Кварк: Разлика помеѓу преработките

'''Кварковите''', заедно со [[лептон]]ите, се градбените единки на [[материја]]та, односно тие се [[Елементарна честичка|елементарни честички]]. Во сегашниот стандарден модел постојат шест типови на кваркови. Кварковите се составни единки на сите познати [[мезон]]и и [[барион]]и. Најпознати бариони се [[протон]]от и [[неутрон]]от, кои се изградени од ''upгорни'' и ''downдолни'' кваркикваркови. КваркитеКварковите можат да се наоѓаат само во комбинации од два (мезони), три (бариони) и најново откриените честички со пет кварка ([[пентакварк]]ови).

| [[UpГорен кварк]] || U || ½ || +²/₃ || ¹/₃ || 0 || 0 || 0 || 0 || 360

| [[DownДолен кварк]] || D || ½ || -¹/₃ || ¹/₃ || 0 || 0 || 0 || 0 || 360

| [[CharmШарманетен кварк]] || C || ¹/₂ || +²/₃ || ¹/₃ || 0 || +1 || 0 || 0 || 1500

| [[StrangeЧуден кварк]] || S || ¹/₂ || -¹/₃ || ¹/₃ || -1 || 0 || 0 || 0 || 540

| [[TopВрвен кварк]] || T || ¹/₂ || +²/₃ || ¹/₃ || 0 || 0 || 0 || +1 || 174

| [[BottomНајнизок кварк]] || B || ¹/₂ || -¹/₃ || ¹/₃ || 0 || 0 || +1 || 0 || 5

=== ''UpГорни'' и ''Downдолни'' кваркови ===

UpГорните и Downдолните кварковитекваркови се најчестите и најмалку масовнитенајлесните кваркови (т.е. со најмала маса) кои се составен дел на протоните и неутроните, а со тоа и на обичната материја. Фактот што слободниот неутрон се распаѓа:

Во [[1947]], за време на проучувањето на интеракциите меѓу космичките зраци, беше пронајден продукт на протонската колизија со атомско јадро. Тој постоел многу подолго отколку што се очекувало: 10^-10 секунди наместо очекуваните 10^-23 секунди. Оваа честичка била именувана како ламбда честичка ([[Ламбда барион|λ⁰]]), а својството кое причинувало таа да опстојува ("живее") толку долго било наречено "чудно (strangeness)". Поради ова, еден од кварковите кои се составен дел на ламбда честичката е именуван како "strange кварк". Ламбда честичката е барион кој се состои од три кварка: еден upгорен, еден downдолен и еден strangeчуден кварк.

Пократкото животно време од 10^-23 секунди било очекувано бидејќи ламбда како барион учествува во силни интеракции, а тоа обично доведува до многу мало животно време. Долгиот животен век на ламбда честичката помогнал во развивањето на нов закон за зачувување на енергијата наречен "зачувување на чудното" ("conservation of strangeness"). Присуството на strangeчуден кварк во една честица е обележано со [[квантен број]] S=-1. Распаѓањето на честицата под дејство на силни или [[Електромагнетизам|електромагнетни]] интеракции го зачувуваат квантниот број на strangeness. Процесот на распаѓање на ламбда мора да го наруши тоа правило, бидејќи не постои полесна честица која содржи strangeчуден кварк - така што s-кваркот мора да биде трансформиран во друг кварк во процесот. Тоа може да се постигне само под дејство на слабите интеракции, што доведува до многу поголемо животно време. Процесот на распаѓање покажува дека strangeness не е конзервиран (зачуван):

[[Омега минус|ω-минус]], барион составен од три strangeчуден кварка, е класчен пример од потребата за својството наречено "боја" при опишувањето на честиците. Бидејќи кварковите се [[фермион]]и со спин од 1/2, тие мора да се покоруваат на [[Паулиев принцип|Паулиевиот принцип на исклучување]] и неможат да постојат во идентични состојби. Значи, во честица со три strangeчудни кварковикварка, својството по кое тие се разликуваат мора да биде способно да има барем три различни вредности.

Најлесниот мезон што содржи charm кварк е [[D мезон]]от. Тој дава интересни примери на распаѓање, бидејќи charm кваркот мора да биде трансформиран во strangeчуден кварк од страна на слабите интеракции пред да се распадне.

Еден барион со charmшармантен кварк е наречен ламбда со симбол Λ⁺_c. Тој се состои од udc и има маса од 2281 MeV/c².