Азиски слон
Азиски слон или индиски слон (латински: Elephas maximus) е единствениот вид во родот и еден од трите современи видови слонови. Тој е малку помал од африканскиот и има различни животни навики.
| Азиски слон | |
|---|---|
.jpg)
| |
| Машки азиски слон во Националниот парк Бандипур, Карнатака, Индија | |
| |
| Женски азиски слон со младенче во Националниот парк Минерија, Шри Ланка | |
| Научна класификација [ у ] | |
| Непознат таксон (попр): | Elephas |
| Вид: | Азиски слон |
| Научен назив | |
| Elephas maximus[3] Линеј, 1758 | |
| Подвидови | |
|
E. m. maximus | |
Подвидови уреди
Видот на азиските слонови ги вклучува следниве подвидови:
- E. m. indicus - индиски слон
- E. m. maximus - шрилански слон
- E. m. sumatranus - суматрански слон
- E. m. borneensis - борненски слон, предложен, но сè уште не признаен како валиден [4]
Живеалиште уреди
Во минатото, ареалот на азиските слонови бил многу поголема отколку денес, но поради проширувањето на човечката популација, таа е ограничена на неколку области во Јужна и Југоисточна Азија. Азискиот слон е широко распространет во Индија, Шри Ланка, Непал, Бутан, регионот Индокина и Индонезиските острови. Ги населува во тропски шуми и огромни рамнини со трева. Бидејќи тие имаат големи потреби од растителна храна и вода, тие се движат помеѓу различни области со изобилство на вегетација и големи количини на вода. Стада азиски слонови се во постојано движење и овие миграции се одвиваат без регуларност и зависат од условите на животната средина и количината на достапни ресурси.
Морфологија уреди
Азискиот слон се разликува по големината и изгледот од африканскиот. На прво место е разликата во големината на ушите, што е резултат на малку пониски температури и влажна клима што преовладува во живеалиштето на азискиот слон, бидејќи основната улога на големите слонови уши е засладување. Ушите се широки околу 75 см и долги 60 см. Висината на азискиот слон е малку помала од африканската и е околу 3 м, додека должината на телото е околу 6 м. Мажјаците тежат помеѓу 3.500 кг и 4.500 кг, а можат да достигнат тежина од 5.000 кг. Женките се малку полесни и тежат до 3.000 кг. Машкиот азиски слон достигнува висина од 3 м, а женката околу 2,4 м. Тие имаат густа кожа што ги штити од паразити до одреден степен, а дебелината се движи помеѓу 2 см и 2,5 см.
Бојата на кожата е темна до светло-кафеава и може да биде жолтеникава. Денес, има малку азиски слонови со бивни. Бидејќи ловот во голема мера го ослабнал генетскиот фонд, повеќето азиски слонови денес немаат бивни, затоа што порано биле ловени мажјаците со бивни и со тоа биле исклучени од размножување. Некои женки исто така имаат бивни. Бивните се долги околу 1,5 м и тежат околу 30 кг. Една од морфолошките одлики на слонот е дебел слој на ткиво на основите на нозете, што ги олеснува последиците од огромната тежина на остатокот од телото. Носот и горната усна се поврзани во долга сурла која има околу 150.000 мускули, и се користи за кубење трева и гранки, кревање предмети, дишење под вода и цицање вода за пиење и прскање (разладување). Сурлата е исто така најчувствителна на допир. Азиските слонови имаат една ткивна ресичка на сурлата, за разлика од африканскиот, кој има две. Во устата има четири големи заби - катници. Тие имаат груба површина, тежат до 5 кг и се долги околу 30 см. Кога ќе се истрошат, паѓаат и на нивно место доаѓаат забите што беа зад нив. Значи, слон ги менува своите катници 6 пати во својот живот. Слоновите имаат мали очи, па едвај гледаат и повеќе се потпираат на чувствата за мирис и допир.
Начин на живот уреди
Азиските слонови живеат во стада. Стадата бројат помеѓу 10 и 30 единки и се составени од женки. Заедницата е матријархат и е предводена од најстарата женка. Кога ќе умре или нешто ќе и се случи, таа е заменета со втората најстара женка. Стадото затоа се состои од баби, мајки, ќерки ... Постојат и машки стада, кои се состојат само од мажјаци кои го напуштиле стадото во кое се родени. Ова се случува кај сите мажи и најчесто до шестгодишна возраст. Младите мажјаци се одделуваат и осамуваат, но како што споменавме погоре, тие исто така можат да формираат помали стада на мажјаци. Стадата на азиските слонови се движат по огромните пасишта или шуми во потрага по храна. Тие претежно се движат ноќе и не се особено територијални. Азиските слонови имаат малку природни непријатели како тигрите, но само младенчињата се загрозени. Ако стадо е нападната од грабливец, слоновите се гушкаат во круг штитијќи ги младите кои се наоѓаат во средина, додека најстарата женка се врти кон опасност. Во природата живеат до 70 години или во ретки случаи 80 години.
Однесување уреди
Азиските слонови (како и африканските) покажуваат сложено социјално однесување. Во стадото, сите слонови се врзани едни со други. Претежно се држат заедно, но може накратко и да се разделат. Тие комуницираат со допир, движења на телото и особено со инфразвук, што луѓето не се во можност да го слушнат бидејќи има исклучително мала честота. Кога еден член на заедницата ќе се најде во неволја, другите одлучно го бранат и штитат. Мртвите членови на стадото тагуваат, а раѓањето на младенчињата се „слави“. Азиските слонови се исклучително интелигентни животни и се во состојба да научат 23 команди.
Исхрана уреди
Слоновите се исклучиво тревојадни и се хранат со трева, гранчиња од дрва, овошје и листови. Тие можат да јадат од 75 кг до 150 кг храна на ден. Во потрага по храна, тие поминуваат до 5.000 км, па дури и 10.000 км. Возрасен слон исто така може да сруши и дрво за да добие вкусни плодови или листови. Доколку се најдат во близина на плантажа со ориз или банана, тие нема да се двоумат да ја уништат, па земјоделците имаат многу проблеми со нив. Слоновите брзо и нецелосно ја варат храната, а значителна количина храна останува делумно сварена. Затоа тие мораат постојано да јадат за да ги задоволат своите потреби. Во хранење поминуваат околу три четвртини од денот. Азиските слонови јадат повеќе зелена трева отколку африканските слонови.
Репродукција уреди
Мажјаците достигнуваат полова зрелост на возраст меѓу 11 и 12 години, но во тој период постарите мажјаци не им дозволуваат да се парат со женките. Тие се парат само кога ќе наполнат 20 години, а потоа се зголемуваат жлездите од двете страни на главата кои лачат течност богата со хормон тестостерон. За време на парењето, мажјаците стануваат поагресивни и често се борат едни со други. Женките созреваат сексуално на 9-годишна возраст и имаат потреба да се парат на секои 16-17 недели, дури и ако веќе дојат младенче. Бременоста трае 20-22 месеци или околу 640 дена. Тоа е исто така најдолга бременост во по природа. После тоа, се раѓа младенче, кое тежи помеѓу 100 кг и 120 кг, и висина од околу 1 м. Младенчето цицање до 6. месеци, по што веќе може да јаде цврста храна.
Важност уреди
Природа уреди
Азиските слонови имаат големо значење во природата бидејќи го менуваат изгледот на околината додека се движат и се хранат. Тие ја кубат тревата и со тоа ја превртуваат почвата и помагаат да растат нови растенија. Во своето движење низ шумите крчат патишта и соборување дрва, со што се олеснува минувањето на други животни и човекот. Покрај тоа, тие го пробиваат патот по сончевите зраци во внатрешноста на џунглата. Тие, исто така, често придонесуваат за размножување на растенијата, бидејќи носат семе во својот изметот.
Луѓе уреди
Азиските слонови се најголемите животни кои човекот успеал да ги припитоми. Се верува дека првите азиски слонови биле припитомени во 2000 година п.н.е. по долината на реката Инд. Оттогаш, азиските слонови се користат за разни намени. Тие носеле луѓе низ дождовните шуми, ваделе дрва во шумата, служеле за борба во војни. Уште 1100 г.п.н.е. во Азија биле користени за војна. Денес, азиските слонови служат помалку како работна сила и повеќе како „еколошко превозно средство“ низ шумите, особено за туристите. Првпат во Европа ги донеле португалските кралеви во 16 век од нивните азиски колонии. Денес, азиските слонови ги има низ целиот свет во зоолошките градини. Покрај тоа, денес има мал број единки кои се користат на некои места во циркуси.
Загрозеност уреди
Азискиот слон бил загрозен во минатото поради лов, кога биле истребени во многу делови на Азија. Лов на азиски слонови придонел за истребување на мажјаци со бивни, па затоа повеќето од денешните азиски слонови немаат бивни. Во минатото, многу младенчиња биле фатени во дивината и припитомени, за подоцна да служат во војна или за работа. Денес, тие се помалку се користат за работа, а ловот е забранет со закон. Главните проблеми за опстанок на азиските слонови се ловокрадството и ширењето на човечката популација. Луѓето ги туркаат слоновите од нивните природни живеалишта затоа што ги сечат шумите и градат насади или населби. Според некои проценки, денес има меѓу 35 000 и 55 000 диви азиски слонови, додека има околу 15 000 припитомени слонови.
Извори уреди
- ↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака
<ref>; нема зададено текст за наводите по имеHaynes1993. - ↑ Choudhury, A.; Lahiri Choudhury, D. K.; Desai, A.; Duckworth, J. W.; Easa, P. S.; Johnsingh, A. J. T.; Fernando, P.; Hedges, S.; Gunawardena, M.; Kurt, F.; Karanth, U; Lister, A.; Menon, V.; Riddle, H.; Rübel, A. & Wikramanayake, E. (IUCN SSC Asian Elephant Specialist Group) (2008). „Elephas maximus“. Црвен список на загрозени видови. 2008: e.T7140A12828813.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
- ↑ Предлошка:MSW3 Proboscidea
- ↑ Fernando, Prithiviraj; Vidya, T. N. C.; Payne, John; Stuewe, Michael; Davison, Geoffrey; Alfred, Raymond J.; Andau, Patrick; Bosi, Edwin; Kilbourn, Annelisa (18. 8. 2003). „DNA Analysis Indicates That Asian Elephants Are Native to Borneo and Are Therefore a High Priority for Conservation“. PLOS Biology (англиски). 1 (1): e6. doi:10.1371/journal.pbio.0000006. ISSN 1545-7885. Посетено на 20. 4. 2020. Проверете ги датумските вредности во:
|access-date=, |date=(help)
Литература уреди
- Shoshani, Jeheskel 2005. in Wilson, D. E., and Reeder, D. M. (eds):Mammal Species of the World, 3rd edition, Johns Hopkins University Press
- , Енциклопедија на животни
- http://www.elephants.com/
Надворешни врски уреди
- БиБиСи: азиски слон
- Национален географски профил
- Складиште за информации Архивирано на 18 март 2009 г. за слонови - изобилство на податоци за слонови