Традиција: Разлика помеѓу преработките
[непроверена преработка] | [непроверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
с |
sitno |
||
Ред 1:
{{Внимание}}
[[Податотека:Wigilia potrawy 76.jpg|thumb|right|Традиција при поставување на масата за [[Божиќ]] во [[Полска]].]]
'''Традиција''' е збор кој доаѓа од [[латинскиот]] ''traditionem'', односно ''traditio'' со значење дека „нешто се пренесува натаму“, а се користи на повеќе начини, но најчесто да означи збир на верувања или обичаи во одредена област, на пример: христијанска традиција, традиција на прослава и слично.
Ред 27 ⟶ 28:
Овој поетски опис ја илустрира главната идеја за тоа како ние учиме и споделуваме традиција; примерите од терен, како горенаведениот, ни помагаат „да ја разбереме традицијата како процес, интегриран стил на креација“.
Следејќи ја оваа линија на мислење, станува јасно дека идејата за пренесување на традиција повеќе не го опишува начинот на
Визуелизирањето на културата како мрежа, и на традицијата како нешто
Кога мислиме на тоа кој ја пренесува традицијата и кој ја учи и ја продолжува, најчесто на ум ни доаѓа некој поединец.
Како што
Во повеќето ситуации неформалната природа на фолклорот не
Особено значајна е виталноста на традицијата - традициите се однесувања кои ги практикуваме сега, а тие не поврзуваат со другите луѓе во групата, и можат исто така да не поврзат со друга култура, да ни овозможат чувство на етничност, или да ни помогнат да создадеме други врски. Традициите се оние неформално споделени однесувања, обичаи и вербални изрази кои циркулираат внатре и помеѓу групите. Ние ги споделуваме и ги продолжуваме бидејќи тие ни помагаат да им кажеме на другите членови на групата и на оние во другите групи кои сме ние и што е тоа што нам ни значи. Тоа е причината зошто ги пренесуваме традициите низ мрежата на заедницата.
==Дали традициите исчезнуваат?==
Без оглед дали се работи за семејство, религиска или локална група, оние групи во кои постојат традиции зависат од нив за да се одржи чувството на ’групност’. Со оглед на тоа што традициите ни овозможуваат чувство на припадност, ние се приврзуваме кон нив и сме загрижени да не ги загубиме. Традициите можат да не поврзат со минатитие генерации, со етничкиот и религискиот идентитет, и да не сврзат со одредени луѓе и кулутурни однесувања кои ни се важни. Ние го црпиме нашиот идентитет делумно и од нашите традиции, така што колку што повеќе инвестираме во дефинирањето на самите себеси како членови на одредена група, толку повеќе инвестираме во одржувањето на традициите на таа група. Понекогаш едноставно сме носталгични за минатото, и тоа ги моделира нашите ставови и очекувања во врска со традицијата. Нашите индивидуални животи се кратки, така што може да биде утешно доколку се почувствуваме поврзани со минатото. Често гледаме наназад за да видиме кои сме, или да видиме колку се сигурни нашите идентитети, како начин за обезбедување потврда дека нашите животи би продолжиле да бидат релевантни и во иднина
Знаеме дека постојат ситуации во кои традициите навистина завршуваат или се насилно изменети и прекинати. На пример, историјата забележува примери на неколку [[Индијанци|домородни групи]] во
▲Без оглед дали се работи за семејство, религиска или локална група, оние групи во кои постојат традиции зависат од нив за да се одржи чувството на ’групност’. Со оглед на тоа што традициите ни овозможуваат чувство на припадност, ние се приврзуваме кон нив и сме загрижени да не ги загубиме. Традициите можат да не поврзат со минатитие генерации, со етничкиот и религискиот идентитет, и да не сврзат со одредени луѓе и кулутурни однесувања кои ни се важни. Ние го црпиме нашиот идентитет делумно и од нашите традиции, така што колку што повеќе инвестираме во дефинирањето на самите себеси како членови на одредена група, толку повеќе инвестираме во одржувањето на традициите на таа група. Понекогаш едноставно сме носталгични за минатото, и тоа ги моделира нашите ставови и очекувања во врска со традицијата. Нашите индивидуални животи се кратки, така што може да биде утешно доколку се почувствуваме поврзани со минатото. Често гледаме наназад за да видиме кои сме, или да видиме колку се сигурни нашите идентитети, како начин за обезбедување потврда дека нашите животи би продолжиле да бидат релевантни и во иднина. Заради сето ова природно е да се запрашаме што би се случило доколку нашите традиции исчезнат.
Поголем дел од времето традициите се менуваат и еволуираат природно, и она што изгледа како крај е всушност адаптација, дел од фолклорниот процес.
▲Знаеме дека постојат ситуации во кои традициите навистина завршуваат или се насилно изменети и прекинати. На пример, историјата забележува примери на неколку домородни групи во сееврна и јужна Америка кои речиси исчезнале заради болестите кои ги донеле европските доселеници. Територијалните војни помеѓу доселениците и домородните групи онекогаш дури и актите на геноцид избришале цели домородни заедници. Некоку групи биле конвертирани во религиите воведени од колонистите и заради тоа престанале да ги практикуваат нивните оригинални традиции - понекогаш и под закана. Овие групи толку радикално се промениле (во некои случаи биле целосно уништени) што голем број од нивните традиции биле, во многу реална смисла, загубени. За фолклористите овие видови ситуации поставуваат голем број тешки прашања и истражувачки предизвици. Дискусијата за начините на кои самата традиција може да придонесе кон ваквите деструктивни акти е секако меѓу нив. Какви внатрешни и надворешни претпоставки играат улога во формирањето на ставови кои водат до тоа една група да наметне вакво влијание врз друга? Ваквите прашања ја отсликуваат комплексноста на традицијата и начините на кои групите општат, а овие прашања често и немаат одговор.
==Динамички и конзервативни елементи на традицијата==▼
▲Поголем дел од времето традициите се менуваат и еволуираат природно, и она што изгледа како крај е всушност адаптација, дел од фолклорниот процес. Нашата дискусија се фокусира на овие поприродни, еволутивни видови промени кои типично се појавуваат во нашето секојдневно искуство. Бидејќи традициите постојат заради тоа што имаат некакво значење за групите, тие ретко завршуваат нагло. Промените се постепени, а изведувањето на традиционалната практика на нов, малку поинаков начин, не значи дека претставува непочитување кон традицијата. Доколку постои ’нов’ начин, најверојатно се работи за тоа дека членовите на таа група, свесно или не, ја адаптирале традицијата за таа да има поголемо значење за нив, како моментални членови на групата. Доколку одредена вербална експресија, предмет или обичај продолжи да има значење за одредена група, тој најверојатно во некоја форма ќе продолжи да постои. Нашата збрка околу традицијата и нејзиниот можен крај произлегува и од можното мешање на традицијата и историјата. Историски, одредени практики можат да завршат, но традициите еволуираат и се адаптираат.
За нешто да биде сметано за традиција, групата треба да е согласна дека тоа содржи карактеристики кои самата таа ги идентификува како суштински за дефинирање на традицијата. Истовремено, за да остане релевантна, традицијата мора постојано да се прилагодува, да се менува и развива заедно со развојот и промената на групата. Во неговата книга
Поврзувањето на овие два дела - конзервативниот и динамичкиот, или
▲Динамички и конзервативни елементи на традицијата
▲За нешто да биде сметано за традиција, групата треба да е согласна дека тоа содржи карактеристики кои самата таа ги идентификува како суштински за дефинирање на традицијата. Истовремено, за да остане релевантна, традицијата мора постојано да се прилагодува, да се менува и развива заедно со развојот и промената на групата. Во неговата книга “Динамика на фолклорот“ Бар Толкин вели дека традицијата претставува рамнотежа на елементи кои се менуваат и елементи кои остануваат исти. Тој сугерира дека фолклорот поседува и “динамички“ (променливи) и “конзервативни“ (статични) карактеристики кои му овозможуваат да биде адаптибилен, но исто така да создава чувство на континуитет. Она што ја прави традицијата витална и динамична е креативноста. Иако Толкин се фокусира на вербалната уметност и изборите кои ги прават поединците преку нивните креативни потези, овие концепти исто така се релевантни и за невербалната уметност и процесот на промена низ кој поминуваат групите.
▲Поврзувањето на овие два дела - конзервативниот и динамичкиот, или ’законот на близнаци на фолклорниот процес’ - објаснува како е можно истовремено зачувување на базичните идеи на фолклорот и постоење на варијации. Толкин сугерира дека за некои елементи на структурата или карактеристиките на текстот е помалку веројатно да се променат отколку други, и дека вербалниот фолклор останува најконзервативен по природа, бидејќи неговата структура и значење можат да зависи од римата и играта со зборови. Па дури и тогаш, ситуациите во кои овие видови изрази се споделуваат создаваат чувство на динамизам. Некои од можните варијации на фолклорниот текст се состојат во тоа како, кога и од кого тој се споделува: дури и кога текстот е конзистентен контекстот во кој тој се споделува може да не биде таков. Можете да им поставите загатка на група ваши пријатели, но од луѓето кои се присутни и од ситуацијата може да зависи како таа ќе биде примена и како на неа ќе биде одговорено.
Овие промени не мора да бидат драматични. Изборот на групата за некаква промена може да биде направен свесно, заради креативни или естетски причини, или заради влијание врз свеста на публиката и потребата традицијата да се прилагоди на вкусовите. Промените можат да се случат и без свесност или контрола, и да бидат поврзани со групното или поединечното искуство. Но промените мораат да бидат релевантни, да имаат значење и да се соодветни за групата во која се споделува фолклорот. Теориите на Толкин за законот на близнаци на фолклорниот процес покажуваат дека централна карактеристика на фолклорот е она што е варијабилно и секогаш под влијание на надворешни и внатрешни промени кои се случуваат во групата.
==Измислување на традиција==
Еден од најдинамичните процеси во кои учествуваат групите е инвенцијата на традицијата. Терминот
Јасно е дека ако одредена традиција може да биде адаптирана така за да одговара на различна публика, или ако таа може да се менува за да го одржи своето значење или важност за заедницата која ја практикува, тогаш и инвенцијата не е далеку од овие појави. Различните начини на измислувањето на традициите им овозможува да се појават во различни ситуации. Во некои случаи една ’нова’ група може да измисли традиции за кои смета дека ќе ги оддржи во [[иднина]]. Други случаи можат да вклучат создавање на традиција од страна на постоечка група, повторно со претпоставка дека таа традиција ќе продолжи да постои. Но една група може дури и да измисли традиција за која нема намера да ја продолжи засекогаш, со очекување дека други традиции ќе ја заменат кога тоа ќе
Способноста на групите да измислуваат традиции, и во текот на процесот веројатно да се ’измислат’ и себеси, е поврзана со пошироки културни и социјални последици. Хендлер и Линекин сугерираат дека традицијата е всушност културна интерпретација и ги критикуваат пораните перцепции на традицијата според кои таа е во дихотомија со модерноста - во конфликтен однос со моменталните искуства на луѓето. Иако се фокусираат на традицијата како на нешто кое овозможува котинуитет со минатото, тие исто така велат дека суштинска црта на традицијата е дека таа е “процес на мислење, тековна интерпретација на минатото“. Традицијата е и тековен процес на интерпретација на идентитетот. На крај, како што велат овие автори, измислувањето на традицијата постои, и оваа тековна реконструкција на традицијата е една од клучните карактеристики на сиот социјален живот.
Доколку инвенцијата на традицијата е постојан процес на културна интерпретација и реконструкција, тогаш е јасно дека таа може да биде социјално и политички моќна активност. Тед Тулеџа (Tad Tuleja) вели дека неопходноста на политички немоќните да измислат нивни традиции,
==Прашањето на автентичноста==
Едно од прашањата кои логично се наметнуваат кога се зборува за способноста на групите да измислат традиции е како да знаеме дали одредена традиција е автентична доколку не постои [[историја]] која неа ја идентификува како таква.
На некој начин, откако еднаш видовме и прифативме дека традицијата може да биде измислена, тогаш дискусијата околу тоа што ја прави
[[Комодификација]]та е процес преку кој нешто станува потрошна стока, тоа е нешто што се купува, продава или тргува. Примери за комодификација на фолклорот е лесно да се најдат, од популаризација на таканаречените
Политичките или социјални употреби на фолклорот се исто така познати, иако тие можат успешно да бидат затскриени внатре етаблирани организации или институции како училишта, влади или специјални интересни групи. Овие манипулации можат да бидат дел од напорите за маркетинг, или можат да изникнуваат од желбата за зачувување или заштита на таканаречената традиционална култура; или можат да бидат мотивирани од желбата за се прослават или задржат групните основни вредности и историја. Посебен вид на измислена традиција е онаа во која прашањето на автентичноста станува високо политизирано - тоа е намерната конструкција или манипулација на традиции за да се влијае врз вредностите или однесувањата на луѓето. Во својата најекстремна форма овој вид манипулација се приближува до пропаганда.
|