Баскиска азбука
Баскиска азбука — латинична азбука со која се пишува баскискиот јазик. Се состои од 27 букви.
Букви уреди
Азбуката се состои од 26 букви на основната латиница, како и буквите ñ (и ç како странска варијанта на c).
Во табелата се претставени сите букви,[1] заедно со нивните гласови претставени по меѓународната фонетска азбука (МФА) и нивните најблиски еквиваленти во македонската фонологија:[2]
| Буква | Баскиски назив | МФА | Мак. транс. |
|---|---|---|---|
| A | a | /a/ | а |
| B | be | /b/ | б |
| C | ze*[3] | /s/, /k/ | с, к |
| D | de | /d/, /d̪/, /ð/ | д |
| E | e | /e/ | е |
| F | efe | /f/ | ф |
| G | ge | /g/, /ɣ/ | г |
| H | hatxe | ∅, /h/ | ∅, х |
| I | i | /i/, /i̭/ | и |
| J | jota | /j/, /x/, /ʝ/, /ɟ/ | ј, х, ѓ[4] |
| K | ka | /k/ | к |
| L | ele | /l/ | л |
| M | eme | /m/ | м |
| N | ene | /n/ | н |
| Ñ | eñe | /ɲ/ | њ |
| O | o | /o/ | о |
| P | pe | /p/ | п |
| Q | ku* | /k/ | к |
| R | erre | /r/, /ɾ/ | р |
| S | ese | /s̺/ | с |
| T | te | /t/, /t̪/ | т |
| U | u | /u/, /u̯/ | у |
| V | uve* | /b/, /β/ | б, в |
| W | uve bikoitza* | /u̯/ | у |
| X | ixa | /ʃ/ | ш |
| Y | i grekoa* | /i/, /i̭/ | и |
| Z | zeta | /s̻/ | с |
* Иако буквите C, Ç, Q, V, W и Y традиционално не му припаѓаат на баскискиот, тие се вклучени во азбуката за пишување на зборови од други јазици кои ги имаат.[1]
Сите букви и двознаци претставуваат посебни фонеми. Исклучок е ситуацијата во највеќето дијалекти, кога пред l и n стои i, истите претрпуваат палатализација, и стануваат /ʎ/ (љ) и /ɲ/ (њ).
Буквата h е нема во највеќето подрачја, но се изговара во многу места на североистокот, па затпа е вклучена во азбуката.
Двознаци уреди
Баскиската азбука има неколку двознаци (диграми):
- DD /ɟ/ (ѓ), LL /d͡ɮ/, RR /r/ (р), TS /t͡s̺/, TT /c/ (ќ), TX /ʧ͡/, TZ /t͡s̻/
Наводи уреди
- ↑ 1,0 1,1 Кралска академија на баскискиот јазик: Правило бр. 17 за стандардниот баскиски јазик: Називи на буквите од баскиската азбука, воведено на 25 ноември 1994 г. (баскиски) посет. 22 октомври 2010 г
- ↑ „Баскиски јазик, азбука и изговор“. Omniglot.com. Посетено на 2017-01-03. (англиски)
- ↑ варијантата Ç (ze hautsia) се јавува само во заемки.
- ↑ зависно од дијалектот
Надворешни врски уреди
- Баскиски јазик Архивирано на 7 февруари 2012 г. — English Pen (англиски)
- Баскиската азбука