Лизинг: Разлика помеѓу преработките
| [непроверена преработка] | [непроверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
Нема опис на уредувањето |
Нема опис на уредувањето |
||
Ред 1:
{{Внимание}}
'''Лизингот''' е трговска дејност од понов датум преку која трговските субјекти, најчесто малите и средните претпријатија, се обраќаат до некоја специјализирана [[институција]] да земат под закуп-лизинг инвестициона опрема за определен рок и за определен надомест.
Ред 5 ⟶ 4:
= Поим на договорот за лизинг =
Во потесна смисла, под поимот лизинг се подразбира договорот за лизинг.
Под овој договор се подразбира обврска за едната договорна страна –давател на лизинг да ја отстапи договорената ствар на користење и да ги преземе сите други дејствија во врска со правилно и уредно искористување на договорената ствар на другата договорна страна- корисник на лизинг, која, од своја страна, се обврзува на другата договорна страна да и ја плати договорената награда, односно лизинг рата.<
Нови Сад, 2000</ref><br />
Друга [[дефиниција]] би била, дека лизингот е договорен однос со кој едната страна- давател на лизинг се обврзува на другата страна- корисник на лизинг, да и финансира набавка на опрема, на тој начин што опремата која корисникот на лизинг ќе ја одбере, давателот на лизинг ќе ја купи или порача да се направи кај производител, па откако давателот на лизинг ќе стане нејзин сопственик ќе ја предаде на користење и употреба на корисникот на лизинг на одредено време, а корисникот на лизинг се обврзува да плати одреден надоместок за истото, со право да може по истекот на рокот на договорот, истата да ја купи, да ја врати или продолжи да ја користи.<br />
Сопственик на предметот што се дава на користење е јасно определен, тоа е давателот на лизинг предметот. Всушност се работи за договорен пренос на правото на користење на современа и најнова техничко- технолошка инвестициона опрема, кое право може да вклучува и елементи на лиценца и/или know how. Овој договорен пренос на правото на користење може, но не мора да заврши со пренос на правото на сопственост, што од своја страна, значи прифаќање на функционално-прагматичниот отколку на формално и догматско-традиционалниот пристап на водење на бизнисот.<br />
Ред 41:
= Историска појава и развој на лизингот =
Функционалниот пристап на работење како модел е инхерентен за американската деловна практика. Овој факт објаснува зошто лизингот, заедно со франшизингот и другите алтернативни методи на финансирање, се појавуваат токму во [[САД]] и доживуваат своја светска, односно европска афирмација во Втората светска војна.<br />
Според податоците од Меѓународната финансиска корпорација во 1994 година 1/8 од вкупните приватни вложувања во светот се вршеле по пат на лизинг системи, во земјите на Организацијата за европска соработка и развој ОЕЦД. Учеството во финансирањето по пат на лизинг изнесувало 1/3 од вкупните вложувања, и на крајот, во САД 350 милијарди долари се припишуваат како инвестиции по пат на лизинг.<ref>Капитал, 18 април, 2002 година</ref><br />
Лизингот е трет најзначаен извор на финансирање во светот, после кредитот и Евро-обврзниците.<br />
Во Република Македонија, штедилницата “Можности” беше прва финасиска институција која го воведе лизинг системот под нормативната капа на Законот за Облигациони односи.<br />
Ред 51 ⟶ 52:
*Со фаворизирањето на развојот на малото стопанство, се овозможува отварање на нови работни места и на тој начин се апсорбира вишокот на работната сила од гломазните индустриски системи.
*Отсуство на соодветна државна политика за помош и подршка на развојот на малото стопанство и др.
= Предности и слабости на лизингот =
'''Предности на лизингот се''' :
* многу побрза и поедноставна постапка
(уредување на сите административни постапки, вклучувајќи и потпис на договорот кај давателот на лизинг)
* прилагодливи услови на одобрување
(лизингот многу повеќе се прилагодува на посебните барања на купувачите отколку било кој друг облик на финансирање)
* без хипотека
* билансно или вонбилансно прикажување на инвестициите во основни средства
(начинот на прикажување зависи од тоа дали купувачот се одлучил за финансиски или оперативен лизинг)
* помала даночна основа
(кај финансискиот лизинг ратата за лизинг во билансот на успех претставува трошок и тоа делумно како амортизација, а делумно како трошок на финансирање; кај оперативниот лизинг ратата во целост се третира како трошок)
* заштеда на обртен капитал
(финансирањето на купување на лизинг бара помал дел на сопствени средства, што овозможува натамошно прераспоредување на слободните средства за оние деловни активности кои обезбедуваат поголем профит од трошоците на лизинг)
* точно планирање на трошоци
(ратите за лизинг се номинирани во цврсти валути и не се менуваат до истек на догворот)
* со лизингот се избегнуваат тешкотиите при повторна продажба на опремата во која сте инвестирале свои пари- за тоа може да се погрижи давателот на лизинг.
'''Слабости на лизингот се''' :
* Како инструмент за финансирање е поскап од банкарските кредити, односно лизинг ратите, заради зголемениот ризик, се обично поскапи од ратите за отплата на банкарски кредити. Ако се направи калкулација на збирот на сите лизинг рати, плус евентуалното еднократно плаќање на крајот на договорот за да се купи лизинг предметот ке се види дека тој збир е поголем од набавната вредност на предметот и трошоците за тековно и инвестициско одржување, премијата за осигурување и сл.
* Потешко е да се обезбедат гаранции или други обезбедувања, во споредба со банкарските кредити за кои најчесто се договараат хипотеки како средста за обезбедување на отплатата на кредитот и други.
* Нерамноправност на договорните страни, се наметнува волјата на посилната договорна страна.
* Нееластичност на веќе склучен договор за лизинг во поглед на рокот на важење, висината на надоместокот, периодот на плаќањата, можноста за предвремен раскин на договорот. Во нашиот Закон за лизинг се предвидува, дека, со приемот на предметот на лизинг, за корисникот обврската за плаќање на надомест за користење на предметот на лизинг станува апсолутна и неотповиклива.
* Има негативно влијание во поглед на можноста за обновување и модернизација на основните средства на корисникот на техничко-технолошка опрема, бидејќи најчесто корисникот на лизингот по истекот на рокот на договорот или ја купува или ја зема повторно во лизинг опремата која е веќе застарена.<ref>http://faktoring.com.mk/prednosti.htm</ref>
= Видови на лизинг договори =
1. Според карактеристиките на предметот на лизинг се разликуваат :
*
*
*
*
2. Според должината на траење на договорот се разликуваат :
*
*
3. Според положбата на давателот на лизинг постојат :
* лизинг каде што произведувачот на лизинг објектот и давател на лизингот се различни лица или лизинг преку
*
*
*
== Финансиски лизинг ==
Кај финансискиот лизинг среќаваме три страни :1) давател на лизинг, 2) корисник на лизинг и 3) финансиер, кој може да се јави како специјализирана лизинг компанија или банка или осигурителна компанија. Се состои ид два договори---- договор за лизинг, помеѓѕ давател и корисник на лизинг, и договор за купопродажба помеѓу давател на лизинг и производител или испорачувач на предметот на лизинг.
Карактеристики на финансискиот лизинг:
* Среднорочен и повеќе кон долгорочен, во зависност од економската и техничка употребна вредност на предметот на лизинг. Според македонскиот Закон за лизинг, рокот на договорот за финансиски лизинг за движни предмети изнесува најмалку една, додека за недвижни предмети изнесува најмалку две години,
* Лизинг договорот најчесто не опфаќа услуги
* Лизинг предметот цело време останува во сопственост на лизинг друштвото и договорот временски го покрива амортизациониот период на лизинг предметот
* Давателот на лизинг целосно е исплатен за неговите капитални трошоци( набавна цена и трошоците за купопродажба на предметот), дополнителни трошоци или камата, профитот на давателот на лизингот, односно сите други трошоци со кои се соочува за времетраење на договорот
* Инвестицискиот ризик го сноси исклучиво корисникот на лизинг
* Најчесто, по истекот на рокот, договорот завршува со пренос на сопственоста врз предметот на корисникот на лизинг.
== Оперативен лизинг ==
Оперативниот лизинг претставува директен, непосреден двостран однос помеѓу давателот и корисникот на лизинг.
Негови основни карактеристики се краткорочност и отповикливост.<br />
Краткорочноста на оперативниот лизинг со себе ја носи последицата дека никогаш до крај не се плаќа економското искористување на опремата, односно не се покриваат вкупните амортизациони трошоци на лизинг предметот. Затоа кај овој вид на лизинг се јавува таканаречениот second hand лизинг, кога истата опрема се дава повторно на користење на лизинг или пак се продава.<br />
Отповикливост значи, дека, корисникот на лизинг може да се справи со ризикот од лоша проценка за обем и технички карактеристики на опремата.<br />
Исто така, од корисникот на лизинг зависи дали ќе го обнови, односно продолжи договорот при истекот на иницијалниот рок на договорот. Давателот на лизингот, кај оперативниот лизинг, за разлика од финансискиот лизинг, самиот го сноси инвестицискиот ризик од сопствената инвестиција.<br />
Видови оперативен лизинг : лизинг на потрошни добра, лизинг на подвижни и недвижни ствари, sale and lease back лизинг, leverage лизинг, лизинг со полна услуга, инвестиционен лизинг и сл.
=Правно уредување на лизингот во Република Македонија =
Во нормативната практика на Република Македонија, може да се разликуваат две фази во уредувањето на лизингот :
Првата, до донесувањето на Законот за лизинг<ref>Службен весник на Република Македонија—бр.4/2002 год</ref> и втората по донесување на овој закон.<br />
За првата фаза карактеристично е што лизингот за надворешно- трговските потреби се уредуваше со Законот за надворешно-трговско работење<ref>Службен весник на Република Македонија- бр.31/93, 41/93, 78/93, 59/96, 15/97, 13/98, 50/99, 82/99 и 4/2001 г.</ref> , додека во внатрешниот промет во недостаток на домашна легислатива, како помошни се користеа одредбите од сојузниот Закон за облигациони односи, а особено одредбите од договорот за продажба кои се однесуваат на продажба со задржување на правото на сопственост, потоа, на договорот за закуп, договорот за кредит, заради плаќањето на лизинг ратите и други.<br />
Сепак, како најчести извори на договорот за лизинг се користеа општите услови за работење на специјализирани трговски организации кои се бавеа со вршење на лизинг дејност- лизинг друштвата.<br />
Втората фаза ја означува влегувањето во сила на Законот за лизинг, кога своја полна примена доживува одредбата од член 571 од Законот за облигациони односи според која одредбите од договорот за закуп според ЗОО нема да се применуваат врз закупите уредени со посебни прописи, со што јасно се упатува дека на договорот за лизинг целосно и исклучиво ќе се применуваат одредбите од Законот за лизинг.<br />
Како важен за лизингот во Република Македонија е Законот за банки каде што е утврдено дека со лизинг дејност, покрај банките, можат да се бават и небанкарски институции.<br />
Важни за лизингот како алтернативен извор на финансирање на мали и средни претпријатија се и Законот за основање на македонска банка за подршка на развојот и Предлогот за донесување на Закон за гарантен фонд на Република Македонија од 01 јули 2003 година, со кој се уредува начинот на издавање гаранции на име на обезбедување на дел од кредит или лизинг на крајни корисници.
На меѓународен план, значајна е UNIDROIT Конвенцијата за меѓународен финансиски лизинг од Отава од 1988 година, која стапи на сила на 01 Мај 1995 година и се однесува само на финансискиот лизинг.<br />
Република Македонија ја нема ратификувано оваа конвенција.<ref>Георгиева М-р Благица,” Лизинг-како алтернативен извор на финансирање”, Правник, стручно списание, бр.147/148, јули-август 2004</ref>
= Референци =
<references/>
| |||