Бомбашки напад во Гечо во 2008 година
Бомбашкиот напад во Гексо во 2008 година се случил на 19 мај 2008 година, кога експлодирало комбе-бомба пред бродски клуб во градот Гексо, Бискеј во Баскија, Шпанија. Нападот предизвикал сериозна штета на клубот, како и на околните згради и објекти. Никој не бил убиен или повреден по предупредувачкиот повик од баскиската сепаратистичка организација ЕТА. На 31 мај, организацијата ја презела одговорноста за бомбашкиот напад.[1]
Пет дена пред нападот, друг автомобил-бомба на ЕТА во касарната на Цивилната гарда во Легутиано, Алава убил еден член на Цивилната гарда и повреди четворица. За двата напади била обвинета бискејската ќелија на ЕТА предводена од Аркаиц Гоикоетксеа Басабе, која била најактивна по завршувањето на примирјето во 2006 година и била одговорна за неколку напади во регионот во текот на 2007 и 2008 година. Повеќето членови на ќелијата, како и учесниците во нападот, биле уапсени во јули 2008 година.[2]
Нападот се случил неколку часа пред состанокот на шпанскиот премиер Хосе Луис Родригес Запатеро и баскискиот лехендакари Хуан Хосе Ибаретсе на разговори за баскискиот конфликт. Истиот ден на нападот, во Сан Себастијан се одржала комеморација за жртвите на тероризмот.[3]
Позадина уреди
Гексо, богато приморско предградие во близина на градот Билбао, било локација на неколку напади на ЕТА за време на баскискиот конфликт, при што повеќето од нападите биле извршени во населбата Лас Аренас, дом на многу стопанственици и претприемачи.[4] Тројца цивилни чувари биле убиени во заседа во Лас Аренас во октомври 1978 година.[5] Во 2000 година, автомобил-бомба повредил седуммина на 25 јуни, а четири лица биле ранети во друг напад со автомобил-бомба на 24 јули. На 22 јануари 2001 година, членовите на Ерцаинца деактивирале автомобил-бомба и судијата Хосе Марија Лидон Корби бил застрелан на 7 ноември. На 20 април 2002 година, автомобил-бомба експлодирал пред куќата на стопанственик, кој бил киднапиран во 1996 година. Бомба експлодирала во хотел на 23 јуни 2003 година, додека друга автомобил-бомба експлодирала на 18 јануари 2005 година, при што бил повреден еден.[6] На 11 ноември 2007 година, две бомби „ Буби трап “ не успеале да експлодираат пред зградата на судот.[4] Истиот бродски клуб веќе бил нападнат со бомби на 12 март 1969 година и на 30 декември 1971 година. На 26 ноември 1973 година, шест членови на ЕТА го запалиле клубот.[7]
2008 година била најсмртоносната година на ЕТА од крајот на примирјето во 2006 година.[8] Во средината на 2006 година, организацијата прогласила прекин на огнот и започнале разговори меѓу Батасуна, ЕТА и баскиската и шпанската влада. Мировните разговори завршиле во декември, кога ЕТА го прекинала примирјето со огромна автомобил-бомба на аеродромот Мадрид-Барахас. ЕТА официјално го прекинала примирјето во 2007 година и ги продолжила нападите низ Шпанија. Во исто време, десетици членови биле уапсени од шпанската и француската полиција. И покрај тоа, организацијата не го загубила капацитетот за извршување на напади.[2]
Напад уреди
Возилото, Цитроен Берлинго, истиот модел користен во нападот на Легутиано, било украдено во Гексо истото утро на нападот од страна на ќелија формирана од Аркаиц Гоикоетксеа Басабе и неговиот колега член на ЕТА, Аитор Артексе Родригес.[9][10] Автомобилот бил сопственост на компанија во сопственост на поранешен член на ЕТА, Хабиер Изко де ла Иглесија, кој бил осуден во судскиот процес Бургос во 1970 година. Тогаш автомобилот бил натоварен со 60 kg амонил, вид експлозив што обично го користи ЕТА.[10] Во автомобилот имало и гранати од шрапнел за да се зголеми разорната моќ. Експлозивната направа била добиена во градот Езкарај, Ла Риоха и била слична на напуштена бомба пронајдена во Гексо на 31 јануари 2008 година.[9][11]
Во 23:55 часот, Гоикоетксеа му се јавил на седиштето на DYA, баскиско здружение за помош на пат, во Билбао во име на ЕТА, за да ги предупреди дека автомобил-бомба ќе експлодира во Гексо: „ Слушајте внимателно, јас се јавувам во име на ЕТА. За еден час, комбе-бомба ќе експлодира во прошетката покрај морето, до бродскиот клуб Гексо. Дали разбираш? Слобода за Баскија. Да живее ЕТА ".[9] Според извештаите, предупредувачкиот повик бил упатен од телефонска кутија сместена на 500 метри од бродскиот клуб.[12] Неколку минути подоцна, работник од клубот забележал две лица со качулки, како оставаат возило на сред пат. Откако полицајците од Ерцаинца го забележале возилото, областа била опколена и луѓето биле евакуирани од околните куќи. Семејството, наводно, не било предупредено за детонацијата.[11]
Во 00:50 часот, десет минути пред времето што го дал повикувачот, уредот се исклучил.[3] Детонацијата откорна дупка во земјата и предизвикала значителна штета на клубот. Неколку ката од зградата биле откорнати и претрпеле сериозни структурни оштетувања. И блиските куќи и згради биле погодени од експлозијата, која се слушнала во повеќето градови околу устието на Билбао.[13] Според шпанскиот Висок суд, 114 лица биле на некој начин погодени од нападот.[9]
По нападот, Ерцаинца ја држела областа опколена, додека барала други можни бомби. Во меѓувреме, Гоикоетксеа се упатил кон Лејоа и го сретнал Артексе во блиската планина, каде што останале цела ноќ.[9] До утрото не биле пронајдени други уреди и луѓето можеле да се вратат во своите домови.[13]
Последици уреди
Многу власти и политичари го осудиле нападот. Претседателот на Баскиската националистичка партија Ињиго Уркулу изјавил дека „уште еднаш ЕТА се обидела неразумно да стане судија на шпанската политика“, а претседателот на Партидо Популарно, Маријано Рахој и дал поддршка на владата на Шпанија во нејзината борба против ЕТА. Повеќето политички партии, исто така, го осудиле нападот, а Аралар изјавил дека „ЕТА е пречка за мирот што го бара Еускал Хериа (Баскија).[11]
Апсење уреди
На 22 јули 2008 година, Граѓанската гарда ја растурила ќелијата Бискеј, со апсење на девет членови на ЕТА, вклучувајќи го и Гоикоетксеа. Повеќето од апсењата биле извршени во Билбао, Гексо и Елорио, додека уште две лица биле приведени во Фуенгирола, Малага и во Нигран, Понтеведра. Операцијата, која ја водел судијата Балтасар Гарзон, завршила и со апсење на Гаизка Јарењо Угариза, Адур Аристеги Арагон, Иниго Гутиерез, Аитор Котано Синде, Либе Агире Мазага, Маилен Зуазо и Ана Изабел Прието Фундарена.[14] Високите членови на ќелијата, како Јурдан Мартитеги или Асиер Бореро не биле уапсени.[15] Ќелијата требала да изврши уште еден напад со автомобил-бомба во Гексо на 31 јули и имала планови да го нападне Изложбениот центар во Билбао, како и судијата Фернандо Гранде-Марласка.[16]
Ајтор Артексе бил уште еден член на ќелијата во бегство додека не бил уапсен во францускиот град Гер, Горни Пиринејски, на 8 декември 2008 година. Во истата операција, уапсен бил и шефот на воените командоси Ајцол Ириондо, како и уште еден висок член на ЕТА, Енеко Зарабеитија Салтераин.[9][17]
На 19 август 2009 година, судијата Сантјаго Педраз ги гонел Гоикоетксеа и Артексе за нападот.[9]
Наводи уреди
- ↑ „ETA: "PSOE y PNV no ofrecen más que un oscuro futuro lleno de límites"“. gara.net (Spanish). 31 May 2008. Архивирано од изворникот на 2012-03-19. Посетено на 6 December 2010.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- ↑ 2,0 2,1 „Nine ETA bombing suspects arrested“. articles.cnn.com. 22 July 2008. Архивирано од изворникот на 1 October 2012. Посетено на 6 December 2010.
- ↑ 3,0 3,1 „Car bomb explodes in Spanish Basque area“. gmanews.tv. 19 May 2008. Архивирано од изворникот на 18 April 2013. Посетено на 6 December 2010.
- ↑ 4,0 4,1 „Las Arenas, un objetivo habitual de las bombas de ETA“. elcorreo.com (Spanish). 19 May 2008. Посетено на 6 December 2010.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- ↑ Otro criminal atentado en Bilbao, La Vanguardia, 24 October 1978, p13
- ↑ „Atentados de ETA desde la ruptura de la última tregua“. elcorreo.com (Spanish). 22 March 2006. Посетено на 6 December 2010.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- ↑ „Un incendio provocado por ETA en 1973 obligó a demoler el Club Marítimo“. ideal.es/granada (Spanish). 19 May 2008. Посетено на 6 December 2010.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- ↑ „Doce muertos, el sangriento balance entre las dos treguas trampa de ETA“. abc.es (Spanish). 21 November 2010. Архивирано од изворникот на 26 November 2010. Посетено на 6 December 2010.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 „Goikoetxea y Artetxe, procesados por atentar contra el club marítimo de Getxo“. elmundo.es (Spanish). 19 August 2009. Посетено на 6 December 2010.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- ↑ 10,0 10,1 „La furgoneta bomba utilizada en el atentado de Getxo fue robada de la empresa de un miembro histórico de ETA“. ideal.es/granada (Spanish). 20 May 2008. Посетено на 6 December 2010.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- ↑ 11,0 11,1 11,2 „ETA cargó la furgoneta bomba de Getxo con 60 kilos de goma-2“. rtve.es/noticias (Spanish). 19 May 2008. Архивирано од изворникот на 28 November 2010. Посетено на 6 December 2010.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- ↑ „ETA avisó del atentado de Getxo desde una cabina situada a 500 metros del club marítimo“. rtve.es/noticias (Spanish). 20 May 2008. Архивирано од изворникот на 25 November 2010. Посетено на 6 December 2010.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- ↑ 13,0 13,1 „Explota una furgoneta-bomba en el paseo marítimo de la localidad vizcaína de Getxo“. rtve.es/noticias (Spanish). 19 May 2008. Архивирано од изворникот на 28 November 2010. Посетено на 6 December 2010.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- ↑ „La Guardia Civil desarticula el 'comando Vizcaya' de ETA con nueve detenciones“. rtve.es/noticias (Spanish). 22 July 2008. Архивирано од изворникот на 25 November 2010. Посетено на 6 December 2010.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- ↑ „Policía y Ertzaintza intensifican la búsqueda de los etarras huidos para evitar más atentados“. diariovasco.com (Spanish). 31 July 2008. Посетено на 6 December 2010.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- ↑ „Objetivo de ETA: coche bomba el 31 de julio en el barrio de Neguri de Getxo“. 20minutos.es (Spanish). 24 July 2008. Посетено на 6 December 2010.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- ↑ „Detenido en Francia el etarra Aitzol Iriondo, supuesto sucesor de Txeroki“. elpais.com (Spanish). 8 December 2008. Посетено на 6 December 2010.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)