Озонска обвивка: Разлика помеѓу преработките

 

 

[[Податотека:Ozone cycle.jpg|thumb|350px|Претворање на кислородот во озон.]]

 

Природните реакции освен озонско-кислородниот циклус опишан погоре исто така влијаат врз концентрацијата на озон во стратосферата т.е. во озонската обвивка. Бидејќи озонот и атомите на слободен кислород се многу нестабилни, тие лесно реагираат со соединенија на [[азот]], [[водород]] и [[хлор]] кои се природно наоѓаат во земјината [[атмосфера]] (ослободени и од копнени и од океански [[извори]]). На пример, еден единствен [[атом]] на хлор може да претвори озон во кислороден [[молекул]] и оваа загуба на озон влијае врз создавањето на озон од високо енергетските УВ зраци кои ги погодуваат молекулите на кислород.

 

[[Податотека:TOMS Global Ozone 65N-65S.png|thumb|left|350px|Глобална месечна просечна количина на вкупниот озон од 1980.]]

 

За среќа, атомите на хлор не остануваат во стратосферата засекогаш. Кога слободниот атом на хлор ќе реагира со гасови како што е метанот (СН₄), се сврзува во молекул на хлороводород (HCl), кој може да биде носен надолу кон тропосферата, каде тој исчезнува заедно со дождовите. Затоа, доколку луѓето престанат да употребуваат хемикалии како CFC и други кои се штетни по озонот, а одат во стратосферата, можеби озонската обвивка евентуално самата ќе се поправи.

 

 

Секоја пролет, озонската обвивка над [[Антартик]]от скоро исчезнува, формирајќи „дупка“ над целиот [[континент]]. Дупката е создадена како резултат на интеракцијата на некои хемикалии создадени од човекот, на пример-[[фреон]]от со уникатната клима на Антартикот и екстремно ниските температури. Озонот во стратосферата го апсорбира ултравиолетовото зрачење од [[Сонце]]то, а со тоа го заштитува живиот свет. По откривањето на озонската дупка, многу од хемикалиите кои го уништуваат озонот се забранети, но тие ќе останат во атмосферата уште десетици години.

Во 2000 година, озонската дупка пораснала побргу од вообичаено и исклучително се проширила. До првата недела на септември дупката била најголема од кога и да е - 11,4 милиони квадратни милји. Релативно типична мерка за нивото на озон во атмосферата е 300 [[Добсонови Единици]] и е еквивалентно на 0,12 [[инч]]и дебела озонска обвивка. Нивоа под 200 Добсонови Единици се сметаат за значително уништување на озонот. Рекордно ниското ниво на озон се мисли дека е резултат на ниските температури на Антартикот во есента и зимата. Во октомври, дупката се намалила драматично, многу побргу од вообичаено. До крајот на октомври, дупката била само една третина од претходната големина. Во типична година, озонската дупка не исчезнува до крајот на ноември. Научниците на НАСА биле изненадени со ова рано намалување на озонската дупка и шпекулираат дека е поврзано со климата во регионот.

 

 

Процесот на уништување на озонската обвивка преставува сериозна закана за [[биосфера]]та на нашата планета, вклучувајќи го и здравјето на човекот. Штетните ултравиолетови зрачења предизвикуваат повеќе сериозни заболувања како рак на кожата и катаракта. Поради овие причини, зачувувањето на ознонската обвивка е витално за нашиот живот. Од откривањето на проблемот до денес, човештвото превзело повеќе мерки за заштита на озонската обвивка од нејзино понатамошно уништување, како и мерки со кои ќе се поправи веќе направената штета:<ref>{{цитирана веб страница|url=http://news.independent.co.uk/world/environment/story.jsp?story=429802|title=Independent Online.|accessdate=2006-09-23|language=English|author=Independent Online|date=[[2006-09-23]]}}</ref>

Во август 2003 научниците објавиле дека распадот на озонската обвивка можеби се намалува поради меѓународната забрана на CFC.

 

{{commonscat|Ozone layer}}

{{reflist}}

[[gl:Ozonosfera]]

[[he:שכבת האוזון]]

[[hu:Ózonréteg]]

[[id:Lapisan ozon]]