Историја на Русија: Разлика помеѓу преработките

[непроверена преработка][непроверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
Ред 98:
== Руска империја ==
 
Руската империја е наследник на т.н. Руско или Московско царство, владеенасо одкое владееле наследниците на [[Иван IVГрозни]] како [[цар]]еви. Иако империјатаземјтата, официјално била официјално прогласена за империја во [[1721]] година од страна на царцарот [[Петар I (Русија)Велики|Петар I]], таа навистина се родилапреродила кога Петар станал цар во [[1682]] година.
 
=== Петар Велики ===
[[Податотека:ZauerveydNA Petr1UsmirDA19.jpg|мини|десно|200px|''Петар Велики ги смирува своите пљачкосувачки трупи по заземањето на Нарва во 1704'' од [[Николај Зауервајд]], 1859]]
 
[[Петар Велики]] бил згаденразочаран од назадностазаостанувањето на неговата земја, и затоа, пред да го заземе престолот, тој патувал пониз [[Европа]], работејќи разни работи и занимања за да стекне искуство, какосо што биб можел да ја осовремени Московија. Кога се вратил во [[Москва]], Петар најпрвин се справил со побуните против него во земјата. „Стрелците“ како воена формација биле распуштени, а многу од нив биле мачени, биле закопувани живи и испраќани во [[Сибир]]<ref name="HyV"/>. Самиот Петар учествувал во мачењето на неговата полусестра Софија Алексеевна<ref name="HyV"/>, која била затворена доживотно затворена во [[манастир]]. Петровата посета на [[западна Европа]] го уверила дека многу европски обичаи биле понапредни од традиционалните руски. Затоа, тој им заповедал на своите чиновници да ги избричат брадите за да изгледаат според најновата европска мода<ref name="HyV"/>. Освен ова, тој ги забранил договорените бракови со варварски обичаи<ref>-{Basil Dmytryshyn, Modernization of Russia Under Peter I and Catherine II (Wiley, 1974) pстр. 21}-</ref>,; сите дворјани морале да приредуваат забави според европски обичаи,; жените од високите сталежи морале да одат на собири, со што била отстранета традиционалната изолираност на жените која што постоела до тогаш<ref name="2.1"/>.
 
[[СликаПодатотека:Lomonosov Poltava 1762 1764.jpg|мини|лево|200п|''Битката кај Полтава'', [[мозаик]] од [[Михаил Ломоносов]] (1764) СанктРуска Петербург. Руската Академијатаакадемијата на науките, Санкт Петербург]]
 
Петар I извршил реформи и во војската, според западните стандрди, земјоделството и индустријата. <ref name="HyV"/><ref name="3.1"/>. Црквата, исто така претрпела промени. Патријархот на руската црква бил заменет со [[синод]], кој бил под директна контрола на царот<ref name="HyV"/>. Во 1699, Петар го напуштил традиционалниот руски календар, во кој годината започнувала на [[1 септември]] и го прифатил [[јулијански календар|јулијанскиот календар]], каде годината започнува на [[1 јануари]].
 
Од доаѓањето на власт, па сѐ до неговата смрт, Петар без прекин водел војни, од кои зависела целата негова политика. Тој војувал против [[Османлиско царство|Османлиското царство]] во [[1695]], [[1696]] и [[1711]] година. Во 1696, Петартој го освоил пристанишниот град [[Азов]] и на [[Русија]] ѝ осигурилобезбедил излез на [[Црно море|Црното Море]], за подоцна во [[1711]] година да сего изгуби во мировни преговори со Османлиското царство. Тој војувал и против [[Персиско царство|Персија]], со што освоил и територии на западниот и јужниот брег на [[Касписко езеро|Каспиското езеро]]. Тие територии, Русија ги загубила многу бргу по неговата смрт. Меѓутоа, најважна од сите војни кои ги водел, била онаа против [[Шведска]], која траела 21 година (1700-1721)<ref name="3.1">[http://www.znanje.org/i/i21/01iv10/01iv1022m/obrazovanje%20ruske%20imperije.htm Петар Велики. Создавање на Руската имоеријаимперија. -{www.znanje.org}-]</ref>.
 
===ЕкатеринаКатерина II ===
[[ImageПодатотека:SPB Monument of Catherine II 1890-1900.jpg|thumb|left|Споменик на [[ЕкатеринаКатерина II]] во [[Санкт Петерсбург]]]]
Речиси педесет години билепоминале, потребнидо дапојавувањето поминатна предамбициозен даи себезмилосен појавивладетел на рускиот престол амбициозен и безмилосен владетел. [[ЕкатеринаКатерина II]] била германска принцеза која се оженилаомажила насо рускиот наследникпрестолонаследник на[[Петар престолотIII]]. Кога се открило дека тој бил неспособен, таа издала дозвола за негово убиство. Тогаш било најавено дека тој починал од "[[аполексија]].
 
ЕкатеринаКатерина II ималапостигнала голем успех, војувајќи во [[Руско-турски војни|Руско-турските војни]] во периодот од [[1768]]-[[ до 1774]] година <ref>{{cite web|url=http://www.parallelsixty.com/history-russia.shtml|title=History|work=Parallel 60|accessdate=2007-07-23}}</ref>, при коешто Русија за прв пат се проширила до [[Црно море|Црното море]], заеднозаземајќи соги градовите [[Одеса]], [[Николаев]], и [[Екатеринослав]] (денес [[Днепропетровск]]). По договорот од [[1774]] година, Русија добила право да ги заштитува интересите на христијаните во [[Османлиска империја|Османлиската империја]], а [[Кримско ханство|Кримското ханство]] добило независност од султанот. Во [[војна за баварскобаварското наследство|војната за баварското наследство]], таа била посредник помеѓу [[Прусија]] и [[Австрија]]. Во [[1763]] година, ЕкатеринаКатерина го поставилпоставила [[Станислав Понјатовски]] на тронот на Полско-Литванскаталитванската унија. Таа учествувала во поделбататрите поделби на [[Полска]] ([[1772]], [[1793]], [[и 1795]]), прекупо којакои добила големи територии од [[ЛитваЛитванија]], [[Белорусија]] и [[Украина]]. Од [[1788]] до [[1790]] година, влеглаКатерина повторнозавојувала во војна сопротив [[Шведска]], која завршила со договорот од [[1790]] година.
 
До нејзината смрт во [[1796]] година, ЕкатеринаКатерина својата земја ја претворила во една од најсилните и најголемите во Европа и во светот. Територијалните проширувања продолжиле во времето на нејзините наследници [[Александар I (Русија)|Александар I]], кој ја зазел [[Финска]] од ослабнататаослабената [[Шведска]] во [[1809]] година и [[Бесарабија]] од Османлиската империја во [[1812]] година.
[[ImageПодатотека:Napoleons retreat from moscow.jpg|thumb|Повлекувањето на Наполеон од Москва]]
 
Во 1812н година, францускиот император [[Наполеон БонапартI]] направил големазапочнал грешкапоход, кога,во покој конфликтотимал соза царцел Александарда Iја појдел во освојување наосвои [[ЦарскаРуска империја|Русија]] во [[1812]] година. ОвааОвој кампањанегов напогход военизавршил походисо накатастрофални крајотпоследици, биланајмногу катастрофалнапоради затоа Наполеон, најмногу бидекќишто руската армија постојано го избегнувала директниот удар на Наполеон ифранцуската тактикатавојска. Наполеон се обидел да ја зазеде [[Москва]] и да го убеди рускиот цар Александар I да преговара. По наредба на рускиот командант, [[Михаил Кутузов]], градот бил испразнет, па Французите немало со кого да преговарапреговараат. Поради страшно студената руска зима, илјадници француски војници умреле од студ во снегот. СпроведувајќиСо герилски начин на војнувањевојување, Русите ги натералепринудиле Французите да се повлечат, а по најавеното повлекување, руските војски отишлезапочнале дода тамуго штопрогонуваат гиостатокот гонелеод француската низ цела централнавојска и западнанадвор Европа,од додекаграниците нена престигнатРусија, водури до [[Париз]]. По сојузничката победа над Наполеон, во која руската армија доживеала најголеми загуби, рускиот цар Александар бил прогласен за ''Ослободител на Европа''. По [[Виенски конгрес (1815)|Виенскиот конгрес]] одво [[1815]] година, голем дел од територијата на [[ВојводствоВаршавско војводство|Варшавското Варшававојводство]] бил припоен кон [[Руска империја|Руската империја]].
 
Иако Руската империја одиграла водечка политичка улога во текот на [[19 век]], која и овозможила голема победа над Наполеон БонапартаБонапарт, задржувањето на феудалните односи во земјата го оневозможил економскиот напредок. Додека економскиот развој во [[Западна Европа]] бил во подем, во времето на т.н. [[Индустриска револуција]], Русија се повеќе заостанувала зад Европаостатокот коеод Европа, допринеселошто запредизвикало создавање на сесè поголеми проблеми во нејзиното општествоопштествено уредување.
 
== Царска Русија до Октомвриската револуција ==