Алдехид: Разлика помеѓу преработките
| [непроверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
с Бот Додава: th:แอลดีไฮด์ |
с Бот: козметички промени |
||
Ред 1:
{{Без извори|датум=октомври 2009}}
[[
'''Алдехидите''' се [[Органско соединение|органски соединенија]] кои во својот состав имаат [[Карбонилна група|-CHO]] група сврзана за [[Радикал (хемија)|радикал]] и еден [[водород]]ен [[атом]]. Оваа група е [[функционална група]] на алдехидите и затоа се нарекува и алдехидна група. Исклучок од ова прави само првиот член од [[Хомологија|хомолошката низа]] на алдехидите, кој воедно има и наједноставен состав, а во структурата нема радикал. Во него, за [[јаглерод]]ниот атом има поврзано два водородни атоми.
Ред 7:
Систематизирањето на алдехидите може да се прави според неколку критериуми:
* Според видот на радикалите: ациклични, циклични, алифатични, ароматични и други видови алдехиди
* Според бројот на алдехидните групи: моноалдехиди, диалдехиди итн.
Кај алдехидите нема положбена [[изомерија]], туку само скелетна изомерија, односно изомерија на јаглеродната низа од радикалот. Кај диалдехидите, пак, алдехидните групи се наоѓаат на првиот и последниот јаглероден атом, и затоа нема положбена изомерија.
Ред 17:
[[МУЧПХ]] (IUPAC) ја претполага следната номенклатура за алдехидите:
# Најдолгата континуирана јаглеродна низа што го содржи карбонилниот јаглероден атом е основна низа. На основниот јаглеводород му се додава наставката ''ал''.
# Основната низа се нумерира така што карбонилниот јаглероден атом е C-1. Бројот 1 не се користи во името за да се покаже положбата на карбонилниот јаглероден атом бидејќи се подразбира дека тој се наоѓа на крајот на низата. Се одредува името на секој супституент и бројот на јаглеродниот атом со кој супституентот е поврзан. Оваа информација се додава на основното име како претставка.
# Алдехидната група има поголем приоритет од [[алкил]], [[Халоген елемент|халоген]], хидрокси и алкокси групите. Доколку е присутна некоја од овие групи, нивните имиња и положби се прикажуваат како претставки на името од основниот алдехид.
# Алдехидната група има повисок приоритет од двојните или тројните врски. Кога основната низа содржи двојна или тројна врска , на името на основниот [[алкен]] или [[алкин]] се додава наставката ''ал''. Положбата на повеќекратната врска се покажува со претставка.
# Ако еден алдехид или кетон содржи други групи со повисок приоритет, како што се [[Карбоксилна киселина|карбоксилните киселини]], карбонилната група се означува со претставката ''-оксо''. Положбата на оксо групата се прикажува со број. Редоследот на приоритетот е: карбоксилна киселина > алдехид > кетон.
# Ако една алдехидна група е поврзана со прстен, се користи наставката ''-карбалдехид''.
Хомолошката низа на алдехидите е:
Ред 66:
Постојат повеќе начини за добивање на алдехидите:
* Главен начин е со [[оксидација]] на примарен [[алкохол]]: [[метанол]]от при оксидација дава [[метанал]].
* [[Хидратација]] на алкини: [[етин]]от при хидратација дава [[етанал]].
* [[Редукција]] на [[Киселина|киселински]] [[хлорид]]и.
== Структура на алдехидната група ==
Ред 86:
За алдехидите се карактеристични следниве типови реакции:
* [[Нуклеофилна адиција]]:
** [[цијанхидринска реакција]] - се добиваат соединенија [[цијанхидрин]]и
** Реакции при кои се добиваат [[полуацетал]]и и [[ацетал]]и
* Редукција на алдехиди - се добиваат примарни алкохоли
* Оксидација на алдехиди - алдехидите се оксидираат до карбоксилни киселини.
== Видете исто така ==
* [[Алкохол]]
* [[Кетон]]
* [[Карбоксилна киселина]].
[[Категорија:Органски соединенија]]
| |||