Грлени
Грлени (грчки: Χιονάτο, Хионато; до 1928 г. Γκέρλιανη, Герљани[2]) — село во Нестрамско, Егејска Македонија, денес во општината Нестрам во областа Западна Македонија, Грција.
| Грлени Χιονάτο | |
|---|---|
 Улица во Грлени зиме | |
  Грлени | |
|
Местоположба во областа   Грлени | |
| Координати: 40°28.36′N 21°0.54′E / 40.47267° СГШ; 21.00900° ИГД | |
| Земја | Грција |
| Област | Западна Македонија |
| Округ | Костурски |
| Општина | Нестрам |
| Општ. единица | Акритес |
| Надм. вис. | 960 м |
| Население (2011)[1] | |
| • Вкупно | 118 |
| Часовен појас | EET (UTC+2) |
| • Лете (ЛСВ) | EEST (UTC+3) |
Географија уреди
Селото се наоѓа на 18 км југозападно од градот Костур, до границата со Албанија, под самиот врв Алевица. На север се граничи со Шак, на југ со Нестрам, на исток со Чука, а на запад со Ревани. Според албански извор, пред иселувањето на муслиманите во 1923 г. Грлени ги имало следниве маала: Еврејско (Evrelinj), Оџино (Hoxhallinj) и Потурјачко (Poturjak/u).[3]
Историја уреди
Во Османлиското Царство уреди
Селото се спомнува во османлиски дефтер од 1530 г. под името Грлани со 15 христијански семејства и едно муслиманско.[4] На крајот од XIX век селото било чисто македонска населба во Рупишката нахија на Костурската каза. Населението се состоело од Македонци-муслимани, исламизирани во немирните години за време на Али-паша Јанински.[5] Според Стефан Верковиќ, во втората половина на XIX век во Грлени (Герлени) имало 102 домаќинства на Македонци-муслимани, од кои 340 жители биле од машки пол.[6][7]
Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) вп 1900 Грлени имало 600 жители Македонци-муслимани.[6][8]
На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г. Грлени се води како чисто „турско“ село во Костурската каза на Горичкиот санџак со 120 куќи.[9] Треба да се напомене дека тогаш исламизираните Македонци биле нарекувани „Турци“.
Според грчка статистика, во 1905 г. селото имало 600 жители, повторно погрешно наречени „Турци“.[10] Според Георги Константинов Бистрицки, Грлени пред Балканските војни имало 150 македонски муслимански куќи.[6][11]
На етничката карта на Костурското братство за 1912 г. Грлени е означено како македонско-турско село.[6][12]
Селото испратило башибозук кој ги запалил и пљачкосал соседните македонски христијански села за времето на Илинденското востание.[13]
Според албански извори, убиени биле семејствата: Абдулаховци (Avdullahrët), Џаминковци (Caneminkat), Геговци (Gegallarë), Хаџинуровци (Haxhinurret), Хусевци (Huset), Ибочевци (Iboçanrë, уништена од Грците во 1913 г.), Лаљовци (Lalellarë), Латовци (Latollarë), Манчевци (Mançellarë), Маневци (Manellarë), Манговци (Mangollarë), Мишевци (Misellarë), Мулачевци (Mullaçrët), Моловци (Mullalinj), Потурјаци (Poturjakë), Ќазимовци (Qazimllinjtë), Ќосевци (Qosellarë), Шаневци (Shahellarë), Тарелинтовци (Tarellinjtë), Узуновци (Uzunët), Џимовци (Xhimallarë или Xhima) и Згуровци (Zgurollarë или Zguro).[3]
Боривое Милоевиќ („Јужна Македонија“) вели дека Грлени имало 130 куќи на Власи муслимани.[14] Според него, овие Власи под притисок на Али-паша Јанински биле присилени да го прифатат исламот и да прејдат од сточарски на земјоделски живот.[15]
Во Грција уреди
За време на Балканските војни селото е окупирано од грчка војска и во 1913 г. влегло во состав на Грција. Таа година населението броело 700 жители, а на пописот од 1920 г. заведени се 738 лица. Во 1920-тите година по сила на Лозанскиот договор муслиманското население на селото е иселено во Турција, а на негово место се доведени грчки дојденци од Мала Азија, кои во 1928 броеле 323 лица[16] или според други податоци, 87 семејства со вкупно 331 лице.[17] Во 1928 г. селото е преименувано во Хионато, во превод снежно.[18]
Во 1925 г. е подигната црквата „Св. Никола“.[19]
По Втората светска војна дел од жителите се населиле во побогатите напуштени македонски села во околината.[5]
За време на Граѓанската војна во селото се формирани банди од грчки дојденци кои ги тероризирале околните македонски села.[5]
Единадесет деца од Грлени се изнесени од државата како деца-бегалци.[16]
Жителите одгледуваат жито и леќа, а делумно е развиено и сточарството.[5]
| Име | Грчки | Ново име | Грчки | Опис |
|---|---|---|---|---|
| Попов Врв[20] | Πόποβαρ | Мануси | Μανούση[21] | врв на Гал’мбица (1.110 м), ЈИ од Грлени[20] |
| Слабишта[20] | Σλάμπιστα | Агоно | Αγονο[21] | река, лева притока на Стенска Река, лева притока на Бистрица[20] |
| Трстика[20] | Τέρστικα | Перифано | Περήφανο | врв на Гал’мбица (972 м), СИ од Грлени, З над поранешното село Трстика[20] |
| Милица[20] | Μπλίτσα | Пигес | Πηγές[21] | месност ЈЗ од Грлени[20] |
| Албански топоними во Грлени пред иселувањето во 1923 г.[22] | ||
|---|---|---|
| Име | Македонски | Опис |
| Afshinakroi | извор на С | |
| Ahu i Fushëzës | висорамнина со букова шума на Ј | |
| Ara e Gjokbardhit | ниви на С | |
| Ara e Kaft (Kaut) | ниви на И | |
| Arat Batall | ниви на Ј, кои веќе не се обработуваат | |
| Arat e Bukës | ниви на Ј | |
| Avllitë | ниви во полето на З | |
| Brezat | Бреза | падина со лескова шума на И |
| Burim i Bido Qorrit | извор во полето на С | |
| Burim i Gjokëgjine | извор на З | |
| Burim i Plepit Egër | извор во полето на С | |
| Burim i Uzunit | Узунов Извор | извор во полето на Ј |
| Cerkovë/a | Цркова | ниви на С |
| Çairet | ниви на И | |
| Dardha e Mirë | Добра Круша | ниви на Ј, каде некогаш имало круша |
| De Klisha (Te Kisha) | Црква | местото на џамијата, каде пред исламизацијата била црквата |
| Faro | ||
| Fushë/a | ниви во полето на С | |
| Golemaluadh/i | пасиште на С | |
| Gorric’ e Madhe | Голема Горица | голема шума на С, во чија сенка стоката смрзнува |
| Gurët e Lëmit | плоча на Ј | |
| Gur/i | голема карпа на Ј | |
| Guriçkat e Priftit | Попова Горичка | ниви на Ј, кои му припаѓале на селскиот свештеник |
| Gryka e Shënmitrit | ниви на И | |
| Gjokagjinet | ниви на С | |
| Hamamet | Амам | бања во урнатини на С |
| Karaush/i, Mali Karaushit | голема планина на Ј со букови, борови, дабови и смрекови шуми | |
| Klishë/a | Църква | мал рид во центарот на кој некогаш имало црква |
| Kodr’ e Gjatë | рид на И | |
| Kodr’ e Priftit | Попов Врв | врв на Гал’мбица на И |
| Kopaçet | Копачи | ниви во полето на З |
| Kopankët | Копанка | ридеста област со дабова шума на И |
| Koria e Mulla Rexhepit | Корија на Мула Реџеп | шума со даб и леска на И |
| Kroi i Dardhës | чешма во полето | |
| Kroi i Lalellinjve | Чешма на Лаљовци | чешма во центарот |
| Kroi i Muçes | Мучева Чешма | извор на ЈИ |
| Kroi i Zagarit | Загарска Чешма | чешма во центарот |
| Krushet | Круша | ниви во полето на З |
| Kulla e Mulla Rexhepit | Кула на Мула Реџеп | урнатини од стара кула на С |
| Lajthitë | шума со лески на И | |
| Lajthizat | месност на И во подножјето на планината со лески | |
| Lëmënjtë | близу до центарот | |
| Lisat e Merisit (Mrizit) | стар даб на С, каде пасела стоката | |
| Luadhet e Mëdhenj | ниви во рамницата на СИ | |
| Lum i Nikës | Ника | река на Ј, образувана од потоците на планината |
| Lumi Roko' | Роко | река која минува низ селото |
| Lum i Stenekës | Стенска Река | река на И |
| Lum i Shagut | Шак | ниви кај реката Шак на С |
| Maerckë | Маерска | рид над селото на И |
| Mali i Gurit | голема планина на Ј | |
| Mburim i Kopanit | студен извор на планината на Ј | |
| Mburim i Shqipjes | извор на планината на Ј | |
| Mekoxhumbat | ниви на З | |
| Moçalet | ниви на С | |
| Mostet | ниви на С | |
| Muslet | ниви на И | |
| Përrejt e Oshanit | Ошенски Порој | поројница која се спушта до Стенска Река на И |
| Përroi i Amamit (Hamamit) | Амамски Порој | поројница која го двои маалото Мула Реџеп од селото |
| Përroi i Gurit | Голем Порој | поројница на Ј |
| Përroi i Karaushit | Караушки Порој | поројница на Ј |
| Plepat e Egërt | ниви во полето | |
| Plloçat | Плоча | ридови полиња на СИ |
| Popovorr/i (Varr i Popit) | Попов Гроб | ниви и гроб на И |
| Qafa e Gurit | планински превој на Ј | |
| Qafa e Sllabishtit | Слабишки Превој | планински превој на Ј |
| Qidrakë/a | ниви на С | |
| Sllabisht/i | Слабишта | ниви во полето на И |
| Stanet e Bagëtive | на Ј | |
| Stanet e Beharit | на Ј | |
| Strungë/a | колиби на планината на Ј | |
| Shesh i Klishës | Црковен Плоштад | плоштад во центарот |
| Shesh i Xhamisë | Џамиски Плоштад | плоштад во центарот |
| Shurigë/a | рид со борови на Ј | |
| Udha e Zelegradit | Зеленградски Пат | пат кон Зеленград на Ј |
| Varret e Gërlenit | Грленски Гробишта | селските гробишта |
| Varret e Xhamisë | Џамиски Гробишта | гробиштата околу џамијата во селото |
| Vllashat | ниви во полето на СИ | |
| Xhamia | Џамија | џамија во центарот[23] |
Население уреди
Еве преглед на населението во сите пописни години, од 1940 г. до денес:
| Година | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Население | 363 | 324 | 210 | 165 | 194 | 124 | 155 | 118 |
- Извор за 1940-1991 г.: Т. Симовски, Населените места во Егејска Македонија
Наводи уреди
- ↑ „Попис на населението од 2011 г. Трајно население“. Државен завод за статистика на Грција.
- ↑ „Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας“. Πανδέκτης: Name Changes of Settlements in Greece. Посетено на 12 април 2021.
- ↑ 3,0 3,1 Rrapaj, Fatos Mero (1995). Fjalori Onomastik i Epirit. Eurorilindja (албански). Tiranë: Eurorilindja. стр. 497.
- ↑ Yeni, Harun (септември 2006). Demography and settlement in Paşa Sancağı Sol-Kol Region according to Muhasebe-i Vilayet-i Rumeli Defteri dated 1530 : A Master’s Thesis (PDF). Ankara: Bilkent University. Department of History. стр. 116.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Симовски, Тодор Христов (1998). Населените места во Егеjска Македониjа (PDF). II дел. Скопjе: Здружение на децата-бегалци од Егејскиот дел на Македонија, Печатница „Гоце Делчев“. стр. 15. ISBN 9989-9819-6-5.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Како што е општопознато, Македонците во бугарските извори се присвојуваат и водат како Бугари, и покрај признанието дека самите се изјаснувале како Македонци.
- ↑ Райчевски, Стоян (2004) [1998]. „ГЕОГРАФСКИ ПРЕДЕЛИ – Македония“. Българите мохамедани (70/100/16)
|format=бара|url=(help) (II. изд.). София: Национален музей на българската книга и полиграфия. стр. 119. ISBN 954-9308-51-0. - ↑ Кѫнчовъ, Василъ (1900). Македония. Етнография и статистика. София: Българското книжовно дружество. стр. 266. ISBN 954430424X.
- ↑ Михајловски, Роберт, уред. (2017). Етнографска карта на Битолскиот вилает (PDF). Каламус. стр. 101.
- ↑ Mapping Migration in Kastoria, Macedonia. Xionato Архивирано на 26 јули 2007 г..
- ↑ Бистрицки (1919). Българско Костурско (PDF). Ксанти: Издава Костурското Благотворително Братство „Надежда“ в гр. Ксанти. Печатница и книжарница „Родопи“. стр. 8.
- ↑ Костурско. Софија: Издание на Костурското братство. 1940.
- ↑ Нединъ (1910). Спомени отъ една обиколка прѣзъ 1903 година (PDF). Скопие: Хафъзъ паша. стр. 76.
- ↑ Милојевић, Боривоје Ж (1921). Јужна Македонија (PDF). Насеља српских земаља. стр. 17.
- ↑ Милојевић, Боривоје Ж (1921). Јужна Македонија (PDF). Насеља српских земаља. стр. 41.
- ↑ 16,0 16,1 Mapping Migration in Kastoria, Macedonia. Xionato., Архивирано од изворникот на 2007-07-26, Посетено на 2008-02-27
- ↑ Κατάλογος των προσφυγικών συνοικισμών της Μακεδονίας σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ) έτος 1928, Архивирано од изворникот на 20 јуни 2012, Посетено на 20 јуни 2012
- ↑ Λιθοξόου, Δημήτρης. Μετονομασίες των οικισμών της Μακεδονίας 1919 - 1971, Архивирано од изворникот на 20 јуни 2012, Посетено на 20 јуни 2012
- ↑ „Δυτική Μακεδονία - Καστοριά - Φλώρινα - Καλή Βρύση - Διποταμία - Μεσόβραχος - Χιονάτο - Κομνηνάδες - Κρυσταλοπηγή - Γράμμος 7ο από 8“. Ελλάδος Περιήγηση. Посетено на 16 март 2021.
- ↑ 20,0 20,1 20,2 20,3 20,4 20,5 20,6 20,7 По топографска карта М1:50 000, издание 1980-1985 „Генеральный штаб“
- ↑ 21,0 21,1 21,2 „Διατάγματα. Β. Διάταγμα ΥΠ' Αριθ. 266. Περὶ μετονομασίας συνοικισμὤν, κοινοτήτων καὶ θέσεων“ (PDF). Εφημερίς της Κυβερνήσεως του Βασιλείου της Ελλάδος. Εν Αθήναις: Ἐκ τοῦ Εθνικού Τυπογραφείου. Τεύχος Πρώτον (Αριθμός Φύλλου 79): 713. 1969. Занемарен непознатиот параметар
|month=(help) - ↑ Информатори: Бато Бекир Џимо, 62-годишен, работник, неписмен, од Грлени, Али Ислам Лала, 80-годишен, земојделец, неписмен, од Грлени, двајцата жители на Керетин е Ри, Лушња, интервјуирани на 22 декември 1975 г., Тенѕиле Хјусен Мека, 88-годишна, домаќинка, неписмена, од Грлени, омажена во Билишта, интервјуирана на 22 јули 1979 г.
- ↑ Rrapaj, Fatos Mero (1995). Fjalori Onomastik i Epirit. Eurorilindja (албански). Tiranë: Eurorilindja. стр. 498–499.
