тврдина од страна на византискиот цар Алексеј I Комнин во околу 1110 година. Мануил I Комнин побарал да бидат изградени две караули за одбрана на градот. Едната била изградена во близина на Топкапи-сарај, а другата на островот каде денеска се наоѓа кулата. Царот Мануел ги поврзал овие две кули со синџир, блокирајќи го влезот на непријателските чамци на Босфорот и спречувајќи го истиот без да биде платена одредена такса.

Отоманско Царство уреди

По освојувањето на градот во 1453 година, Мехмед II наредил разрушената кула повторно да биде изградена од камен. Во тој период кулата повторно имала истата намена, како во византискиот и римскиот период. Кулата била обновувана и на неколкупати за нијанса изменувана од страна на отоманските Турци, позначајно во 1509 и 1763^[2]. За последен пат, кулата била обновена во 1998^[3]. Нивото на морето околу островот на кулата е многу ниско. На улата бил ставен светилник кој служел за контрола и предупредување на бродовите кои доаѓале.

Во периодот од 1830 до 1831 година, местото служело како карантин, со цел да се спречи проширување на епидемијата на колера во градот. Во 1833 година, кулата била за последен пат реконструирана од страна на Отоманците во барок стил. Во 1857 година бил поставен нов светилник.

Република Турција уреди

Во 1995 година, холдингот Хемоглу добил право за управување на кулата за 49 години. По реставрацијата, за првпат кулата била отворена во 2000 година. Денеска, во внатрешноста на кулата има кафуле и ресторан, со одличен поглед кон поранешната римска, византиска и отоманска престолнина^[4] Приватни чамци даваат услуга за патување до кулата по неколкупати на ден^[5].

Легенди уреди

Момината кула на денешниот град Истанбул дала големо историско и митско значење, кој град во текот на својата историја бил престолнина на неколку големи империи. Во секој еден период од минатото, оваа осамена кула која се наоѓа во водите на Босфорот претставувала симбол на тажната љубов. Легендата во врска со кулата се основаат врз основа на невозможната љубов поради фактот што таа се издига врз едно мало парче земја и е недалеку од брегот на градот. Таа претставува толку голема љубов што ниту самиот град не можел без кулата, ниту пак самата кула без градот. Најголемата љубов на кулата е кулата Галата, која се наоѓа на брегот од Златниот Рог. Кулата според легендите е вљубена во Галата, но помеѓу нив поминува Босфорот кој не дозволува да се сретнат.

Херо и Леандар уреди

Постојат многу легенди за изградбата на кулата. Едно од најстарите имиња на кулата е кулата на Леандар. Ова име доаѓа од старогрчката легенда за Херо и Леандар. Херо била калугерка на Афродита, која живеела во една кула во древниот град Систос на крајот од Дарданелите. Леандар бил младо момче од Абидос, кој живеел од другата страна на протокот. Тој ја засакал на неа и секоја ноќ пливал до кулата за да бидат заедно. Секоја ноќ, Херо го палела светилникот за да може нејзиниот сакан да се ориентира каде се наоѓа кулата.

По една расправија со Афродита, божицата на љубовта отстапила пред Леандар и дозволила на Хера да биде мома (девица). Херо го пуштила на Леандар кој ја дарил со своите бакнежи. Ова се повторувало секоја ноќ во текот на целото топло лето. Но во една студена ладна зимска вечер, брановите не му дозволувале на Леандар да стигне до кулата, а силниот ветар го изгаснал оганот од светилникот. Леандар се изгубил во морето и се удавил. Поради големата така, Херо не издржала и се фрлила во морето и таа се удавила.

Главно поради блискоста на Дарданелите и Босфорот, оваа легенда била прераскажувана од страна на Старите Грци, а подоцна и од Византијците.

Легенда за царската ќерка уреди

Една од најпознатите легенди за кулата е онаа за царската ќерка. Дел од легендата се раскажува за ќерката на византиски цар, а идентична легенда раскажува за ќерка на еден султан. Така, според легендата на еден цар му се родила една ќерка. По нејзиното раѓање се празнувало низ целата империја. По неколку години, царот започнал да размислува како да ја подготви својата ќерка за престолот. Еден од неговите поданици му рекол дека таа ќе биде каснета од една змија и дека ќе почине пред да наполни осумнаесет години. По ова, нејзиниот татко се исплашил и наредил таа да биде испратена на ова мало островче, каде изградил тврдина.

По неколку години, девојката речиси наполника 18 години. Нејзниот татко и испратил на својата ќерка една кошница полна со грозје. Кога таа започнала да јаде од овошјето, се појавила една змија и ја каснала, по кое таа починала.

Нејзниот татко бил шокиран. Тој не сакал да ја закопа својата ќерка во земјата со мислата дека змиите нема да ја оставаат на мира ниту во нејзиниот гроб, па затоа наредил нејзиното тело да биде балсамирано и да се положи во железен ковчег.

Подоцна, при изградбата на Аја Софија, ковчегот бил ставен на самиот влез. На тој ковчег постојат две дупки, според кои се докажува дека змиите не ја оставаат на царската ќерка ниту по нејзината смрт.