Падеж: Разлика помеѓу преработките
| [непроверена преработка] | [непроверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
с Бот Менува: fo:Fall (mállæra) |
с Бот Менува: fr:Cas grammatical; козметички промени |
||
Ред 9:
Подолу стои пример за латинска деклинација, со зборот '''homo''' (човек).
* homo 'човек' [како подмет] (на пр. homo ibi stat 'човекот стои таму')
* hominis 'човековиот' (на пр. nomen hominis est Claudius 'името на човекот е Клаудиј')
* homini 'на човекот' (на пр. homini donum dedi 'Му дадов подарок на човекот')
* hominem 'човекот' [прирок] (на пр. hominem vidi 'Го видов човекот')
* homine '[прилог] човекот' [во разни употреби кои не се наведени погоре] (на пр. sum altior homine 'Повисок сум од човекот')
Поимот '''деклинација''' исто така може да зоначува разни форми кои работат заедно како еден систем. На пример, горната деклинација се разликува од а-деклинацијата, која се содржи речиси исклучиво од именски од женски род.
* femina 'жена' [како подмет]
* feminae 'женовиот'
* feminae 'на жената'
* feminam 'жената' [прирок]
* femina '[прилог] жената' [разни употреби]
За позаинтересираните:
Ред 28:
Јазиците се категоризираат во неколку падежни системи, врз основа на тоа како ги групираат глаголските [[причинител (лингвистика)|причинители]] и [[пациент (лингвистика)|пациенти]] во падежи:
* ''[[номинативно-акузативен јазик|номинативно-акузативни]]'': вршителот во преносните и непреносните глаголи е секогаш [[номинатив]]от. Пациентот на (преодниот) глагол е [[акузатив]]от. [[Датив]]от исто така може да биде присутен.
* ''[[ергативно-апсолутивен јазик|ергативно-апсолутивни]]'' (или само ''ергативен''): Пациентот на глаголот е секогаш во [[апсолутив]], заедно со глаголот кај непреодните глаголи. Доколку се присутни и вршителот и пациентот, агентот е во [[ергатив]].
* ''[[активно-стативен јазик|активно-стативни]]'' (или само ''активен''): Вршителот на глаголот е секогаш во [[субјектив]], а пациентот секогаш во [[објектив]]. Падежот не зависи од тоа дали глаголот се користи како преоден или непреоден.
* ''[[активатив јазик|активатив]]'': Една именка во реченицата е тема на фокус. Оваа именка е [[активатив]], и информациите било каде на друго место (на пример [[глагол]]ски [[афикс]] во [[тагалог]]) кој ја наведува улогата на активативот. Активативот може да биде наведен како вршител, пациент, итн. Други именки можат да бидат флексирани за падеж, но падежите се преоптоварени; на пример, во тагалог, и подметот и прирокот на глаголот се изразени во [[генитив]] кога не се во активатив.
Следниве се системи кои некои јазици ги користат за означување на падеж наместо или како додаток на деклинација:
* ''Позиционен'': Именките не се флексираат за падеж; местооложбата на именката во реченицата искажува падеж.
* [[предлог|Предлошки]]/[[постпозиција|постопзиционен]]: Именките ги придружуваат зборови кои го означуваат падежот, но самата именка не се менува.
Некои јазици имаат повеќе од 20 падежи. На пример јазик кој користи голем број на падежи е финскиот. Видете [[Фински падежи]].
Ред 43:
== Видете исто така ==
* [[Листа на падежи]]
== Надворешни врски ==
* [http://www.hi.is/~eirikur/cases.pdf Статусот на морфолошкиот падеж во исландскиот лексикон] од Ејрикур Регнавалдсон. Расправа на темата дали дали падежите носат неразделиво синтаксичко или семантичко значење.
* [http://web.phil-fak.uni-duesseldorf.de/~wdl/OptCase.pdf Оптимал (падеж): Распределба на падежите во германскиот и исландскиот] од Дитер Вундерлих.
* [http://phrontistery.info/cases.html Долга листа на називи на падежи] во разни јазици
[[Категорија:Граматика]]
Ред 70:
[[fi:Sija]]
[[fo:Fall (mállæra)]]
[[fr:Cas grammatical]]
[[gl:Caso gramatical]]
[[he:יחסה]]
| |||