Јолнир
Јолнир — подводен вулкан кој се наоѓа во јужниот дел на Исланд, во близина на островот Суртсеј[1]. Тоа бил формиран за време на десетмесечна вулканска ерупција која изградила остров набрзо потопен од морската ерозија при што настанала подводна планина која четириесеттина години по ерупцијата се издигнала на четириесет и еден метар под нивото на вода[2].
| Јолнир | |
|---|---|
 Мапа на Суртсеј, на Сиртлингур и на Јолнир. | |
| Највисока точка | |
| Надм. вис. | -41 м |
| Географија | |
Јолнир на карта
| |
| Геологија | |
| Старост на карпата | од 1965 |
| Вид | Активен подводен вулкан |
| Последен избув | 1965 |
Географија уреди
Јолнир се наоѓа во јужниот дел на Исланд, во јужниот крај на архипелагот Вестманаејар, на еден километар југозапад но од островот Суртсеј.
Станува збор за моногеничен вулкан кој образувал подводна планина по ерозија на привремен остров во тек на подводна вулканска ерупција. Откако се издигнал до седумдесет метри над морското ниво и имал површина до 0,28 км2, островот формиран од акумулација на тефра брзо еродирал од брановите, кои четириесеттина години по појавата ја спуштиле неговата височина на четириесет и еден метар под нивото на морето.
Исто како островот Суртсеј и соседните подводни планини Суртла и Ситлингур, Јолнир е вклучен во поморската тампон зона на оваа локација заведена во листата за светско наследство на УНЕСКО од 2008 година[3].
Историја уреди
Кога ерупцијата на Суртсеј била во затишје седум месеци и престанала да исфрла лава а островот Сиртлингур не бил во ерупција веќе два месеца, вулканолозите на 26 декември 1965 виделе дека се формира вулкански чад кој се издигал од површината на морето, на еден километар југозападно од Суртсеј.[4] Дошле до заклучок дека во тек е подводна ерупција со испуштање на лава која се фрагментира во тефра. Со акумулација на овие материјали се појавил новиот остров, којшто го нарекле Јолнир според едно од имињата на нордискиот бог Один. Островот се издигнал до седумдесет метри над морското ниво и достигнал површина од 0.28 км2. На крајот на мај 1966, лагуна се формирала на северниот брег на островот.
Кога ерупцијата престанала на 10 август 1966, вулканот повеќе не испуштал лава која би можела да го заштити од морската ерозија. Тој толку брзо еродирал што на 31 октомври 1966,[4] целосно бил проголтан под брановите а триесет и четири години по крајот на неговата ерупција се издига како подводна планина на 41 метар под морското ниво.
Наводи уреди
- ↑ (англиски) Nomination of Surtsey for the UNESCO World heritage list - page 47 Архивирано на 27 септември 2007 г.
- ↑ (англиски) Nomination of Surtsey for the UNESCO World heritage list - page 56 Архивирано на 27 септември 2007 г.
- ↑ (англиски) Nomination of Surtsey for the UNESCO World heritage list - page 78 Архивирано на 27 септември 2007 г.
- ↑ 4,0 4,1 Schipper, C. Ian; Jakobsson, Sveinn P.; White, James D.L.; Palin, J. Michael; Bush-Marcinowski, Tim (2015-06-26). „The Surtsey Magma Series“. Scientific Reports (англиски). 5 (1). doi:10.1038/srep11498. ISSN 2045-2322.
Поврзано уреди
- Суртсеј
- Сиртлингур
- Суртла
Надворешни врски уреди
- Глобалната вулканска програма - Островите Вестманаејар Архивирано на 14 мај 2011 г.
- (англиски) Фотографија на островот Јолнир во јули 1966 година Архивирано на 11 март 2007 г.
- Ерупција на Јолнир 1965-66, фотографски приказ