Ромео и Јулија: Разлика помеѓу преработките

''Ромео и Јулија'' е изведувана повеќе пати на сцена, и адаптирана за мјузикл и опера.

 

 

Дејствието во Ромео и Јулија се одвива во Верона, помеѓу три видни семејства.<ref>Gibbons (1980: 80); Levenson (2000: 139-140); Spencer (1967: 51-52). This section lists only the major and supporting characters. The play also has numerous supernumaries: further servants of Capulet (two of them named Antony and Potpan), musicians (three of them named Simon Catling, Hugh Rebeck and James Soundpost), watchmen, citizens of Verona, masquers, torchbearers and pages. Paris' page is a minor speaking role, as is Capulet's cousin, an old man. Levenson renders Abram as "Abraham". Rosaline is an important unseen character, and as such does not appear in any cast list.</ref>

{{col-2}}

;Куќата на Капулети

;Видни луѓе во Верона

{{col-2}}

;Куќата на Монтеки

;Други

{{col-end}}

 

[[Податотека:Francesco Hayez 053.jpg|thumb|left|''Последниот бакнеж на '''Ромео и Јулија'''- Франческо Хајез ( 1823г. )]]

Писмото, како и да е, не стигнало до Ромео, и тој дознава за „ смртта ” на Јулија од неговиот слуга Балтазар. Скршен од болка, Ромео купува отров од апотекарот и се упатува накај гробницата на Капулетите. Тука го здогледува Парис кој дошол да ја оплакува Јулија. Воден од мислата дека Ромео е вандал Парис го напаѓа, но сепак на крајот Ромео го убива. Ромео мислејќи дека Јулија е мртва го испива отровот. Тогаш Јулија се буди и здогледувајќи го мртвото тело на Ромео, самата се прободува со неговиот нож. Скараните семејства заедно со принцот се сретнуваат во гробницата, откривајќи дека сите тројца се мртви. Фратарот Лоренс ја прераскажува приказната за двајцата млади љубовници. Смртта на Ромео и Јулија ги помирува двете скарани семејства со што се става и крај на нивната долгогодишна омраза. Трагедијата завршува со принцовата елегија за двајцата љубовници׃ „Не постои потажна приказна од оваа за Ромео и неговата Јулија.”<ref>''Romeo and Juliet'', V.iii.308–9.</ref>

 

[[Податотека:Arthur Brooke Tragicall His.jpg|thumb|Предната страна на делото на [[Артур Брук]]- '''Ромео и Јулија''']]

Во 1554г. Матео Бандело ( [[Matteo Bandello]] ) објави своја сопствена верзија на Ромео и Јулија.<ref name="Moore38_44"/> Bandello emphasises Romeo's initial depression and the feud between the families, and introduces the [[Nurse (Romeo and Juliet character)|Nurse]] and [[Benvolio]]. Bandello's story was translated into French by [[Pierre Boaistuau]] in 1559 in the first volume of his ''Histories Tragiques''. Boaistuau adds much moralising and sentiment, and the characters indulge in rhetorical outbursts.<ref>Gibbons (1980: 35–36).</ref> Бандело става акцент на првичната Ромеова депресија и омразата меѓу семејствата, и ги воведува ликовите на Дадилката и Бенволио. Приказната на Бандело е преведена на француски јазик од страна на Пјер Боестуо ( [[Pierre Boaistuau]] ) во 1559г. во неговата книга под наслов „ Трагични приказни ” ( [[Histories Tragiques]] ). Во тоа време постоел тренд на објавување на дела врз основа на италијанските приказни ( novelles ), тие биле многу популарни и интересни за редовните посетители на театарот, па затоа се смета дека Шекспир се идентификувал со збирката приказни насловена како Палатата на задоволствата од Вилијам Пејнтер ( [[William Painter]] ) од 1567г. Оваа збирка содржи и верзија на Ромео и Јулија во проза, под наслов „ Убавата приказна за вистинската и вечна љубов на Ромео и Јулија ” (" The goodly History of the true and constant love of Rhomeo and Julietta " ). Шекспир ја искористи популарноста на следниве дела: „ Трговецот од Венеција ” ( [[The Merchant of Venice]] ), „ Многу врева за ништо ” ( [[Much Ado About Nothing]] ), „ Се е добро штом добро ќе заврши ” ( [[All's Well That Ends Well]] ), „ Мерка за мерка ” ( [[Measure for Measure]] ) и „ Ромео и Јулија ”, сите тие се италијански приказни. Ромео и Јулија е драматизација на преводот на Брук, и Шекспир строго се придржува до поемата, но додава детали и за главните и за споредните ликови ( особено за Дадилката и Меркуцио ).

[[Податотека:Romeo and Juliet Q2 Title Page-2.jpg|thumb|left|Насловна страна на второто кварто издание на '''Ромео и Јулија''' објавено во 1599г.]]

 

 

 

Делото „ Ромео и Јулија ” нема некоја специфична тема. Според некои предлози главната тема би можела да го опфаќа откритието на ликовите дека луѓето не се ни лоши ни добри, но се на некој начин слични,<ref name= "Bowling 208">Bowling (1949: 208–220).</ref> кои се будат од сонот и се наоѓаат во реалноста, каде што постои опасност од непромислена постапка, или доживување на трагична судбина. Никој од овие предлози не бил целосно подржан во светот. Како и да е, иако не постои главна тема јасно е дека драмата содржи неколку мали тематски елементи коишто се испреплетуваат на различни начини. За некои од тие елементи разговараат академиците и се објаснети подолу:<ref>Halio (1998: 65).</ref>

 

 

Вечната љубов меѓу двајвата љубовници е една од главните елементи во Ромео и Јулија. Ромео и Јулија претставуваат симбол за млада и забранета љубов. Голем број академици го проучувале јазикот и историскиот контекст на трагичната љубов.

 

''„ О, јас сум шутот на судбината!”''-'''Ромео'''<ref>''Romeo and Juliet'', III.i.138.</ref>

 

Мислењата се поделени што се однесува на улогата н асудбината во драмата. Не постои консензус во врска со тоа дали судбината на ликовите им била да умрат заедно, или пак тоа се случило поради серија несреќни околности.

 

Во целата драма на Шекспир, „ Ромео и Јулија ” доаѓа до израз контрастот светло-темно. [[Caroline Spurgeon]] ја споредува светлината со природната убавина на младата љубов. На пример, Ромео и Јулија се светлите ликови во темната позадина. Ромео ја споредува Јулија со сонцето, што повеќе свети и од факелот, со дијамант кој светка во ноќта, и светол ангел меѓу темните, црни облаци. И додека лежи навидум мртва во гробницата Ромео вели: „ убавината нејзина, го осветлува нејзиниот гроб ”. Јулија го опишува Ромео како „ ден во ноќ ” и „ побел од снег качен на грбот на гавранот црн ”.Овој контраст на светло- темно претставува и симбол на љубовта и омразата, младоста и староста на метафоричен начин. понекогаш овие вкрстени метафори создаваат драмска иронија. На пример, љубовта на Ромео и Јулија е светлина во среде темната омраза околу нив, но сите нивни дејствија се се случуваат во ноќ и темнина, а расправиите на сред „ бел ден ”. Овој парадокс наметнува атмосфера на морална дилема за љубовниците: дали да му бидат лојални на семејството или лојални на љубовта. На крајот се си доаѓа на своето место, благодарение на љубовта меѓу Ромео и Јулија.

 

 

'''Ромео и Јулија''' е едно од најдобрите дела на Шекспир и покрај многубројните недостатоци забележани од критичарите. Првиот критичар на делото бил авторот Семјуел Пепис ( [[Samuel Pepys]] ) кој напишал во 1662г: „ова е најлошото дело до сега”.<ref name="ShakeCrit415">Scott (1987: 415).</ref>

Во 18-тиот и 19-тиот век критиката се однесувала на моралната порака во драмата. Актерот и драмскиот автор Дејвид Гарик ( [[David Garrick]] ) во неговата адаптација во 1748г. го исклучува ликот на Розалина велејќи: Ромео е превртлив и безобѕирен, заменувајќи ја Розалина со Јулија. Критичарите како Чарлс Дибдин ( [[Charles Dibdin]] ) сметаат дека исклучувањето на ликот на Розалина од драмата е намерно направено за да се покаже безобѕирноста на главниот лик, и дека тоа е причината за неговиот трагичен крај.

 

 

Во драмата Ромео и Јулија, Шекспир употребува неколку драмски техники( ненадејната промена од комедија во трагедија ) за кои добил пофалба од критичарите. Се до смртта на Меркуцио во Акт III делото е комедија. По неговата смрт, драмата одеднаш станува сериозна и добива трагичен тон. Откако Ромео е прогонет, а не погубен, и фратарот Лоренс и нуди план на Јулија за да повторно се соедини со својот сакан, публиката може се уште да се надева на среќен крај. Неизвесноста се уште трае се до отварањето на завесата и последната сцена во гробницата. Ако Ромео го дочекаше писмото, можеби и ќе имаше надеж тој и Јулија да бидат спасени. Овие промени од надеж во очај, спас и повторно надевање, ја потенцираат трагедијата кога и последната надеж умира и двајцата љубовници умираат на крајот.

Шекспир ито така употребува и споредни дејствија со цел да се добие појасна слика за дејството на главните ликови.

 

Драмата '''Ромео и Јулија''' имала длабоко влијание на подоцнежната литература. Претходно, љубовната драма воопшто не се сметала за трагедија.. Од сите дела на Шекспир, Ромео и Јулија доживеала најмногу адаптации преку проза, поезија, драма, опера, инструментална и хорска музика, балет, филм, телевизија и сликарство. Терминот „ Ромео ” дури станал синоним за „ љубовник ” во Англија.

 

 

'''Ромео и Јулија''' е можеби една од најприкажуваните драми на сите времиња.<ref name="Brode 2001: 42">Brode (2001: 42).</ref> Најзначајните театарски изданија беа на [[George Cukor]], повеќе пати номинираната за Оскар продукција во 1936г., верзијата на [[Franco Zefireli]], од 1968г. и МТВ-то ( [[MTV]] ) инспирирано од Ромео и Јулија од страна на [[Baz Lurman]] во 1996г. Последните два, за своето време, беа најпознати Шекспирови филмови. ''Ромео и Јулија'' за прв пат беше снимена за време на немите филмови од [[George Melies]], но филмот денеска е изгубен. Драмата за првпат беше видена на филм во Холивудско списание од 1929г. каде [[John Gilbert]] ја повтори сцената на балконот заедно со [[Norma Sirer]]. Sirer и [[Lesli Howard]] со заедничка возраст од над 75год. ги играа двајцата млади љубовници во верзијата на George Cukor која ниту критиката ниту публиката не ја прифатија со воодушевување. Кинематографите сметаа дека филмот е премногу кичест и се држеа настрана како што тоа го направија со Варнеровиот „Сон на летната ноќ” пред една година. [[Renato Castelani]] освои ''Grand Prix'' на Венецијанскиот филмски фестивал за неговиот филм Ромео и Јулија од 1954г. Неговиот Ромео, веќе беше искусен филмски актер. Спротивно на него [[Susan Sental]], која ја играше Јулија беше секретарка која беше откриена од режисерот во лондонски бар и беше изберена поради нејзината „слатка бледа кожа и медена руса коса”. Драмата беше секаде адаптирана, како и на телевизија ( филм ). Во 1960г. беше снимена сценската пародија за студената војна ''Романоф и Јулија'' ( [[Romanoff and Juliet]] ). Во 2006г. Дизниевиот „Средношколски мјузикл” го употреби дејството на Ромео и Јулија, сместувајќи ги двајцата млади љубовници во ривалско средно училиште наместо во скарани семејства. Филмаџиите често воведувале ликови кои ќе изведуваат сцени од Ромео и Јулија.

 

<references/>

 

{{sisterlinks|Romeo and Juliet}}

{{portal|name=Shakespeare|image=Shakespeare.jpg}}

 

[[Категорија:Романи]]

[[az:Romeo və Cülyetta]]

[[bg:Ромео и Жулиета]]

[[bs:Romeo i Julija]]

[[ca:Romeu i Julieta]]