Дневник
Дневник — запис (првично во рачно напишан формат) со дискретни записи уредени со Календарски датум, известување за тоа што се случило во текот на еден ден или друг период. Личен дневник може да вклучува искуства на лицето или мисли или чувства, вклучувајќи и коментари за тековните настани надвор од директното искуство на писателот. Дневниците што се преземаат за институционални цели играат улога во многу аспекти на човечката цивилизација, вклучувајќи ги и државните записи (на пример, "Хансард"), бизнис книга и воен Службен рекорд. Во британскиот англиски, зборот, исто така, може да означува канцелариски материјал.
Денес терминот обично се употребува за лични дневници, кои обично се наменети да останат приватни или да имаат ограничен промет меѓу пријателите или роднините. Зборот "списание" понекогаш може да се користи за "дневник", но генерално дневник има дневни записи, додека запишувањето во дневникот може да биде поретко.
Иако дневник може да обезбеди информации за мемоар, автобиографија или биографија, генерално не е напишан со намера да се објави како што стои, туку само за авторот. Меѓутоа, во последниве години, постојат интерни докази во некои дневници (на пример, оние од Нед Рорем, Али Кларк, Тони Бен или Симон Греј) што се напишани со евентуално објавување на ум, со намера за самооправдување (пред или посмртно) или едноставно за профит.
Во продолжение, терминот дневник исто така се користи за означување на печатено објавување на писмен дневник и може да се однесува и на други термини за списание, вклучувајќи електронски формати, на пример блогови.
Потекло на името уреди
Зборот "дневник" доаѓа од латинскиот "дијаријар" ("дневен додаток" од еден "ден").
Најраната употреба на зборот што значи книга во која бил напишан дневен запис бил во 1604 година во комедијата на Бен Џонсон "Волпоне".
Историја уреди
Најстарите постојни дневници доаѓаат од културите на Средниот Исток и Источна Азија, иако уште порано дело "За мене" (Τὰ εἰς ἑαυτόν), денес познато како "Медитации", напишано на грчки од римскиот цар Маркус Аурелиј во втората половина на II век од н.е., веќе покажува многу одлики на дневник. Патувачките весници нудат некои аспекти од овој жанр на пишување, иако тие ретко се состојат исклучиво од дневни записи.
Во Исламското Златно доба, арапските дневници биле напишани пред 10 век. Најстариот преживеан дневник на оваа ера, кој најмногу личи на современиот дневник, бил оној на Ибн Бана во 11 век. Неговиот дневник е најраниот познат да се организира според датумот ("та'рих" на арапски), многу сличен на современите дневници.
Претходниците на дневникот во модерната смисла вклучуваат дневни белешки на средновековни мистици, засегнати главно со внатрешни емоции и надворешни настани кои се сметаат за духовно важни.
Од ренесансата, некои поединци не сакаа само да ги снимаат настаните, како во средновековните хроники и правци, туку и да ги отфрлат сопствените мислења и да ги изразат своите надежи и стравови, без намера да ги објават овие белешки. Еден од првите зачувани примери е анонимниот "Журнал на буржоаски де Париз" кој ги опфаќа годините 1405-49, давајќи субјективни коментари за тековните настани. Познати ренесансни примери од 14-ти до 16 век, кои се појавиле подоцна како книги, биле дневниците на Флоренце Буанокорсо Пити и Грегорио Дати. Тука наоѓаме записи за уште помалку важни секојдневни појави заедно со многу размислување, емоционално искуство и лични впечатоци.
Во 1908 година, компанијата Смитсон го создала првиот дневник на тежината на пердувот, овозможувајќи им на дневниците да се носат.
Објавени дневници уреди
Многу дневници на значајни личности се објавени и претставуваат важен елемент на автобиографската литература.
Семјуел Пејпс (1633-1703) — најстариот писател на дневници кој е добро познат денес, неговите дневници, зачувани на Магдалена Колеџот, Ќембриџ, биле прво транскрибирани и објавени во 1825 година. Пејпс бил меѓу првите кои го зеле дневникот надвор од само деловна трансакција нотација, во царството на личноста. Современиот Џон Евелин Пејн исто така држел значаен дневник, а нивните дела се меѓу најзначајните основни извори за периодот на Англиската реставрација и се состојат од сведок сметки за многу големи настани, како што се Големата чума во Лондон и Големиот пожар во Лондон.
Еден од најпознатите современи дневни весници, широко прочитан и преведен, е посмртно објавен "Дневникот на млада девојка" од Ана Франк, кој го напишал додека се криел за време на германската окупација на Амстердам во 1940-тите. Отто Франк го уредувал дневникот на неговата ќерка и се организирал за неговото објавување по војната. Многу промени биле направени пред објавувањето на дневник во други земји. Ова се должи на сексуално експлицитниот материјал, кој исто така довел до некои библиотеки што ја забранувале книгата.
Пишувањето на дневниците, исто така, често се практикувало од 20 век па натаму, како свесен чин на самоистражување (со поголема или помала искреност) како примери се дневниците на Карл Јунг, Алистер Кроули и Анаис Нин. Оваа практика е истражувана во Триристин Рајнер, "Новиот дневник", 1978 година.
Онлајн дневници уреди
Бидејќи пристапот на интернет стана широко достапен, многу луѓе го прифатија како друг медиум за да ги прикажат своите животи со додадената димензија на публика. Се смета дека првиот "[онлајн дневник]" е Отворениот дневник на Клаудио Пинеџез, објавен на мрежната страница на МИТ Медиа Лабора од 14 ноември 1994 до 1996 година од неговиот отворен дневник.
Интернетот исто така служеше како начин да се донесат претходно необјавени дневници на вниманието на историчарите и другите читатели, како што е дневникот на Мајкл Шинер, роб од 19-от век, кој го документирал својот живот во Вашингтон, Д.Ц.
Дигитални дневници уреди
Со популаризацијата на мобилните апликации станаа достапни дневните апликации за iOS и Андроид. Застапниците ги наведуваат следните како основни причини за списанието со дигитални апликации: леснотија и брзина на пишување, мобилна преносливост, можности за пребарување, локација за влез, датум и други метаподатоци од мобилни телефони и ознаки и други организациски одлики. Дигиталните дневници, исто така, изгледаат приспособени кон пократки форма, во моментот пишуваат, слично на корисничкиот ангажман со Фејсбук, Твитер, Инстаграм и други социјални медиумски услуги.
Други форми на дневници уреди
Билтен весник уреди
Билтен весник е дневно списание и планер создаден од Рајдер Керол. Активностите и задачите за денот се запишуваат во брза најава со користење на симболи за да се разликуваат и категоризираат ставки.
Дневник за исхрана уреди
Дневник за исхрана или дневник за храна е дневен рекорд на целата храна и на сите пијалаци који се консумираат како средство за следење на потрошувачката на калории со цел губење на тежината.
Дневник за спиење уреди
Дневник за спиење е алатка која се користи за дијагноза и третман на нарушување на спиењето или за следење на соништата за да се добие увид во потсвеста или за други натамошни размислувања.
Дневник за патувања уреди
Дневник за патувања или патен весник, е документација за патување или серија на патувања.
Воен дневник уреди
Воениот дневник е редовно ажуриран официјален запис за администрација и активности на воената единица за време на војната што го води службеник во единицата.
Дневникот во уметноста и во популарната култура уреди
- „Дневникот на младичот“ — расказ на рускиот писател Јуриј Мамлеев.[1]
- „Дневникот на песот филозоф“ — расказ на Јуриј Мамлеев.[2]
- „Вселенски дневник“ (англиски: Space Diary) — песна на дуото Ено / Вобл (Eno / Wobble) од 1995 година.[3]
- „Ничиј дневник“ (англиски: Nobody's Diary) — песна на британското електро-поп дуо Јазу (Yazoo) од 1983 година.[4]
- „Дневникот на една љубов“ (хрватски: Dnevnik jedne ljubavi) — музички албум на хрватската поп-пејачка Јосипа Лисац од 1973 година.[5]
Наводи уреди
- ↑ Јуриј Мамлеев, Вампир-психопат, Темплум, Скопје, 2022, стр. 51-61.
- ↑ Јуриј Мамлеев, Вампир-психопат, Темплум, Скопје, 2022, стр. 85-93.
- ↑ [ttps://www.discogs.com/master/14101-Eno-Wobble-Spinner Eno* / Wobble* – Spinner (пристапено на 31.1.2024)]
- ↑ Yazoo – You And Me Both (пристапено на 23.7.2022)
- ↑ Josipa Lisac – Dnevnik Jedne Ljubavi (пристапено на 18.2.2023)