Круна

Круна ― традиционален облик на украс на главата, или капа, која ја носат монарсите како симбол на нивната моќ и достоинство. Круната честопати е симбол на владата на монархот или предмети одобрени од неа. Самиот збор се користи, особено во земјите на Комонвелтот, како апстрактно име за самата монархија, различно од поединецот што ја населува (на пример британска круна). Специфичен вид на круна (или коронета за пониски рангови на врсници) се користи во хералдиката според строги правила. Навистина, некои монархии никогаш немале физичка круна, само хералдичка претстава, како во уставното кралство Белгија, каде што никогаш не се случило крунисување; кралското поставување се врши со свечена заклетва во парламентот, облечена во воена униформа: кралот не е признаен како по божествено право, туку ја презема единствената наследна јавна функција во служба на законот; па тој за возврат ќе ги заколне сите членови на „неговата“ сојузна влада .

Императорската државна круна на Обединетото Кралство.

Императорската круна на Австрија.

Папската тијара, носена од папите за да го симболизира нивниот авторитет во Католичката црква, последен пат била употребена во 1963 година.

Императорската круна на Русија, реплика од 2012 година.

Ваџрачариска обредна круна, Стар Непал.

Сеобонгчоншката златна круна на Стара Сила, која е 339-то национално богатство на Јужна Кореја. Во основа го следи стандардниот вид на силаска круна. Ја ископал шведскиот престолонаследник Густаф VI Адолф во 1926 година.

Реплика на круната наменета за финскиот монарх, кој никогаш не бил избран. Современа круна никогаш не била направена, но репликата била направена од изворни цртежи во 1980-тите.

Врсти

• Костимската покривка што ја имитира круната на монархот се нарекува и крунска капа. Ваквите костимски круни може да носат глумци кои портретираат монарх, луѓе на забави со костими или обредни „монарси“ како што е кралот на карневалскиот параден состав, или личноста која го нашла ситниот накит во кралската торта.
• Брачната круна, понекогаш наречена коронал, која ја носи невестата, а понекогаш и младоженецот, на нејзината свадба се наоѓа во многу европски култури уште од античко време. Во денешно време, најчесто е во православните култури. Православната брачна служба има дел наречен крунисување, каде што невестата и младоженецот се крунисани како „крал“ и „кралица“ на нивното идно домаќинство. Во грчките свадби, круните се дијадеми обично направени од бели цветови, синтетички или вистински, често украсени со сребро или седеф. Тие се поставени на главите на младенците и се држат заедно со лента од бела свила. Тие потоа се чуваат од двојката како потсетник на нивниот посебен ден. Во словенските свадби, круните обично се направени од украсен метал, дизајнирани да личат на императорска круна, а над главите на младенците ги држат нивните кумови. Една парохија обично поседува еден сет за употреба за сите двојки што се во брак таму, бидејќи тие се многу поскапи од круни во грчки стил. Ова било вообичаено во католичките земји во минатото.
• Круните, исто така, често се користат како симболи на религиозен статус или почитување, од божества (или нивна претстава како статуа) или од нивните претставници, на пр. Црната круна на Кармапа Лама, понекогаш користена како модел за поширока употреба од страна на верниците.
• Круна од трње според Новиот завет, била поставена на главата на Исус пред неговото распнување и станала вообичаен симбол на мачеништвото.
• Според римокатоличката традиција, Пресвета Богородица била крунисана како небесна кралица по нејзиното успение на небото. Таа често е прикажана како носи круна, а нејзините статуи во црквите и светилиштата свечено се крунисуваат во текот на мај.
• Круната на бесмртноста е исто така вообичаена во историската симболика.
• Хералдичкиот симбол на Три круни, кој се однесува на тројцата евангелски мудреци, традиционално наречени кралеви, се верува дека станал симбол на шведското кралство, но исто така одговара на историската (лична, династичка) Калмарскиот Сојуз (1397–1520) помеѓу трите кралства Данска, Шведска и Норвешка.
• Во Индија, круните се познати како макута ( санскритски за „срт“) и се користат во Индија уште од античко време и се опишани како украсуваат хиндуски богови или кралеви. Макутскиот стил потоа бил копиран од индијанизираните кралства што беше под влијание на хинду-будистичкиот концепт на кралување во Југоисточна Азија, како што се Јава и Бали во Индонезија, Камбоџа, Бурма и Тајланд.
• Танчерите на одредени традиционални тајландски танци често носат круни (монгкут) на главата. Овие се вдахнати во круните што ги носат божествата и кралевите.
• Во претшпанските Филипини, дијадеми слични на круна, или путонг, ги носеле елитни поединци и божества, меѓу низа златни орнаменти.

Терминологија

Постојат три различни категории на круни во оние монархии кои користат круни или државни регалии.

• Крунисувачка: носена од монарсите кога се крунисувани.
• Државна: носена од монарси во други државни прилики.
• Владетелска сопружничка: носена од сопружникот, што означува ранг доделен како протокол за уставна учтивост.

Круна или слична покривки за глава, како што е носена од благородниците и другите луѓе со висок ранг под владетелот, на англиски често е нарекувана коронета (coronet); Меѓутоа, во многу јазици, оваа разлика не е направена и истиот збор се користи за двата вида на покривки за глава (на пр., француски couronne, германски Krone, холандски croon). Во некои од овие јазици поимот „рангова круна“ (rangkroon, итн.) се однесува на начинот на кој овие круни може да се рангираат според хиерархискиот статус. Во антиката, круната (corona) што понекогаш им се доделувала на други луѓе освен владетели, како што се победнички воени генерали или спортисти, всушност била венец или капела, или дијадема слична на лента.

Нумизматика

Бидејќи една или повеќе круни, сами или како дел од посложен дизајн, често се појавуваат на монетите, неколку парични деноминации станале познати како „круна“ или еднаков збор на месниот јазик. како што е кроне. Ова опстојува во случајот со националните валути на скандинавските земји и Чешка. Општиот поим „големина на круна“ често се користи за која било монета приближно со големина на сребрен долар на САД.

Надворешни врски

•   Fallow, Thomas Macall (1911). „Crown and Coronet“ . Во Chisholm, Hugh (уред.). Encyclopædia Britannica. 7 (11. изд.). Cambridge University Press. стр. 515–518.